อำนาจอธิปไตยของปวงชน (อังกฤษ: popular sovereignty) เป็นหลักการที่ว่า รัฐและรัฐบาลก่อตั้งขึ้นและดำรงอยู่ด้วยความยินยอมของประชาชนในรัฐ ผู้ซึ่งเป็นบ่อเกิดของอำนาจทั้งปวงในทางการเมือง เบนจามิน แฟรงคลิน ปรัชญาเมธีชาวอเมริกัน เขียนถึงแนวคิดของหลักการนี้ไว่ว่า "ในรัฐบาลเสรีนิยม ผู้ปกครองคือผู้รับใช้ และประชาชนเป็นนายของผู้ปกครองและเป็นผู้ทรงอำนาจสูงสุด"[1]
อรรถาธิบาย
ในศตวรรษที่ 17 ที่มาของอำนาจอธิปไตยยังต้องอ้างอิงจากพระผู้เป็นเจ้าตามอิทธิพลของแนวคิดเทวสิทธิ์ (divine rights) แต่เมื่อแนวคิดทฤษฎีสัญญาประชาคมเริ่มเข้ามามีอิทธิพลในการอธิบายที่มาของอำนาจรัฐ และการกำเนิดรัฐจึงเริ่มทำให้แหล่งที่มาของอำนาจอธิปไตยได้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม คือ จากพระเป็นเจ้ามาเป็นมหาชน ผ่านข้อตกลงร่วมกันของคนในสังคม และสัญญาประชาคมนั่นเองที่ทำให้ประชาชนได้กลายมาเป็นองค์อธิปัตย์แทนที่พระเป็นเจ้า[2] โดยนักคิดคนสำคัญ เช่น โทมัส ฮอบส์, จอห์น ล็อก และฌ็อง-ฌัก รูโซ
โดยนักคิดในสำนักทฤษฎีสัญญาประชาคมที่ได้รับการกล่าวขาน และอ้างอิงมากที่สุดถึงแนวคิดที่เกี่ยวกับเรื่องอำนาจอธิปไตยของปวงชนนั้นก็คือ ฌอง ฌากส์ รุสโซ ผ่านแนวคิดเรื่องเจตจำนงร่วม (general will) อำนาจอธิปไตยของปวงชนมีแนวคิดแกนกลางคือความชอบธรรมของอำนาจหน้าที่และกฎหมายของรัฐบาลหนึ่ง ๆ ขึ้นอยู่กับความยินยอมของผู้ใต้ปกครอง โดยปัจเจกบุคคลในรัฐเข้ามาทำสัญญาประชาคมเป็นการยอมสละอิสรภาพตามธรรมชาติโดยสมัครใจเพื่อแสวงหาความคุ้มครองจากภยันตรายที่อยู่ในอิสรภาพของผู้อื่น
สาธารณรัฐและราชาธิปไตยของปวงชน (popular monarchy) ในทางทฤษฎีตั้งอยู่บนแนวคิดอำนาจอธิปไตยของปวงชน ทั้งนี้แนวคิดอำนาจอธิปไตยของปวงชนไม่ได้หมายความถึงระบอบประชาธิปไตยที่มีประสิทธิภาพหรือใช้การได้เสมอไป เพราะพรรคการเมืองหรือผู้เผด็จการอาจอ้างตนว่าเป็นผู้แทนเจตจำนงของประชาชนและปกครองแทนประชาชนได้ ซึ่งสอดรับกับแนวคิดของโทมัส ฮอบส์ อย่างไรก็ตาม คำนิยามสมัยใหม่ส่วนใหญ่บอกว่าประชาธิปไตยเป็นเงื่อนไขจำเป็นของอำนาจอธิปไตยของปวงชน
อ้างอิง
