August Jasmund

August Carl Friedrich Jasmund (15 Eylül 1859 - 1911), Prusyalı mimar. 1888'den 1907'ye kadar Osmanlı Devleti'nin hizmetinde bulundu.

Yaşamı

15 Eylül 1859 tarihinde Baltık Denizi'ndeki Rügen adasında bulunan Sagard kasabasında dünyaya geldi. İlkokul eğitimini özel derslerle aldı. Putbus Kraliyet Koleji'nde 20 Nisan 1870 tarihinde başladığı eğitimini 1877'de tamamladı. Bu eğitimi sırasında Latince, Eski Yunanca, Fransızca ve İngilizce öğrendi. Mimarlık eğitimini Berlin'deki Kraliyet Mimarlık Akademisi'nde (Königliche Bauakademie) alan ve 1882 yılında, 23 yaşındayken mezun olan Jasmund, 9 Haziran 1882 tarihinde Prusya Bayındırlık Bakanlığı'nda mimar olarak çalışmaya başladı. 15 Haziran 1882 tarihinden itibaren, Prusya Kültür Bakanlığı’nın Unter den Linden Caddesi'ndeki yeni hizmet binası inşaatında görevlendirildi. 24 Aralık 1887 tarihinde girdiği sınavla "Hükümet Mimarı" unvanı kazandı.

28 yaşında iken, araştırma-inceleme gezisi için 11 Ocak 1888 tarihinde İstanbul'a gitti.^[1] Beyoğlu'nda Kumbaracı Sokak'ta bir eve yerleşen^[2] Jasmund, İstanbul'un yanı sıra Edirne, Bursa ve Manisa şehirlerinde mimari incelemelerde bulundu. 1889 yılı ortalarında Rumeli demiryolları müdürü Sarrazin'in verdiği sipariş üzerine, Sirkeci Garı binası için bir proje hazırladı. Sultan II. Abdülhamit'in daveti üzerine, 18 Ocak 1890 tarihinde Türk devletinin hizmetine geçti.^[2] İlk yıllarda özel mesleki faaliyetleri yanında, Sirkeci tren istasyonunun yeni binaları, bir akıl hastanesi ile bir malul binası ve yüksek Osmanlı tebaası için yaptığı çeşitli özel binalar ile mimarlık alanında dikkatleri üzerine çekti.

Jasmund, diğer görevleri yanında, II. Abdülhamit'in isteği üzerine, Osmanlı yüksek okullarında; Yüksek Mühendis Mektebi ve Sanayi-i Nefise Mektebi'nde, 15 Temmuz 1890 tarihinden itibaren profesör olarak ders vermeye başladı. 1894'te İstanbul'da meydana gelen deprem sonrası; II. Abdülhamit tarafından camilerin, okulların ve benzeri devlet yapılarının restorasyonu için oluşturulan komisyonun başkanlığına getirildi. Nihayet Türk Devleti'ndeki hizmetlerinden dolayı, "II. Derece Mecidiye Nişanı" ile ödüllendirildi.

Prusya Bayındırlık Bakanlığı'nın talimatı üzerine 1 Ekim 1897 tarihinde Almanya'ya döndü.^[2] Bayındırlık Bakanlığı İnşaat Dairesi Teknik Bürosu’nda görevliyken Hannover şehrine tayin edildi. Bayındırlık Bakanlığı'ndaki görevinden 14 Ocak 1889'da istifa ettikten sonra tekrar İstanbul'da yaşamaya ve çalışmaya başladı.

1911'den önce Almanya'ya döndüğü tahmin edilmektedir.

Başlıca eserleri

Sirkeci Garı (1889-1890)
Germanya Han (Sirkeci)
Rumeli Pasajı (Beyoğlu) (1896)
Sarayburnu Antrepoları (1890)
Moltke Anıtı (Alman Sefareti yazlık binası) (4 Kasım 1889)
Ragıp Paşa Köşkü (Caddebostan) (1907)
Tevhide Hanım Köşkü (Caddebostan) (1907)

Mimari Stili

İstanbul'daki ilk tasarımlarını oryantalist bir anlayışla ele aldı. Ancak zamanla bu eğilimden vazgeçti ve devrin Avrupa seçmeci anlayışına yöneldi.

Önerilen Okumalar

Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Araştırma Görevlisi Mehmet Yavuz'un, "Mimar August Jasmund Hakkında Bilmediklerimiz" adlı araştırması Jasmund'un Osmanlı'daki faaliyetleri ve çalışmaları hakkında ayrıntılı bilgi vermektedir.

Kaynakça

Genel

Arkitera Mimarlık Merkezi, "Osmanlı mimarîsine ışık"28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Yavuz, Mehmet (2004) Mimar August Jasmund Hakkında Bilmediklerimiz / Biographische Notizen zu Architekt August Jasmund İzmir - Ege Üniversitesi Sanat Tarihi Dergisi, Nr. XIII-1, s. 183-207

Özel

^ Akıncı, Turan (2018). Beyoğlu. İstanbul: Remzi Kitabevi. s. 427. ISBN 978-975-14-1779-4.
^ ^a ^b ^c Yavuz, Mehmet (Nisan 2004). "Mimar August Jasmund Hakkında Bilmediklerimiz". Sanat Tarihi Dergisi, 13/1. ss. 181-205.