|
|---|
- Karadeniz Cephesi
- Balkan Cephesi
- Kafkas Cephesi
- Kırım Cephesi
|
Şekvetil Muharebesi, 1853-1856 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.
Müşir Mehmet Selim Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 24 Ekim 1853 sabahı Şekvetil kalesindeki Rus garnizonunu baskına uğrattı ve dört saatlik muharebede mağlup ederek kaleyi ele geçirdi. Ardından ise, Ozurgeti'de konuşlu Rus 13. Tümeninin karşı taarruzunu püskürtmeyi başardı.
Muharebe 1853-1856 Osmanlı-Rus Savaşı'nın Kafkas cephesindeki ilk askerî çarpışması oldu.[1]
Muharebe öncesi
Osmanlı İmparatorluğu'nun Batum'da toplanmış kolordusunun komutanı Müşir Mehmet Selim Paşa 23-24 Ekim 1853 gecesinde sabah baskınıyla Türk-Rus hududu yakınındaki Şekvetil kalesini zaptetmeyi tasarladı. Bu amaçla, emrindeki beş tabur askerle kaleye doğru ilerledi ve sabah saatlerine doğru kalenin önlerine ulaştı. Kalede ise iki tabur piyade ve üç bölük Kazak süvarisi ve bir topçu bataryasından oluşan bir Rus garnizonu bulunuyordu.
Muharebe
Türk kolordusu kısa bir istirahatten sonra sabah alacakaranlığında kaleye doğru taarruzuna başladı. Baskına hazırlıksız yakalanan Rus garnizonu muharebe düzeni alamadı. Dört saat süren muharebe sonucunda Rus garnizonu 1.000’den fazla ölü verirken, 70-80 Rus askeri de esir düştü. Keza 2.000 tüfek ve 3 top da Türklerin eline geçti. Rus komutan garnizonun artıklarıyla birlikte kaleyi terketti ve Şekvetil kalesi de 24 yıl sonra yeniden Osmanlıların eline geçmiş oldu.[2]
Rus 13. Tümeninin karargâhı Ozurgeti'de bulunan komutanı Şekvetil'nin Osmanlıların eline düştüğünü duyunca süratle dört Rus taburu ve 1.000 erden müteşekkil Gürcü askerini iki topla takviye ederek Şekvetil'e sevkettiyse de, bu birlik ağır kayıplarla püskürtüldü. Türk kuvvetleri ise 32 ölü ve 59 yaralı verdi.[3]
Muharebe sonrası
Müşir Mehmed Selim Paşa muhtemel Rus taarruzlarını düşünerek Şekvetil'deki Türk garnizonunu Tunus'tan gelen 7.000 piyade, 2.000 süvari ve 1.000 kadar topçu eriyle takviye etti ve kaledeki kuvveti 15.000 kişiye çıkardı.
Bunun ardından kaleye tehdit teşkil eden Ozurgeti merkezli Rus 13. Tümenine taarruz planladıysa da, tehlikeyi sezen Rus komutan Ozurgeti'yi tahliye ederek Kutayis'e çekildi ve örtme amaçlı Rioni Nehri üzerindeki Morani'de de bir savunma mevzii hazırlattı.
Eşzamanlı olarak karargâhı Tiflis'te bulunan Rus Kafkas Ordusu Komutanı da zayıf bir kuvvetle tutulan Poti kuzeyindeki Redifkale'nin de tahliyesini emretti. Rus 13. Rus Taburu burayı da tahliye edince Sohumkale'den Batum'a kadar Karadeniz kıyıları Ruslarca çarpışmasız Osmanlı ordusuna terkedilmiş oldu.
Bununla birlikte, Rus donanmasının Amiral Pavel Nahimov komutasındaki Karadeniz filosunun 30 Kasım 1853'te Sinop Baskını'yla buradaki zayıf Osmanlı filosunu imha etmesi, Osmanlıların Karadeniz'in doğusundaki bu stratejik kazanımları Osmanlı donanması yardımıyla destekleme olanağını ortadan kaldırdı.
Buna mukabil, bölgedeki kuvvetli Osmanlı birliği de tekrar yığınak yaparak (ilk aşamada Gümrü'den dört, Ahıska'dan iki ve Ahılkelek'den bir tabur olmak üzere birkaç topla destekli yedi tabur Rus askeri) Şevketil kalesini sıkıştırmaya çalışan Rus ordusuna direndi. Nitekim, 18-19 Kasım 1853'te denizden dört fırkateynin desteğiyle kaleye saldıran Rus ordusu Osmanlı birliklerince püskürtüldü.[4]
Ruslar müteakip dönemde kaleye taarruz etmeye çalıştılarsa da başarı kazanmadılar ve Savaşın sonuna kadar kale ve bölge Osmanlıların elinde kaldı.
Kaynakça
- ^ "The Ottoman Crimean War (1853–1856)", Candan Badem, Brill (2010), ISBN 978-90-04-18205-9, s.154-155
- ^ "Osmanlı-Rus Kırım Harbi Kafkas Cephesi Harekâtı (1853-1856)", ATASE Yayınları, Ankara (1986), s.72
- ^ ATASE Arşivi; No.1/1, Klş.5, Dos.13, Fih.15-2.
- ^ Başbakanlık Arşivi, İrade-i Dahiliye 18195, ATASE Arşivi, No.1/1, Kls.5, Dos.13, Fih.14-1
.jpg)
