Açıl susam açıl

"Açıl Susam Açıl", Binbir Gece Masalları'nda yer alan Ali Baba ve Kırk Haramiler'de geçen sihirli sözlerdir. Kırk haraminin hazinelerini sakladığı mağaranın kapısını açmaya yaramaktadır. Sözler ilk defa Antoine Galland'nın Les Mille et une nuits (1704–1717) çalışmasında Sésame, ouvre-toi (Türkçesi "Susam, açıl!") olarak yer almıştır.^[1] Hikâyenin daha önceki sözlü veya yazılı versiyonu herhangi bir dilde bilinmemektedir. Masalda Ali Baba, kırk haraminin mağaraya girmek için "Açıl Susam Açıl" dediğini duyar. Ali Baba'nın abisi Kasım ise mağaraya girdikten sonra sihirli sözleri unutarak mağarada tıkalı kalır.

Kökenleri

Cümlenin kaynağı hakkında pek çok teori vardır. Gerçekten de "susam" kelimesinin aslında susam bitkisine veya tohumuna atıfta bulunduğu kesin değildir.^[2] Bazı eski teoriler şunlardır:

• Susam, İbranicede šem 'ad, isim' diğer bir deyişle Tanrı veya kabalistik kelime olarak šem-šamáįm ("şem-şamayim"), 'cennetin adı' olarak temsil edilmektedir.^[3]
• Susam, susam yağı kullanan Babil sihir uygulamalarıyla bağlantılıdır.^[4]

Kaynakça

1. "Les mille et une nuits : contes arabes / traduits par Galland, ornés de gravures". Gallica.bnf.fr. 25 Mayıs 2009. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
2. Armstrong, Marian. Wildlife and Plants. 16. Marshall Cavendish. s. 972. ISBN 978-0761477105. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2014. 
3. Felix Ernst Peiser in "Orientalistische Literaturzeitung" (1902), as reported in Haupt.
4. Theodor Nöldeke in "Zeitschrift für Assyriologie" (1914), as reported in Haupt.