Tayabas, Quezon

Tayabas Tayabas
Lungsod
Mapa ng Quezon na nagpapakita sa lokasyon ng Tayabas.
Tayabas Lokasyon sa Pilipinas
Mga koordinado: 14°01′N 121°35′E
Bansa	Pilipinas
Rehiyon	Calabarzon (Rehiyong IV-A)
Lalawigan	Quezon
Distrito	Unang Distrito ng Quezon
Mga barangay	66 (alamin)
Pamahalaan
• Punong Lungsod	Maria Lourdes R. Pontioso
• Manghalalal	68,740 botante (2022)
Lawak  [1]
• Kabuuan	230.95 km^2 (89.17 milya kuwadrado)
Populasyon  (Senso ng 2020)
• Kabuuan	112,658
• Kapal	490/km^2 (1,300/milya kuwadrado)
• Kabahayan	27,849
Ekonomiya
• Kaurian ng kita	ika-6 na klase ng kita ng lungsod
• Antas ng kahirapan	12.88% (2021)[2]
• Kita	(2022)
• Aset	(2022)
• Pananagutan	(2022)
• Paggasta	(2022)
Sona ng oras	UTC+8 (PST)
Kodigong Pangsulat	4327
PSGC	045647000
Kodigong pantawag	42
Uri ng klima	Tropikal na kagubatang klima
Mga wika	wikang Tagalog
Websayt	tayabas.gov.ph

Ang Lungsod ng Tayabas ay isang ika-2 klaseng bayan sa lalawigan ng Quezon, Pilipinas. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 112,658 sa may 27,849 na kabahayan.

Etimolohiya

Isinulong ng sosyologo na si Rolando V. Redor na minungkahi ang pangalang Tayabas dahil sa kasaganaan ng pako na tinatawag na tagabas.

Sabi ng isang sanggunian, maaaring nagmula ang Tayabas sa salitang tayaban. Ang tayaban ay isang nilalang sa gabi na kilala sa pagkakaroon ng mga pakpak na kumikinang na parang tropikal na alitaptap.

Mula naman sa diyalekto ng Tayabas Tagalog, mayroon ding salitang tayaba na isang katutubong kasanayan ng igba para sa pagtatanim — na minungkahing pangalan sa lugar dahil ito'y paglalaanang kaingin.

Isa sa popular na haka na nagmula ang pangalan ng Tayabas sa bayabas ngunit ang nasabing prutas ay hindi katutubo sa Pilipinas.^[3]

Pagbawi sa pagiging Lungsod

Noong 18 Marso 2007, Batas ng Republika bilang 9398, Batas na nagtatakda sa Bayan ng Tayabas sa lalawigan ng Quezon bilang isang bahaging lungsod na tatawaging lungsod ng Tayabas, ay naipasa. Noong 14 Hulyo 2007, nagkaroon ng plebisito sa bayan ng Tayabas para suportahan ang nasabing batas at naaprubahan ito sa pagboto ng karamihan bilang aprub sa nasabing batas.

Subalit matapos ang isang taon, ang Tayabas ay natanggalan ng pagiging lungsod kasama sa labinganim pang mga bayan na naging lungsod matapos ilabas ng Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas na labag sa Saligang Batas ang mga batas na nagtakda sa pagkakagawa nito.

Ang iba pang nabalik sa pagiging bayan ay ang mga sumusunod: Baybay, Leyte; Bogo, Cebu; Catbalogan, Samar; Tandag, Surigao del Sur;Borongan, Eastern Samar; Lamitan, Basilan; Tabuk, Kalinga; Bayugan, Agusan del Sur; Batac, Ilocos Norte; Mati, Davao Oriental; Guihulngan, Cabadbaran, Agusan del Norte; Carcar, Cebu; El Salvador, Misamis Oriental at Naga, Cebu.

Ayon sa Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas nilabag ng pagiging lungsod ng mga nasabing bayan ang Seksiyon 10, Artikulo X ng Saligang-batas ng Pilipinas.^[4]

Mga Barangay

Ang bayan ng Tayabas ay nahahati sa 66 mga barangay.

Alitao Alupay Angeles Zone I (Pob.) Angeles Zone II Angeles Zone III Angeles Zone IV Angustias Zone I (Pob.) Angustias Zone II Angustias Zone III Angustias Zone IV Anos Ayaas Baguio Banilad Calantas Camaysa Dapdap Gibanga Alsam Ibaba Bukal Ibaba Ilasan Ibaba Nangka Ibaba

Palale Ibaba Ibas Alsam Ilaya Bukal Ilaya Ilasan Ilaya Nangka Ilaya Palale Ilaya Ipilan Isabang Calumpang Domoit Kanluran Katigan Kanluran Palale Kanluran Lakawan Lalo Lawigue Lita (Pob.) Malaoa Masin Mate Mateuna Mayowe

Opias Pandakaki Pook Potol San Diego Zone I (Pob.) San Diego Zone II San Diego Zone III San Diego Zone IV San Isidro Zone I (Pob.) San Isidro Zone II San Isidro Zone III San Isidro Zone IV San Roque Zone I (Pob.) San Roque Zone II Domoit Silangan Katigan Silangan Palale Silangan Talolong Tamlong Tongko Valencia Wakas

Demograpiko

Senso ng populasyon ng
Tayabas

Taon	Pop.	±% p.a.
1903	14,740	—
1918	14,983	+0.11%
1939	18,172	+0.92%
1948	16,989	−0.75%
1960	25,758	+3.53%
1970	35,166	+3.16%
1975	37,756	+1.44%
1980	42,137	+2.22%
1990	54,355	+2.58%
1995	64,449	+3.24%
2000	70,985	+2.09%
2007	87,252	+2.89%
2010	91,428	+1.72%
2015	99,779	+1.68%
2020	112,658	+2.42%
Sanggunian: PSA[5][6][7][8]

Mga sanggunian

1. "Province: Quezon". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
2. "PSA Releases the 2021 City and Municipal Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 2 Abril 2024. Nakuha noong 28 Abril 2024.
3. "History of Tayabas – City of Tayabas Website" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-02-24.
4. Supreme Court strikes down cityhood of 16 towns
5. Census of Population (2015). "Region IV-A (Calabarzon)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
6. Census of Population and Housing (2010). "Region IV-A (Calabarzon)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.
7. Censuses of Population (1903–2007). "Region IV-A (Calabarzon)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.
8. "Province of Quezon". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.

Mga Kawing Panlabas

• http://tayabas.gov.ph - Opisyal na website ng Lungsod Naka-arkibo 2013-04-09 sa Wayback Machine.
• Philippine Standard Geographic Code Naka-arkibo 2012-04-13 sa Wayback Machine.
• 2010 Philippine Census Information Naka-arkibo 2012-06-25 sa Wayback Machine.