2022 Oslo saldırısı

2022 Oslo saldırısı
London Pub London Pub (Norveç Oslo) Norveç Oslo haritasında göster London Pub London Pub (Norway) Norway haritasında göster London Pub London Pub (Avrupa) Avrupa haritasında göster
Koordinatlar	59°54′55″K 10°44′26″D
Tarih	25 Haziran 2022 (CEST UTC+02.00)
Silahlar	taramalı tüfek ve tanımlanamayan küçük tabancalar[1]

25 Haziran 2022'de Norveç'in başkenti Oslo'da üç bölgeye düzenlenen silahlı saldırıda iki kişi öldü, 21 kişi de yaralandı. Polis, silahlı saldırının Norveç Cinsel ve Cinsiyet Çeşitliliği Örgütü'nün Oslo şubesinin ev sahipliği yaptığı yerel LGBT onur etkinliği Oslo Pride'ı hedef aldığına inanıyor. Polis, Norveç vatandaşlığına kabul edilmiş İranlı Zaniar Matapour'u tutukladı. Matapour, cinayetle, cinayete teşebbüsle ve terörizmle suçlanıyor. Bu saldırı, polis tarafından İslami terör eylemleri olarak değerlendiriliyor.^[2] Saldırılar, 2011 Utøya saldırısından bu yana Norveç'te ateşli silahla yapılan ilk toplu saldırı oldu.

Saldırılar

Silahlı saldırı, Oslo'da planlanan Onur Yürüyüşü'nden bir gece önce, Norveç Cinsel ve Cinsiyet Çeşitliliği Örgütü'nün Oslo şubesinin ev sahipliği yaptığı yerel LGBT onur etkinliği Oslo Pride ile ilişkili yerlerde gerçekleşti. İlk saldırı, popüler bir gey bar ve gece kulübü olan London Pub'da meydana geldi. Bir görgü tanığına göre, fail ateş etmeye başlarken " Allahu Ekber " diye bağırdı.^[3] Fail daha sonra, Per på hjørnet bar ve bir restoranın paket servisi alanı dahil olmak üzere yakındaki iki yere daha gitti. Kazada 2 kişi öldü, 21 kişi yaralandı, 10'u ağır, 11'i hafif yaralandı.^[4][5][6] Polis yerel saat olarak 1:15'te arandı ve dakikalar sonra geldi.^[6] Zanlı, saldırılardan 5 dakika sonra gözaltına alındı.^[7] Saldırı sırasında barın bodrum katında seksen ila 100 kişi saklandı,^[2] yaralılar barın içinde ve dışında yatıyordu ve polis olay yerini "kaotik" olarak nitelendirdi.^[6]

Eskil Pedersen'e göre, kendisi de dahil London Pub'da bulunanların çoğu, yerli terörist Anders Behring Breivik'in saldırısı sırasında Utøya'daydı .^[8]

Şüpheli

42 yaşındaki Norveçli İranlı Zaniar Matapour olarak tanımlanan şüpheli cinayet, cinayete teşebbüs ve terör eylemleriyle suçlanıyor.^[6][9][10]

25 Haziran'da düzenlediği basın toplantısında polis, saldırının LGBT karşıtı nefretten kaynaklanıyor olabileceğine ve saldırganın Oslo Pride'ı hedef almayı amaçladığına inandıklarını söyledi.^{[11][12][13][14]} Norveç, sosyal medyada LGBT topluluğuna ve LGBT karşıtı aşırılık yanlılarının Onur etkinliğine yönelik sürekli saldırılar gördü.^[15] Polis daha sonra şüpheliyi 2015'ten beri tanıdıklarını ve İslami aşırılıkçılığa radikalleştiğine inandıklarını doğruladı.^[9]

Norveçli bir savcıya göre Matapour, uyuşturucu ve saldırı suçlarından geniş bir suç geçmişine sahipti, ancak saldırıdan önce yalnızca "küçük mahkûmiyetler"i olmuştu.^[6][10] Annesi daha önce kendisine şizofreni teşhisi konduğunu söyledi.^[16]

Matapour'un avukatı John Christian Elden, Matapour'un polisin onu manipüle etmesinden korktuğu için sorgulamaları askıya aldıklarını söyledi.^[17] Elden, Aftenposten'e, Matapour'un polisin kaydedilen kasetleri değiştireceğinden korktuğunu ve her şeyin yazılmasını talep ettiğini söyledi.^[18] Elden, Matapour'un Pazar sabahı sorguya çekileceğini doğruladı,^[19] ancak daha sonra sorguya katılmayı reddettiği doğrulandı ve ek bir talep ekledi - sorgusunun tamamının halka açıklanması.^[20]

Kamu yayıncısı NRK'ya göre, Matapour, çeşitli şiddet mahkûmiyetleri olan aşırı İslamcı Arfan Bhatti ile temas halindeymiş. 14 Haziran'da, geçmişte Elden tarafından da temsil edilen Bhatti, Facebook'ta eşcinsellerin öldürülmesi çağrısında bulunan bir başlıkla yanan bir gökkuşağı bayrağı yayınladı.^[21] Bhatti, IŞİD için insan toplayan Profetens Ümmetinin gelen isimlerinden biridir.^[22] Verdens Gang, Matapour'un Nisan ayında Bhatti ile aynı arabadayken polis tarafından durdurulduğunu bildirdi.^[23]

Sonrası

Oslo'da yapılması planlanan onur yürüyüşü ve ilgili etkinlikler, polisin organizatörlere "açık önerisi ve tavsiyesi" üzerine çekimden sonra iptal edildi. Ayrıca insanlara Pride'ı daha küçük gruplar halinde kutlamalarını tavsiye ettiler.^[9][24] Uyarılara rağmen, silahlı polisin önderlik ettiği geçici bir geçit törenine hala binlerce kişi katıldı ve London Pub'da gökkuşağı bayraklarının yanı sıra çiçekler de bıraktı.^[25]

Oslo Üniversite Hastanesi, saldırının ardından kırmızı alarma geçtiğini bildirdi.^[26] Ciddi yaralanmalar nedeniyle on kişi tıbbi tedavi gördü.^[27]

Ulusal Polis Komiseri Marie Benedicte Bjørnland, Norveç'te polis memurlarının ülke çapında geçici olarak silahlandırılacağını duyurdu.^[28][29] Ek olarak, Norveç Polis Güvenlik Teşkilatı'nın daha fazla saldırı olabileceğine dair "hiçbir belirti" olmadığını söylemesine rağmen, Norveç en yüksek terör alarm seviyesine girdi.^[2]

Tepkiler

İç

Yas tutanlar, çekimlerin ardından aynı gün komşu Herr Nilsen Caz Kulübü'ne gökkuşağı bayraklı çiçekleri bıraktı.

Norveç Başbakanı Jonas Gahr Støre, silahlı saldırıyı "sarsıcı" ve "masum insanlara yönelik korkunç bir saldırı" olarak nitelendirdi ve kuir topluluğuyla dayanışma içinde olduğunu dile getirdi.^[30] Ayrıca, "Bu mücadele bitmedi, güvenli değil ama kazanacağız" dedi.^[31] İran asıllı Norveçli olan Norveç Parlamentosu Başkanı Masud Gharahkhani, "çok acımasız ve korkunç bir şey olabilir [. . . ] Üzücü ve kabul edilemez."^[32]

Kral Harald V, saldırıların kendisini ve ailesini "dehşete düşürdüğünü" ve "özgürlüğü, çeşitliliği ve birbirimize saygıyı" savunmak için "birlikte durmalıyız" dedi.^[2][29] Veliaht Prens Haakon gazetecilere verdiği demeçte, "Norveç'te kimi istersek onu sevme hakkını korumalıyız" dedi.^[33]

Norveç Kilisesi'nin mevcut Preses'i olan Piskopos Olav Fykse Tveit, "Aşk bitmez, olanlardan sonra yeni bir güç verilmesi gereken bir gerçektir. Bunun böyle olduğunu ve olması gerektiğini göstermeliyiz." ^[31]

Uluslararası

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, "masum insanlara yönelik menfur saldırı karşısında şok olduğunu" ifade etti.^[2][33]

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Twitter'da "Birlikte olursak nefrete karşı daha güçlü dururuz" diye yazdı.^[2][33]

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö Twitter'da başsağlığı diledi. Finlandiya Başbakanı Sanna Marin "terörizmin tüm biçim ve tezahürlerini" kınadı.^[34]

Beyaz Saray sözcüsü John Kirby, Beyaz Saray'ın "Bugün Oslo'da oradaki LGBTQI+ topluluğunu hedef alan kitlesel saldırıdan dehşete düştüğünü ve gönüllerinin açıkça kurbanların tüm aileleriyle, muazzam bir müttefik olan Norveç'in halkıyla ve tabii ki oradaki ve dünyadaki LGBTQI+ topluluğuyla olduğunu" söyledi.^[2][6][33]

Kaynakça

1. "Norway: Shooting at Oslo LGBTQ nightclub kills two". Deutsche Welle. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
2. ^ "Oslo shooting: Norway attack being treated as Islamist terrorism, police say". BBC News (İngilizce). 25 Haziran 2022. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
3. "Passerte gjerningsmannen: - Ropte "allahu akbar"". 25 Haziran 2022. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
4. "Suspect arrested after deadly shooting rampage in Oslo". France 24 (İngilizce). 25 Haziran 2022. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
5. "Two people killed in Oslo nightclub shooting". The Telegraph (İngilizce). 25 Haziran 2022. ISSN 0307-1235. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
6. ^ "Oslo shooting near gay bar investigated as terrorism, as Pride parade is canceled". CNN. 25 Haziran 2022. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
7. Libell (25 Haziran 2022). "2 Killed and at Least 19 Wounded in Shooting in Norway's Capital". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
8. Solheim (26 Haziran 2022). "Utøya-overlevende opplevde nytt skytedrama" [Utøya survivors experienced new shooting]. NRK (Norveççe). 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. Mange av de som var på London Pub, hadde også vært på Utøya 22. juli 2011, forteller Pedersen. 
9. ^ "Skyting ved utested i Oslo sentrum – siktede hadde to uregistrerte våpen" [Shooting at Nightclub in Central Oslo – Suspect had two unregistered weapons]. NRK (Norveççe). 25 Haziran 2022. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
10. ^ "Zaniar Matapour (42) er terrorsiktet etter skytingen i Oslo". NRK. 25 Haziran 2022. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
11. "Siste nytt om skytehendelsen i Oslo" [Latest News on Shooting in Oslo] (Norveççe). VG. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
12. "42-åring siktet for drap, drapsforsøk og terror etter Oslo-skyting". tk.no. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
13. "Dette vet vi om siktede (42) etter skytingen: – Ville skape frykt i befolkningen". rb.no. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
14. "Politiet: – Siktet for drap, drapsforsøk og terrorhandlinger". f-b.no. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
15. Eslen-Ziya, H., (Ed.) (2022). "Scientizing Gender? An Examination of Anti-Gender Campaigns on Social Media, Norway". Populism and Science in Europe. Palgrave Macmillan. ss. 185-206. doi:10.1007/978-3-030-97535-7_9. ISBN 978-3-030-97534-0.  Birden fazla |editör1= ve |editör-soyadı= kullanıldı (yardım)
16. Pedersen (25 Haziran 2022). "Zaniar Matapour (42) er siktet for terror og drap" [Zaniar Matapour (42) Accused of Terror and Murder]. Avisa Oslo. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
17. Holm-Nilsen (25 Haziran 2022). "Zaniar Matapour (42) er siktet for drap og terror" [Zaniar Matapour (42) is charged with murder and terrorism]. NRK (Norveççe). 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. Matapour representeres nå av advokat John Christian Elden. Han forteller at de har avbrutt avhøret med politiet. 
18. Lindberg (25 Haziran 2022). "Siktede krever at avhør skrives ned" [Suspect demands that interrogation is written down]. Aftenposten (Norveççe). 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. Til Aftenposten skriver Elden i en SMS at hans klient frykter politiet endrer båndopptak i etterkant av avhør. [...] – Nei, bare at politiet ikke får ta opp på lyd eller bilde som kan manipuleres. Han har forlangt at det skrives ned i samtid og skriftlig vedtas og signeres av ham. 
19. Holten (26 Haziran 2022). "Siktede etter Oslo-skytingen er i nytt avhør" [Oslo shooting suspect is in new interrogation]. Verdens Gang (Norveççe). 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. Forsvarer John Christian Elden bekrefter at Zainar Matapour (42) er i et nytt avhør søndag formiddag. 
20. Arne Marvik (26 Haziran 2022). "Sikta nektar å la seg avhøyre med mindre opptaket blir vist offentleg" [Suspect refuses to appear for questioning unless recordings are made public]. NRK (Norveççe). 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. På pressekonferansen i dag fortel politiadvokat Børge Enoksen at mannen både i går og i dag har nekta å stille til avhøyr. Årsaka er at mannen har stilt krav til korleis avhøyret skal bli utført. [...] – Klienten min har nekta å bli tatt opp på lyd og bilete, med mindre dette skulle bli sendt offentleg i sin heilskap, seier forsvararen til Matapour, John Christian Elden. 
21. Svendsen (25 Haziran 2022). "Arfan Bhatti la ut sitater om drap på homofile på Facebook" [Arfan Bhatti posted quotes about the murder of gays on Facebook]. NRK (Norveççe). 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. Bhatti, som har vært sentral i det norske ekstremistmiljøet i Norge, la 14. juni ut et brennende regnbueflagg og et sitat på sosiale medier som oppfordrer til å drap på homofile. Etter det NRK vet har terrorsiktede Zaniar Matapour (42) og Bhatti hatt kontakt. NRK får også opplyst at politiet etterforsker hvem i det ekstreme islamistmiljøet 42-åringen har hatt kontakt med, og hvor omfattende kontakten eventuelt har vært. 
22. "Zaniar Matapour (42) siktet for drap, drapsforsøk og terrorhandling: Dette vet vi om gjerningsmannen" [Zaniar Matapour (42) charged with murder, attempted murder and acts of terrorism: This is what we know about the perpetrator]. Aftenposten (Norveççe). 25 Haziran 2022. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. Flere medier melder at Matapour har koblinger til Arfan Bhatti, som er en ledende figur for bevegelsen Profetens Umma. De ble kjent for å rekruttere en rekke nordmenn til å krige for IS i Syria. 
23. Hopperstad (25 Haziran 2022). "Opplysninger til VG: Oslo-skytter stoppet i bil sammen med Arfan Bhatti" [VG's information: Oslo shooter stopped in car with Arfan Bhatti]. Verdens Gang (Norveççe). 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. Ifølge VGs opplysninger hadde Matapour da blitt stoppet av politiet i forbindelse med en SIAN-demonstrasjon på Stovner i Oslo i april. Matapour satt da i en bil sammen med den sentrale islamisten Arfan Bhatti (44), ifølge VGs opplysninger. 
24. Benjaminsen (25 Haziran 2022). "Pride-paraden i Oslo avlyses" [Pride Parade in Oslo Cancelled]. NRK (Norveççe). 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
25. Rydning (25 Haziran 2022). "Flere tusen i Pride-tog: – Vi forsvinner ikke" [Several Thousand in Pride Parade: – We Won't Disappear]. Avisa Oslo [no]. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
26. "Two dead, 14 wounded in Norway nightclub shooting, police say". Reuters (İngilizce). 25 Haziran 2022. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
27. "Norwegian Police Say 2 Killed In Mass Shooting In Oslo". The Huffington Post. 25 Haziran 2022. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
28. "Politiet innfører midlertidig nasjonal bevæpning" [Police enact temporary national arming] (Norveççe). Norwegian Police Service. 25 Haziran 2022. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
29. ^ "Norway attack: Mass shooting suspect 'radicalised Islamist' - as terror threat raised to highest level". Sky News (İngilizce). 25 Haziran 2022. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
30. Mikaelsen (25 Haziran 2022). "Støre: – Igjen er Norge rammet av et brutalt angrep mot uskyldige". NRK Oslo og Viken. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
31. ^ Lom (26 Haziran 2022). "Støre: Kampen er ikke over, den er ikke ufarlig, men vi skal vinne" [Støre: The fight is not over, it is not safe, but we will win]. Aftenposten (Norveççe). 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. – Denne kampen er ikke over, den er ikke ufarlig, men vi skal vinne den sammen, sa Støre. [...] – Kjærligheten tar ikke slutt, det er en sannhet som må få ny kraft etter det som har skjedd. Vi må vise at det er slik det er og skal være, sa Tveit. 
32. "Stortingspresidenten: – Brutalt og forferdelig" [Storting president: "brutal and terrible"]. NRK. 25 Haziran 2022. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
33. ^ Solsvik (25 Haziran 2022). "Horror on Oslo Pride day as gunman goes on deadly rampage at gay bar". Reuters (İngilizce). 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
34. "Finnish president, PM extend condolences after Oslo shooting". Yle (İngilizce). 25 Haziran 2022. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022.