Argumentum ad misericordiam (Lat. merhamete/acımaya başvurma[1]) veya Galileo argümanı,[2] bir kişinin bir argüman veya düşünceye destek bulup onu kabul ettirmek üzere, tartıştığı rakibinin merhamet ve/veya suçluluk duygularını sömürmesinden oluşan bir safsatadır. Argumentum ad passiones'in kendine özgü bir çeşididir. "Galileo" ile bağlantısı, yerleşmiş dinsel inanca aykırı düşünen bilim insanının inançlarından Engizisyon tarafından yargılanıp ev hapsine hüküm giydirilmesinin ardından çektiği ızdıraptan gelir.[3]
Bir safsata olarak argumentum ad misericordiam kavramı ilk olarak 1824'te Edinburgh Review gazetesinde gözlemlenmiştir.[4] Marriam-Webster sözlüğü ise kavramın safsata anlamıyla ilk kullanımını 1813'e kadar geriye götürür.[5]
Örnekleri
- Yargıevindeki bir avukatın, savunduğu kişinin suçsuzluğunu savunmak yerine suçlanmış kişinin zavallılığından yargıca bahsedip durması.[6]
- "Sizden bir sonraki yarıyıl hukuk diploması alabilmem için dersi geçmemi sağlamak üzere sınavımı yeniden gözden geçirmenizi rica edebilir miyim? Tüm seminer ve derslere katıldım ve bu nedenle eşitlik ilkesini göz önünde bulundurarak, eğer mümkün görüyorsanız notumu yeniden gözden geçirmenizi ve sınavı geçmeme izin vermenizi rica ediyorum. Gelecek yarıyılki çalışmalarımı bitirebilmem için gereken tek notun bu olduğunu tekrar vurgularım."[7]
- "Ben çocuklarımın parasal desteğinden sorumlu olan bir tek ebeveynim. Eğer bana bu trafik cezasını verirseniz, ehliyetim geçersiz sayılacak ve işe gidemeyeceğim. Eğer işe gidemezsem, çocuklarım evsiz kalır ve açlıktan ölebilir. Bu yüzden bana bu trafik cezasını vermemelisiniz."[8]
- "Annemi ve babamı bir baltayla öldürmedim! Lütfen beni suçlu bulmayın, bir yetim olarak yeterince ızdırap çekiyorum!"[3]
Nayirah Tanıklığı, argumentum ad misericordiam'ın bir örneğidir.[7] Acıma duygusunu sömürmeyi deneyerek ABD Senatosu'nda Körfez Savaşı ile ilgili bir duruşmada konuşma yapmış olan Nayirah adlı Kuveytli kızın daha sonra soyadının Al-Sabah olduğu ve babasının BM'ye Kuveyt büyükelçisi olduğu, konuşmanın da Irak'a karşı Kuveyt lehine ABD müdahalesi için lobicilik yapmak üzere kurulmuş Citizens for a Free Kuwait kuruluşu tarafından ayarlandığı ortaya çıkmıştır.[kaynak belirtilmeli] Hollandalı akademisyen Frans Hendrik van Eemeren, Strategic Maneuvering in Argumentative Discourse (Tartışmacı Söylemde Stratejik Manevra Yapmak) başlıklı kitabında "sözel tartışmalara eşlik eden görsel iletiler o kadar şiddetli olabilir ki ussal bir tartışma neredeyse olanaksız hâle gelir" diyerek Nayirah'ın argumentum ad misericordiam yaptığını belirtir.[9]
Kaynakça
