รองอำมาตย์เอก ร้อยตำรวจเอก เจ้าราชดนัย (น้อยยอดฟ้า ณ น่าน) หรือ เจ้าน้อยยอดฟ้า ณ น่าน เจ้าราชดนัยแห่งนครน่าน อดีตพระยาราชบุตรแห่งนครแพร่ และเป็นราชโอรสในพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 63 กับแม่เจ้ายอดหล้า
พระประวัติ
เจ้าราชดนัย (ยอดฟ้า ณ น่าน) หรือ เจ้าน้อยยอดฟ้า ณ น่าน เป็นราชโอรสในพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 63 กับแม่เจ้ายอดหล้า มีเชษฐา-เชษฐภิคินี ร่วมเจ้ามารดารวม 13 องค์ คือ
- เจ้าคำบุ ณ น่าน
- พระยาวังขวา (เจ้าคำเครื่อง ณ น่าน)
- เจ้าบุรีรัตน์ (เจ้าน้อยยศ ณ น่าน)
- เจ้านางอัมรา ณ น่าน
- เจ้าราชวงศ์ (เจ้าน้อยรัตน ณ น่าน)
- เจ้าน้อยบริยศ ณ น่าน
- เจ้านางบัวเขียว ณ น่าน เสกสมรสกับ เจ้าบุรีรัตน์ (เจ้าน้อยบรม ณ น่าน)
- อำมาตย์ตรี เจ้าราชวงศ์ (เจ้าสุทธิสาร ณ น่าน)
- เจ้าราชภาติกวงษ์ (เจ้าจันทวงษ์ ณ น่าน)
- เจ้าราชบุตร (เจ้าหนานบุญรังษี ณ น่าน)
- เจ้าราชภาคินัย (เจ้าน้อยมหาวงษ์ ณ น่าน)
- เจ้าราชดนัย (เจ้าน้อยยอดฟ้า ณ น่าน)
- เจ้านางสมุท ณ น่าน
เจ้าน้อยยอดฟ้า เสกสมรสกับเจ้าหญิงสุพรรณวดี เทพวงศ์ ราชธิดาในเจ้าพิริยเทพวงษ์ เจ้าผู้ครองนครแพร่องค์สุดท้าย กับแม่เจ้าบัวไหล เจ้าน้อยยอดฟ้า มีตำแหน่งเดิมเป็น พระยาราชบุตร พระยาราชบุตรนครแพร่ และรับราชการเป็นนายตำรวจอยู่ในเมืองนครแพร่ มียศเป็น ร้อยตำรวจเอกพระยาราชบุตร ต่อมาปีพ.ศ. 2446 ภายหลังจากกิดความไม่สงบขึ้นในเมืองนครแพร่ พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน เจ้าบิดาได้ขอย้ายพระยาราชบุตรไปรับราชการที่เมืองนครน่าน และขอรับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น เจ้าราชดนัย เจ้าราชดนัยแห่งนครน่าน[1] ท่านจึงได้พาครอบครัวไปพำนักอยู่นครน่าน จึงกระทั่งถึงวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2460 เจ้าราชดนัยป่วยเป็นโรคฝีในปอด ถึงแก่กรรมเมื่อชนมายุได้ 47 ปี
พระยศ
เจ้าราชดนัย (ยอดฟ้า ณ น่าน) ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรบรรดาศักดิ์ ดังนี้
- เมื่อวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2440 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรตั้งเป็น "พระยาราชบุตร เมืองแพร่"
- เมื่อปี พ.ศ. 2446 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรตั้งเป็น "เจ้าราชดนัย นครเมืองน่าน"
เหตุการณ์กบฎเงี้ยวปล้นเมืองแพร่
ในปี พ.ศ. 2445 ได้เกิดความไม่สงบขึ้นในเมืองนครแพร่ โดยพวกไทใหญ่หรือเงี้ยวที่ได้เข้ามาอยู่อาศัยในเมืองนครแพร่ และทำมาหากินในการขุดพลอย ประเภทพลอยไพลินที่ตำบลบ่อแก้ว อำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่ในปัจจุบัน ได้ทำการก่อจลาจลในเมืองแพร่เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2445 จากเหตุการณ์ครั้งนี้ เจ้าหลวงนครแพร่ถูกกล่าวหาว่าคบกับพวกเงี้ยว เจ้าพิริยเทพวงษ์จึงต้องเสด็จหรีภัยการเมืองไปประทับเมืองหลวงพระบาง ประเทศลาว[2] และได้พำนักอยู่ที่นั่นจนกระทั่งพิราลัยในปี พ.ศ. 2455 ส่วนเจ้านายองค์อื่น ๆ ถูกถอดยศศักดิ์ ถูกควบคุมลงไปกักตัวไว้ที่กรุงเทพฯ และให้ชดใช้ค่าเสียหายต่าง ๆ ร่วมถึงพระยาราชบุตร (เจ้าน้อยยอดฟ้า ณ น่าน) ก็ถูกถอดยศศักดิ์ ริบทรัพย์สมบัติ ให้ชดใช้ค่าเสียหายต่าง ๆ และให้ย้ายออกจากนครแพร่ ภายหลังเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี มีคำสั่งให้ร้อยตำรวจเอกพระยาราชบุตรนำกองกำลังตามขึ้นไปตีพวกโจรเงี้ยวที่แตกไปอยู่ตำบลสะเอียบ ซึ่งร้อยตำรวจเอกเพระยาราชบุตรก็สามารถกระทำงานที่มอบหมายสำเร็จ คือตีพวกกองโจรเงี้ยวจนแตกพ่ายไป ได้ริบทรัพย์จับเชลยกลับมาเป็นจำนวนมาก อันเป็นวิธีสร้างความดีลบล้างความผิดเพื่อหลีกเลี่ยงการประหารชีวิตเพราะสยามไม่ประสงค์จะให้กระทบกระเทือนใจเจ้านายเมืองเหนือ โดยเฉพาะอย่างยิ่งพระยาราชบุตรเป็นราชโอรสในพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน ต่อมาปี พ.ศ. 2446 เจ้าบิดาได้ขอย้ายพระยาราชบุตรไปรับราชการที่เมืองนครน่าน และขอรับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น “เจ้าราชดนัย” อันเป็นตำแหน่งใหม่ที่ไม่เคยมีมาก่อน ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเห็นชอบด้วย
ธิดา
เจ้าราชดนัย (ยอดฟ้า ณ น่าน) สมรสกับเจ้าสุพรรณวดี เทพวงศ์ โดยเจ้าพิริยเทพวงษ์ได้ไปสู่ขอตามประเพณีล้านนาในปี พ.ศ. 2439 มีธิดา 2 คน คือ
- เจ้าสร้อยฟ้า ณ น่าน สมรสกับรองอำมาตย์โทขุนโลหะพจน์พิลาศ มีบุตร-ธิดา 4 คน
- นายสมพงษ์ โลหะพจน์พิลาศ สมรสกับนางแสงเดือน กันทาธรรม (เชื้อสายเจ้าธรรมสาร)
- นางสุภาพ แสงศิริ
- นางวรรณแวว ไชยวงศ์
- นายโสภณ แสงสิริ
- เจ้าวิลาวัณย์ ณ น่าน ไม่มีบุตรธิดา[3]
โดยธิดาทั้งสองคือสายสัมพันธ์สองแผ่นดินแห่งนครแพร่ และนครน่าน
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
ราชตระกูล
| พงศาวลีของเจ้าราชดนัย (ยอดฟ้า ณ น่าน)
|
| | | | | | | | | | | | | | | | |
|
| 16. เจ้าสุทธะ |
|
| | | | |
|
| 8. เจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ | |
|
| | | | | | | |
|
| 17. แม่เจ้ากรรณิกา |
|
| | | | |
|
| 4. พระเจ้าอนันตวรฤทธิเดช | |
|
| | | | | | | | | | |
|
| 18. เจ้าฟ้าแว่น เจ้าฟ้าเมืองเชียงแขง |
|
| | | | |
|
| 9. แม่เจ้าขันแก้ว (ชายาที่ 4) | |
|
| | | | | | | |
|
| 19. แม่เจ้าเมืองเชียงแขง |
|
| | | | |
|
| 2. พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช | |
|
| | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 5. แม่เจ้าสุนันทา | |
|
| | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 1. เจ้าราชดนัย (ยอดฟ้า ณ น่าน) | |
|
| | | | | | | | | | | | | | | | |
|
| 24. เจ้าสุทธะ |
|
| | | | |
|
| 12. เจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ | |
|
| | | | | | | |
|
| 25. แม่เจ้ากรรณิกา |
|
| | | | |
|
| 6. พระเจ้ามหายศ | |
|
| | | | | | | | | | |
|
| 26. พระยาหาญ เจ้าเมืองเชียงคำ |
|
| | | | |
|
| 13. แม่เจ้าคำน้อย (ชายาที่ 1) | |
|
| | | | | | | |
|
| 27. แม่เจ้าเมืองเชียงคำ |
|
| | | | |
|
| 3. แม่เจ้ายอดหล้า | |
|
| | | | | | | | | | | | | |
|
| 28. เจ้าสุทธะ |
|
| | | | |
|
| 14. เจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ | |
|
| | | | | | | |
|
| 29. แม่เจ้ากรรณิกา |
|
| | | | |
|
| 7. แม่เจ้าศรีวรรณา | |
|
| | | | | | | | | | |
|
| 30. เจ้าเมืองเชียงแสน |
|
| | | | |
|
| 15. แม่เจ้าแว่น (ชายาที่ 2) | |
|
| | | | | | | |
|
| 31. แม่เจ้าเมืองเชียงแสน |
|
| | | | |
|
|
อ้างอิง
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
