Berlin Fen Bilimleri ve İnsani Bilimlerde Bilgiye Açık Erişim Bildirgesi, uluslararası öneme sahip olan bir beyannamedir. Bu beyannamenin temelleri, 2003 yılında Berlin'deki Harnack Evi'nde Max Planck Topluluğu tarafından düzenlenmiş bir konferansta yapılandırıldı.
Arka Plan
2002 yılındaki Budapeşte Açık Erişim Girişimi ve Bethesda Açık Erişim Yayıncılığı Bildirgesini (2003) takip eden Berlin Fen Bilimleri ve İnsani Bilimlerde Bilgiye Açık Erişim Bildirgesi açık erişim hareketlenmesinde etkili olmuş üçüncü olaydır. Peter Suber, bu üç olayı ''BBB tanımı'' olarak değerlendirmiştir. Bunun sebebi bu üç olayın birbirleriyle iç içe ve etkileşim halinde olmasıdır. Berlin Fen Bilimleri ve İnsani Bilimlerde Bilgiye Açık Erişim Bildirgesi, 2003 ekim ayında Max Planck Topluluğu tarafından düzenlenen Avrupa Kültürel Miras Projesi (ECHO)'da tasarı olarak sunulmuştur. 120'den fazla sayıda tüm dünyadan kültürel ve politik organizasyonlar bu etkinliğe katılmışlardır.
Bildiri
Bildiri 22 Ekim 2003 tarihinde yayınlanmıştır. İnternetin artan öneminin kabul edilişi ve açık erişime duyulan ihtiyaçla ilgili yapılan tartışmalar sonucu bu bildiri, açık erişimle ilgili aşağıdaki katkıları sağlamıştır.
Açık erişim adına yapılan girişim ve çalışmalar şu koşulları sağlamalıdır: Herhangi bir yardım veya çalışmada bulunacak yazar ve yetkili kişiler tüm kullanıcılara dünya çapında ücretsiz, geri alınamaz bir erişim hakkı vermeli ve çalışmaları her türlü kullanma, dağıtma, iletme, sorumluluk dahilinde dijital ortamda kopyalama, görüntüleme, uygun bir yazımın konusu ve içeriğinde (toplum standartlarında, kabul edilebilir uygulamayla ve basılmış bir kaynağın kullanılmasının ortaya çıkardığı sorumlulukları göze alarak), kişisel kullanım dahilinde az sayıda kağıda kopyasını basma izni vermelidir.
Çalışmanın tamamlanmış bir versiyonu ve tüm ek materyaller, yukarıda belirtildiği gibi izin belgesi de dahil olmak üzere uygun bir elektronik formatta belirli teknikler kullanarak (Açık Arşiv tanımları gibi) en az bir çevrimiçi depoda saklandı. Bu internetten erişilebilir depo, akademik kuruluşlar, bilimsel toplumlar, devlet ajanları vb. bilgiye erişmeye dayalı kuruluşlar tarafından sınırsız dağıtıma, aralarında işletmeye/işlenmeye ve uzun süreli arşivlemeye açık hale getirildi.
Araştırmacılar ve Enstituler de bu prensipler dahilinde kendi yapıtlarını yayınlamaya cesaretlendirdi. Bu sayede açık erişimin savunucuları olmaları ve açık erişimde kullanılan araç ve ölçümlerin geliştirilme ve değerlendirilmesinde yardımcı olmaları sağlandı.[1]
Bildiri Sonrasında Yapılanlar
2005'teki devam niteliğinde olan konferansta, bildirge iki prensibe dayandırıldı: imza sahipleri, araştırmacıların kendi yapıtlarının bir kopyasını açık erişim deposuna deposit etmelerini gerekli görür ve yapıtlarının açık erişim bültenlerinde uygun olduklarında yayımlanmasını destekler. Bugün bu iki konsepte ''Yeşil Açık Erişim'' ve ''Altın Açık Erişim'' denmektedir, bu ikisinin birleşmesine ise açık erişim vekaleti demektedir. 2013'te bildirgenin 10.yıldönümü görev beyanı basılmıştır. Bu beyanda, araştırmaların yüzde doksanının açık erişim bildirgesine uyan bir modelle basımının sağlanmasının amaç edinildiği bildirilmiştir. 2015'te, Berlin Bildirgesi 500'den fazla imzaya sahiptir.[2][3]
Kaynakça
Link
