ภาษาถิ่นเลออน

ภาษาถิ่นเลออน/ภาษาเลออน
llïonés, llionés, lleonés
ประเทศที่มีการพูด	สเปน, โปรตุเกส
ภูมิภาค	สเปน  • จังหวัดเลออน (ด้านเหนือและตะวันตก) และจังหวัดซาโมรา (ด้านตะวันตกเฉียงเหนือ) ในแคว้นกัสติยาและเลออน[1][2] โปรตุเกส  • หมู่บ้านรีอูดึอูโนร์และหมู่บ้านกวาดรามิลในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของโปรตุเกส[3][4]
จำนวนผู้พูด	20,000–50,000 คน  (2008)[5][6]
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน อิตาลิก โรมานซ์ โรมานซ์ตะวันตก โรมานซ์ไอบีเรีย ไอบีเรียตะวันตก อัสตูเรียส-เลออน ภาษาถิ่นเลออน/ภาษาเลออน
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	ณ ค.ศ. 2010 มีสถานะพิเศษในแคว้นกัสติยาและเลออนของสเปน
รหัสภาษา
ISO 639-3	–
Linguasphere	51-AAA-cc

ภาษาถิ่นเลออน หรือ ภาษาเลออน (สเปน: leonés; เลออน: llïonés, llionés; อัสตูเรียส: lleonés) เป็นศัพท์ที่ใช้เรียกกลุ่มวิธภาษาท้องถิ่นของภาษาอัสตูเรียส-เลออนที่พูดกันในจังหวัดเลออนและจังหวัดซาโมราของแคว้นกัสติยาและเลออน ประเทศสเปน และในพื้นที่ที่ติดต่อกันบางแห่งทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศโปรตุเกส

หลังจากที่รามอน เมเนนเดซ ปิดัล นักนิรุกติศาสตร์ชาวสเปน ตีพิมพ์งานค้นคว้าเรื่อง โซเบรเอลเดียเลกโตเลโอเนส ("ว่าด้วยภาษาถิ่นเลออน") เมื่อ ค.ศ. 1906 นั้น นักวิชาการบางคนก็เริ่มใช้ชื่อ เลออน เพื่อเรียกภาษาท้องถิ่นโดยรวมซึ่งมีขอบเขตการใช้ดั้งเดิมตั้งแต่แคว้นกันตาเบรียลงไปจนถึงแคว้นเอซเตรมาดูรา แม้ว่าปัจจุบันประชากรในแคว้นทั้งสองจะพูดภาษาถิ่นที่อยู่ในแนวต่อเนื่องที่เปลี่ยนผ่านไปสู่ภาษากัสติยาก็ตาม (เช่นเดียวกับที่เกิดกับวิธภาษาพูดดั้งเดิมในจังหวัดซาลามังกาของแคว้นกัสติยาและเลออน) ในอีกด้านหนึ่ง เนื่องจากการเรียกภาษากลุ่มนี้ว่า "ภาษาเลออน" ในแคว้นอัสตูเรียส และการเรียกภาษากลุ่มนี้ว่า "ภาษาอัสตูเรียส" ในแคว้นกัสติยาและเลออนนั้นไม่เป็นที่ยอมรับทางสังคมและการเมืองมากนัก^[7] ทุกวันนี้ นักวิชาการและผู้เชี่ยวชาญจำนวนมากจึงเรียกภาษากลุ่มนี้โดยรวมว่า "ภาษาอัสตูเรียส-เลออน" แม้ว่าอีกส่วนหนึ่งยังคงเรียกภาษากลุ่มนี้ตามชื่อภูมิภาคหรือท้องถิ่นต่อไป เช่น ภาษาอัสตูเรียส ภาษา(ถิ่น)เลออน ภาษามีรังดา เป็นต้น

ภาษา(อัสตูเรียส-)เลออนเป็นภาษาหนึ่งที่สืบเชื้อสายมาจากภาษาละติน ได้รับการปลูกฝังเรื่อยมาในฐานะภาษาที่ใช้ทั้งในที่สาธารณะและในที่รโหฐานในดินแดนของราชอาณาจักรเลออน จนกระทั่งถูกแทนที่ด้วยภาษากัสติยาในการใช้งานสาธารณะหลังการรวมกันระหว่างราชอาณาจักรเลออนกับราชอาณาจักรกัสติยา^[8] จากนั้นขอบเขตการใช้งานภาษาเลออนก็ลดน้อยลงจนเหลือเพียงภาษาพูดที่ซึ่งภาษากัสติยาก็เข้ามามีบทบาทสำคัญเช่นกัน

หลังจากที่ถูกลดทอนความสำคัญลงไปเป็นเวลาหลายศตวรรษ การฟื้นฟูภาษาถิ่นเลออนก็เริ่มขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 19 และมาเป็นปึกแผ่นในคริสต์ศตวรรษที่ 20 โดยนักเขียนอย่างเอบา กอนซาเลซ เฟร์นันเดซ เป็นต้น และโดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 21 โดยบรรดานักเขียนรุ่นใหม่ร่วมด้วยงานศึกษาวิจัยทางภาษาศาสตร์สังคมต่าง ๆ ในเวลาเดียวกันกับที่สมาคมและสถาบันทางวัฒนธรรมหลายแห่งส่งเสริมการใช้และการแพร่กระจายภาษานี้^[9] อย่างไรก็ตาม ในขณะที่ภาษาอัสตูเรียสได้รับการส่งเสริมจากฝ่ายบริหารและบทกฎหมายท้องถิ่นของแคว้นอัสตูเรียสและมีหน่วยงานวางระเบียบการใช้ภาษา (คือ บัณฑิตยสถานภาษาอัสตูเรียส) ภาษาถิ่นเลออนกลับยังไม่ได้รับการส่งเสริมหรือมีหน่วยงานวางระเบียบการใช้ภาษาอย่างเป็นทางการ

อ้างอิง

1. Bautista, Alberto (2006). "Linguas en contacto na bisbarra do Bierzo". Ianua. Revista Philologica Romanica. 6: 15–22.
2. Seco Orosa, Ana (2001). "Determinación de la frontera lingüística entre el gallego y el leonés en las provincias de León y Zamora". Revista de Filología Románica. 18: 73–102.
3. Menéndez Pidal, R. El dialecto Leonés. Madrid. 1906
4. Cruz, Luísa Segura da; Saramago, João and Vitorino, Gabriela: "Os dialectos leoneses em território português: coesão e diversidade". In Variação Linguística no Espaço, no Tempo e na Sociedade. Associação Portuguesa de Linguística. Lisbon: Edições Colibri, p. 281-293. 1994.
5. González Riaño, Xosé Antón; García Arias, Xosé Lluis. II Estudiu Sociollingüísticu De Lleón: Identidá, conciencia d'usu y actitúes llingüístiques de la población lleonesa. Academia de la Llingua Asturiana, 2008. ISBN 978-84-8168-448-3
6. Sánchez Prieto, R. (2008): "La elaboración y aceptación de una norma lingüística en comunidades dialectalmente divididas: el caso del leonés y del frisio del norte". In: Sánchez Prieto, R./ Veith, D./ Martínez Areta, M. (ed.): Mikroglottika Yearbook 2008. Frankfurt: Peter Lang.
7. ’’Es problemático incluir el asturiano en el dominio lingüístico leonés como lo hacía Menéndez Pidal. El leonés es, en cuanto a su origen, el dialecto secundario o colonial del asturiano, al igual que el catalán de los valencianos es un dialecto colonial del catalán del Principado’’. “Las variedades contactuales y el asturiano” Jens Lüdtke. Lletres asturianes nº 72. Ed: ALLA. 1999.
8. José Ramón Morala. "Norma y usos gráficos en la documentación leonesa. En Aemilianese I, S. 405-429 (2004)" (PDF). pp. 427, 509. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-04-12. สืบค้นเมื่อ 17 November 2009.
9. Junta de Castilla y León. "Estatuto de Autonomía de Castilla y León, Art. 5/2". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 March 2010. สืบค้นเมื่อ 20 November 2009.

แหล่งที่มา

• García Gil, Hector. 2008. Asturian-Leonese: linguistic, sociolinguistic, and legal aspects. Mercator legislation. Working Paper 25. Barcelona: CIEMEN.
• González Riaño, Xosé Antón; García Arias, Xosé Lluis: "II Estudiu Sociollingüísticu de Lleón: Identidá, conciencia d'usu y actitúes llingüístiques de la población lleonesa". Academia de la Llingua Asturiana, 2008. ISBN 978-84-8168-448-3.
• Linguasphere Register. 1999/2000 Edition. pp. 392. 1999.
• López-Morales, H.: "Elementos leoneses en la lengua del teatro pastoril de los siglos XV y XVI". Actas del II Congreso Internacional de Hispanistas. Instituto Español de la Universidad de Nimega. Holanda. 1967.
• Menéndez Pidal, R.: "El dialecto Leonés". Revista de Archivos, Bibliotecas y Museos, 14. 1906.
• Pardo, Abel. "El Llïonés y las TICs". Mikroglottika Yearbook 2008. Págs 109-122. Peter Lang. Frankfurt am Main. 2008.
• Staaff, Erik. : "Étude sur l'ancien dialecte léonais d'après les chartes du XIIIe siècle", Uppsala. 1907.

อ่านเพิ่ม

• Galmés de Fuentes, Álvaro; Catalán, Diego (1960). Trabajos sobre el dominio románico leonés. Editorial Gredos. ISBN 978-84-249-3436-1.
• Gessner, Emil. «Das Altleonesische: Ein Beitrag zur Kenntnis des Altspanischen».
• Hanssen, Friedrich Ludwig Christian (1896). Estudios sobre la conjugación Leonesa. Impr. Cervantes.
• Hanssen, Friedrich Ludwig Christian (1910). «Los infinitivos leoneses del Poema de Alexandre». Bulletin Hispanique (12).
• Krüger, Fritz. El dialecto de San Ciprián de Sanabria. Anejo IV de la RFE. Madrid.
• Morala Rodríguez, Jose Ramón; González-Quevedo, Roberto; Herreras, José Carlos; Borrego, Julio; Egido, María Cristina (2009). El Leonés en el Siglo XXI (Un Romance Milenario ante el Reto de su Normalización). Instituto De La Lengua Castellano Y Leones. ISBN 978-84-936383-8-2.

แหล่งข้อมูลอื่น