İlerleyen boşluklu pompa, bir tür pozitif deplasman pompadır ve mono pompa, helezon pompa, burgulu pompa veya sonsuz vidalı pompa, olarak da bilinir. Rotoru döndürüldüğünde, bir dizi küçük, sabit şekilli, ayrık oyukların ilerlemesi yoluyla pompadan akışkanı aktarır. Bu, hacimsel akış hızının dönüş hızı (çift yönlü) ile orantılı olmasına ve pompalanan sıvıya uygulanan düşük kayma gerilmesi seviyelerine yol açar.
Bu pompalar, viskoz veya kesmeye/kaymaya duyarlı malzemelerin sıvı ölçümü ve pompalanmasında uygulamaya sahiptir. Pompanın oluşturduğu boşluk hacmi uçlarına doğru daralır ve bu boşluklar rotor un etrafında üst üste gelir. Bir boşluk küçülürken diğeri artar, toplam yer değiştirme eşit olduğundan net akış miktarı çok az dalgalanma gösterir. Bu tasarım, pompanın düzenli ve doğrusal bir debi ile akış oluşturmasını sağlar.
Ekipmandan belirli üretici veya ürün adları tarafından bahsedilmesi yaygındır. Bu nedenle isimler sektörden sektöre ve hatta bölgesel olarak değişebilir; örnekler şunları içerir: Mono Pompa (mucit René Moineau). Orijinal 4 İmalat lisansı; MOYNO pompası [Amerika], Mono pompa [İngiltere, Avrupa], Gardier [Belçika] ve PCM. Dört orijinal patent sahibinin tümü artık tek bir kurum olan National Oilwell Varco'ya (NOV) aittir;
İlerleyen boşluklu pompa, sıvının iç kısmından pompalandığı durumda bir çamur motoru olarak da işlev görebilir. Bu çamur pompaları kuyu sondajı için kullanılmaktadır.
Helisel rotor ve tahrik mekanizmasının iki evrensel mafsalı . Kauçuk statorun kesit çizimi . Rotor ile stator arasında kalan boşlukların şekli.
İlerleyen boşluklu pompa genel olarak tek sarmal rotor ve çift sarmal statordan oluşur ve bu sarmalların hatve (pitch) sarmal sayıları ile tes orantılıdır. Rotor, dönerken statora sıkıca yapışır ve arada bir dizi sabit boyutlu boşluk oluşturur. Rotor döndürüldüğünde oyuklar hareket eder ancak şekilleri veya hacimleri değişmez. Pompalanan malzeme boşlukların içinde hareket ettirilir.[1]
Bu pompalama tekniğinin prensibi sıklıkla yanlış anlaşılmaktadır. Çoğunlukla, sürtünmenin neden olduğu dinamik bir etki veya vida rotorunun hareketli dişlerine karşı sürtünme nedeniyle meydana geldiği sanılmaktadır. Gerçekte, bir pistonlu pompa gibi kapalı boşluklardan kaynaklanmaktadır ve bu nedenle, son derece düşük oranlarda, hatta yüksek basınçta bile pompalayabilme gibi benzer operasyonel özelliklere sahiptir ve etkinin tamamen pozitif deplasman olduğunu ortaya çıkarır.
Yeterince yüksek bir basınçta, boşluklar arasındaki kayar contalar, pompalamak yerine bir miktar sıvı sızdıracaktır, bu nedenle, yüksek basınçlara karşı pompalama yaparken, daha fazla boşluğa sahip daha uzun bir pompa daha etkilidir, çünkü her conta yalnızca bitişik boşluklar arasındaki basınç farkının etkisindedir.
Rotor döndürüldüğünde, deliğin iç yüzeyinde yuvarlanır. Rotorun hareketi, bir planet dişli sisteminin gezegen dişlileri ile aynıdır. Rotor aynı anda dönerken ve hareket ederken, eksantrik olarak monte edilmiş tahrik milinin birleşik hareketi bir hiposikloid biçimindedir. Tipik tek sarmal rotor ve çift sarmallı stator durumunda, hiposikloid sadece düz bir çizgidir. Rotor, eksantrikliğe izin vermek için bir dizi evrensel mafsaldan (kardan kaplin) veya diğer mekanizmalardan geçirilmelidir.[2] Farklı rotor şekilleri ve rotor/stator hatve (pitch) oranları mevcuttur.
Tipik uygulama alanları
Yiyecek ve içecek pompalama
Yağ pompalama
Kömür bulamaç pompalama
Kanalizasyon ve çamur pompalama
Viskoz kimyasal pompalama
Stormflow taraması
Petrol sahası yönlü sondajda kuyu içi çamur motorları (işlemi tersine çevirerek hidroliği mekanik güce dönüştürür)
