เล็ก บุนนาค เป็นธิดาของเจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) กับท้าวศรีสุนทรนาฏ (แก้ว พนมวัน ณ อยุธยา) และเป็นพระชนนีในพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีในรัชกาลที่ 6
ประวัติ
เล็ก เป็นธิดาคนเล็กของเจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) ที่เกิดกับท้าวศรีสุนทรนาฏ (แก้ว พนมวัน ณ อยุธยา) ซึ่งทั้งบิดาและมารดามาจากตระกูลขุนนาง จำเดิมท้าวศรีสุนทรนาฏผู้มารดาได้กำพร้าบิดามาแต่เยาว์วัยเพราะบิดาถูกทำร้ายจนถึงแก่ความตายขณะปฏิบัติหน้าที่ในกัมพูชา ท้าวศรีสุนทรนาฏจึงเข้ามาอยู่ในอุปการะในสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) และได้ตกเป็นอนุภริยาของเจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) จนมีบุตรด้วยกันสองคน เล็กมีพี่สาวร่วมบิดามารดาคือคุณหญิงมณี พิพิธภัณฑ์วิจารณ์ ครั้นเวลาต่อมาท้าวศรีสุนทรนาฏได้สมรสใหม่กับหลวงอำนาจณรงค์ราญ (หม่อมราชวงศ์ยัน พนมวัน) เล็กมีน้องชายต่างบิดาคือหม่อมหลวงต่อ พนมวัน[1] แม้เธอจะเป็นธิดาที่เกิดแต่อนุภริยา แต่ก็ได้รับการศึกษาอย่างดีโดยสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนแห่งหนึ่งในเมืองปีนัง[2]
เล็กถือเป็นดรุณีแรกรุ่นที่มีรูปลักษณ์สวยงาม ครั้นเวลาต่อมาได้เป็นภริยาของพระยาอภัยภูเบศร (เลื่อม อภัยวงศ์) ได้ไม่ช้านาน สามีก็สมรสกับสตรีตามความเห็นชอบของบิดามารดาขณะที่เล็กยังตั้งครรภ์ เมื่อการณ์เป็นเช่นนั้นเล็กจึงออกจากเคหาสน์ของสามีกลับมาอยู่กับท้าวศรีสุนทรนาฏผู้มารดา และให้กำเนิดธิดา ณ บ้านคลองบางหลวงของมารดา ท้าวศรีสุนทรนาฏจึงตั้งนามแก่ธิดานั้นว่า "เครือแก้ว" และเรียกโดยทั่วไปว่า "ติ๋ว"[2] ที่ต่อมาได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีในรัชกาลที่ 6[1][3]
เล็กสมรสหนที่สองกับหลวงบริหารยุคลบาท (แหวน จารุดุล) มีบุตร-ธิดาด้วยกัน 4 คน ได้แก่
- นายแพทย์สุประเกต จารุดุล สมรสกับคุณหญิงอรุณธดี จารุดุล (นามเดิม อาบ วิเศษกุล)
- คุณหญิงสัตยวดี กุวานนท์ (นามเดิม กิ่งแก้ว จารุดุล) สมรสกับพลเอกประพัทธ์ กุวานนท์
- กาญจนีย์ จารุดุล
- มณีพันธุ์ จารุดุล สมรสกับอุษา จารุดุล
เล็กเสียชีวิตปีใดไม่ปรากฏ ทราบแต่เพียงว่าขณะนั้นพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวียังเยาว์ชันษา ท้าวศรีสุนทรนาฏจึงอุปการะหลานสาวสืบมา พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีจึงเข้ามาประจำกับยายและเข้ารับราชการในราชสำนัก[2]
พงศาวลี
อ้างอิง
