Berlin Kalesi (Almanca "Festung Berlin"), tarihi Berlin şehrinin tahkimatıydı. İnşaat 1650'de başladı. Surlarının yıkılması 1740'ta başladı.
Tarihi
Berlin, ana doğu-batı yolunda (günümüzde Bundesstraße 1) önemli bir pazar yeriydi. Ancak batıdaki Spandau'nun (Spandau Kalesi) ve doğudaki Köpenick'in (Köpenick Sarayı) aksine gerçek tahkimatı yoktu. Berlin, Otuz Yıl Savaşları sırasında (1618-1648) herhangi bir muharebeye ev sahipliği yapmamasına rağmen, İsveçlilerin işgalinden ağır bir şekilde zarar gördü; 1631'de savaşın sonunda binaların üçte biri yıkılmış ve nüfusun yarısı kaçmış ya da ölmüştü.
Brandenburg Elektörü I. Friedrich Wilhelm, mühendis mimar Johann Gregor Memhardt'a kasaba için bir tahkimat planları çizmesini emretti. Bunlar, 1650'de kuzey İtalya'daki burçların çağdaş tahkimat modelini takiben başladı. Büyük surlar dikildi ve aradaki açıklık suyla dolduruldu.
Nehrin doğusundaki kısımların inşası 1658 ile 1662 yılları arasında tamamlandı. Bölgedeki bataklıklar nedeniyle batı kesimlerinde daha fazla sorun yaşandı ve buna bağlı olarak 1683 yılına kadar tamamlanamadı. Ancak o taraftaki surlar asla amaçlanan yüksekliğine ulaşmadı.
Sonraki yıllarda surlar o kadar kötüleşti ki, 1734'te Prusyalı I. Frederick William onları terk etmeye karar verdi. Onların yerine, 1737'ye kadar devam eden bir proje olan Berlin Gümrük Duvarı inşa edildi. 1740 yılında kalenin duvarları yıkılmaya başlandı ama tüm surlar ancak 19. yüzyılın sonuna kadar düzleştirilebildi. Bugün kaleden geriye şehir merkezindeki bazı caddelerin izlediği zikzak yolların gösterdiği gibi yolunun akışından başka hiçbir şey kalmamakta. Kalenin bulunduğu doğu (kuzey) kesim boyunca inşa edilen demiryolu raylarının Berlin Stadtbahn'da bir haritası görülebilir.
Tahkimatlar
Berlin Kalesi'nin beş şehir kapısı ve 13 burcu vardı.
- Leipzig Kapısı (Leipziger Tor)
- Köpenick Kapısı (Köpenicker Tor)
- Mills Kapısı (Mühlentor)
- Georges Kapısı (Georgentor),
esasen Aziz Geroges Hastanesi'ne ithafen adlandırıldı, 1701 yılında Kralın Kapısı (Königstor) olarak yeniden adlandırıldı
- Spandau Kapısı (Spandauer Tor)
- Yeni Şehir Kapısı (Neustädtisches Tor)
her ne kadar bu planlar hiç gerçekleştirilmese de takviye edilmesi gereken batı yönüne planlı Dorotheenstadt kasabası yönünde eklendi.
- I. Leib-Garde-Bollwerk (Gießhaus-Bastion)
- II. "Wittgensteinsches" Bollwerk
- III. "Sparr" -Bollwerk (Jäger-Bastion)
- IV. Gertrauden-Bollwerk (Spittel-Bastion)
- V. "Goltzsches" Bollwerk (Salz-Bastion)
- VI. "Rillenfortsches" Bollwerk (Heubinder-Bastion)
- VII. Bollwerk "im Sumpf" (Köpenicker Bastion)
- VIII. Stralauer Bollwerk
- IX. Kloster-Bollwerk (Hetzgarten-Bastion)
- X. "Siebenburgisches" Bollwerk (Marien-Bastion, Kommandanten-Bastion
- XI. Dragoner-Bastion
- XII. "Uffelnsches" Bollwerk (Spandauer Bastion)
- XIII. Lustgarten-Bollwerk
Edebiyatta
Peter Feist [de]: Als Berlin eine Festung war …, 1658–1746. In: Der historische Ort Nr. 27. 2. Auflage. Kai Homilius Verlag, Berlin 2006, 3-931121-26-7 (26 Seiten im Taschenkalender-Format).
