"Esnaf Kurye" modeline göre, kuryeler şahıs şirketleri kurup üst şirketle anlaşıp, kendilerine ait olan motosiklet ya da ticari tip araçlarıyla, dijital platformları kullanarak hizmet sağlamaktadır. Bu sayede üst şirket ile kuryeler arasında geleneksel bir işçi-işveren ilişkisi kurulmayıp bu kuryeler için iş ortağı, tedarikçi gibi tanımlar kullanılmaktadır.[1] Bu model ile birlikte şirketler; işçi çalıştırmaya bağlı olan yükümlülüklerden kurtulmakta, kıdem ve ihbar tazminatı, sosyal güvenlik primi gibi maliyetlerden kurtulmaktadır. Kuryeler de yasal olarak işçi sayılmadıkları için sendikal haklardan mahrum kalmaktadır.[1]
Eylemler
24 Ocak 2022'de Trendyol için çalışan esnaf kuryelerin, şirketin belirlediği yeni zamlarını protesto etmesiyle başladı,[2] ardından protestolar ve grevler HepsiJet, Scotty, Aras Kargo, Sürat Kargo, Yurtiçi Kargo, Getir ve Yemeksepeti diğer firma çalışanlarına sıçradı.[3][4] Yemeksepeti kuryeleri, Yemeksepeti'nin İstanbul'daki merkezi önünde toplanıp eylem yaptı.[5] Kuryeler ekonomik krize karşı "sefalet düzeni istemiyoruz" ve "sefalet zammı istemiyoruz" gibi sloganlar attılar.[4] Bunun yanında kuryeler, sendikalaşmalarının önündeki engelin de kaldırılmasını talep ettiler.[4]
Türkiye geneline yayılan eylem hareketi tekstil, gıda, perakende sektörlerine de sıçradı, işçilerin taleplerinin kısmen kabul edilmesiyle kontak kapatma protestosu sonlandı.[6]
