รูปมุมเฉียงของปลาทอง (Carassius auratus ) แสดงรูที่เกล็ดปลา ซึ่งเป็นส่วนของ lateral line system เส้นข้างลำตัว (อังกฤษ : lateral line ) เป็นระบบอวัยวะรับความรู้สึก (sensory organ system) ของสัตว์น้ำมีกระดูกสันหลัง ซึ่งใช้ตรวจจับการเคลื่อนไหว แรงสั่น และความแตกต่างของแรงดัน ในน้ำ รอบ ๆ ตัว
อาศัยเซลล์เนื้อเยื่อบุผิว ที่แปลงไป ซึ่งเรียกว่า เซลล์ขน และตอบสนองต่อการขยับเหตุการเคลื่อนไหวโดยถ่ายโอนสัญญาณ เป็นกระแสประสาท
เป็นอวัยวะสำคัญสำหรับพฤติกรรมอยู่เป็นฝูง การล่าเหยื่อ และการรู้ทิศทาง
ยกตัวอย่างเช่น ปลาสามารถใช้เส้นข้างลำตัวเพื่อติดตามกระแสน้ำวน ที่สร้างจากเหยื่อที่กำลังหนี
ปกติเส้นข้างลำตัวจะเห็นเป็นเส้นจาง ๆ ประกอบด้วยรู ยาวไปตามลำตัว ตั้งแต่ที่ปิดเหงือกไปจนถึงโคนหาง
ในปลาบางชนิด อวัยวะรับความรู้สึกที่เส้นข้างลำตัวได้เปลี่ยนไปทำหน้าที่เป็นตัวรับรู้ไฟฟ้า (electroreceptor) ซึ่งสามารถตรวจจับพัลส์ไฟฟ้า ดังนั้น จึงยังเป็นอวัยวะที่คล้าย ๆ กัน
ตัวอ่อนสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก โดยมากและที่โตแล้วจะมีระบบรับรู้แรงกลที่เทียบกับเส้นข้างลำตัวได้[ 1]
↑ "A lateral line analogue in cephalopods: Water waves generate microphonic potentials in the epidermal head lines of Sepia and Lolliguncula". 1988. PMID 3236259 .
