โย่ดะย่าไนง์มอกู้น (พม่า: ယိုးဒယားနိုင်မော်ကွန်း) หรือ โยธยาพ่าย เป็นวรรณกรรมภาษาพม่า ประเภทวรรณกรรมเฉลิมพระเกียรติแบบเดียวกับลิลิตตะเลงพ่ายและลิลิตยวนพ่ายของไทย เขียนโดยและแวนอยะทา (လက်ဝဲနော်ရထာ) เพื่อสรรเสริญพระเกียรติของพระเจ้ามังระ (และแวนอยะทาเป็นนายทหารที่เข้าร่วมในกองทัพที่มาตีอยุธยาในครั้งนั้นด้วย) เนื้อหาโดยย่อของเรื่องแบ่งเป็น 5 ภาคคือ
- ภาคที่ 1 กล่าวว่าการตีกรุงศรีอยุธยาเป็นพันธกิจที่พระเจ้ามังระจะต้องสืบสานจากงานที่พระเจ้าอลองพญาทำค้างไว้ คือตีกรุงศรีอยุธยาไม่สำเร็จ กล่าวถึงการรวบรวมกองทัพของพม่าเพื่อไปตีล้านนาและล้านช้าง และระบุชื่อนายทัพนายกองที่สำคัญ
- ภาคที่ 2 บรรยายการยกทัพจากภาคเหนือลงมาตีกรุงศรีอยุธยา การรบกับทหารไทยตามแนวแม่น้ำเจ้าพระยาในสภาพที่เกิดน้ำหลากนอง
- ภาคที่ 3 บรรยายถึงการตั้งรับอย่างเข้มแข็งของอยุธยา การรบกับทหารไทยที่ปากโมก และการรบเพื่อหาทางเข้าล้อมกำแพงเมืองกรุงศรีอยุธยา
- ภาคที่ 4 สภาพความระส่ำระสายในกรุงศรีอยุธยาเมื่อพม่าล้มเมืองได้ จนกษัตริย์แต่งสารนอบน้อมขอยอมเป็นประเทศราช แต่ข้อเสนอไม่เป็นที่พอใจของฝ่ายพม่าจึงรบกันต่อไป สุดท้ายพม่าต้องใช้วิธีลอบขุดอุโมงค์เข้าไปเผาฐานรากกำแพงจนพังจึงเข้าเมืองได้
- ภาคที่ 5 การให้บำเหน็จรางวัลแก่นายทัพนายกอง สรรเสริญเกียรติคุณของพระเจ้ามังระ และบรรยายความสูญเสียที่เกิดขึ้นกับทั้งสองฝ่าย
อ้างอิง
- สุเนตร ชุตินธรานนท์. สงครามคราวเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 พ.ศ. 2310. พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ : มติชน, 2552.
