อำเภอพรานกระต่าย

อำเภอพรานกระต่าย
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Phran Kratai
คำขวัญ:  เอกลักษณ์ภาษาถิ่น หินอ่อนเมืองพาน ตำนานถ้ำกระต่ายทอง เห็ดโคนดองรสดี
แผนที่จังหวัดกำแพงเพชร เน้นอำเภอพรานกระต่าย
พิกัด: 16°39′54″N 99°35′18″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	กำแพงเพชร
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,081.791 ตร.กม. (417.682 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	69,717 คน
• ความหนาแน่น	64.45 คน/ตร.กม. (166.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	62110
รหัสภูมิศาสตร์	6206
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอพรานกระต่าย ถนนประเวสไพรวัน ตำบลพรานกระต่าย อำเภอพรานกระต่าย จังหวัดกำแพงเพชร 62110
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

พรานกระต่าย เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดกำแพงเพชร

ตำนานพรานกระต่าย

จากคำบอกเล่าที่เล่าต่อกันมาว่า มีชายคนหนึ่งมีอาชีพในทางล่าสัตว์ ตั้งนิวาสสถานอยู่บริเวณเมืองพาน ได้ออกป่ามาล่าสัตว์ถึงบริเวณที่ราบลุ่มแถววัดโพธิ์ปัจจุบัน เพราะบริเวณนี้มีน้ำอุดม หญ้าและต้นไม้ขึ้นเขียวชะอุ่มตลอดปี พวกสัตว์ต่าง ๆ ชอบมาอาศัยหากินอยู่บริเวณนี้ บังเอิญได้พบกระต่ายตัวหนึ่งมีขนเป็นสีเหลืองเข้ม เหมือนสีทองสวยงามมากจึงไล่จับ กระต่ายตัวนั้นได้วิ่งหลบหายไปในพุ่มไม้ที่ขึ้นรกแห่งหนึ่ง ค้นหาเท่าไรก็ไม่พบจึงกลับไปบอกพวกญาติพี่น้องให้ทราบ ทุกคนต่างก็อยากได้กระต่ายตัวนั้นเพื่อนำไปเลี้ยงเพราะเป็นของแปลก ไม่เคยเห็นมาก่อน จึงพากันมาดักดูกระต่ายตัวนั้น เมื่อพบแล้วก็พากันไล่จับแต่กระต่ายก็วิ่งหลบเข้าพุ่มไม้หายไปทุกที จึงช่วยกันถาง พุ่มไม้นั้นออกก็พบว่าบริเวณนั้นเป็นเตาถลุงเหล็กเก่า มีโพรงมีบ่อ หลายแห่ง จึงรู้ว่ากระต่ายต้องอยู่ในโพรงนั้นแน่นอน แต่ไม่อาจขุดหาได้จึงได้แต่นั่งเฝ้าปากโพรงไว้รอให้ กระต่ายออกจากโพรงแล้วจะจับ แต่รอเท่าไรกระต่ายก็ไม่โผล่ออกมาให้เห็นอีกเลย จึงกลับไปอพยพครอบ ครัวมาตั้งรกรากอยู่ที่บริเวณนั้นเลย เพราะนอกจากจะมีความหวังในกระต่ายตัวนั้นแล้ว ยังเห็นว่าบริเวณนั้น เป็นที่ลุ่มดีเหมาะสำหรับจะปลูกข้าวเลี้ยงชีพได้ ด้วยมีน้ำไหลออกจากโพรงของเตาถลุงแห่งหนึ่งตลอดเวลา ทั้งสัตว์ป่าก็ชุกชุมสามารถล่ามาเลี้ยงชีพได้ อีกอย่างก็ได้มาตั้งรกรากเป็นการถาวรแล้วจึงได้แผ้วถางที่ทำมาหากินจนเป็นทุ่งโล่งขึ้นเรื่อยๆ และสืบเชื้อสายเผ่าพันธุ์มาจนเป็นชุมชนใหญ่ ส่วนเตาถลุงและบ่อเหล็ก ที่เป็นต้นตำนานของท้องที่นั้น ชาวบ้านเรียกว่า ถ้ำกระต่ายทอง เรื่อยมา

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอพรานกระต่ายตั้งอยู่ทางทิศเหนือสุดของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเมืองตาก (จังหวัดตาก) และอำเภอบ้านด่านลานหอย (จังหวัดสุโขทัย)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอคีรีมาศ (จังหวัดสุโขทัย) และอำเภอลานกระบือ
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอไทรงามและอำเภอเมืองกำแพงเพชร
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอโกสัมพีนคร และอำเภอเมืองตาก (จังหวัดตาก)

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอพรานกระต่ายแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 10 ตำบล 116 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

พรานกระต่าย

(Phran Kratai)

6.

เขาคีริส

(Khao Khirit)

2.

หนองหัววัว

(Nong Hua Wua)

7.

คุยบ้านโอง

(Khui Ban Ong)

3.

ท่าไม้

(Tha Mai)

8.

คลองพิไกร

(Khlong Phikrai)

4.

วังควง

(Wang Khuang)

9.

ถ้ำกระต่ายทอง

(Tham Kratai Thong)

5.

วังตะแบก

(Wang Tabaek)

10.

ห้วยยั้ง

(Huai Yang)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอพรานกระต่ายประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 11 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลพรานกระต่าย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลพรานกระต่ายและตำบลถ้ำกระต่ายทอง
• เทศบาลตำบลบ้านพราน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพรานกระต่าย (นอกเขตเทศบาลตำบลพรานกระต่าย)
• เทศบาลตำบลคลองพิไกร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองพิไกรทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลเขาคีริส ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาคีริสทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองหัววัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองหัววัวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าไม้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าไม้ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังควง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังควงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังตะแบก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังตะแบกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคุยบ้านโอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคุยบ้านโองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลถ้ำกระต่ายทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลถ้ำกระต่ายทอง (นอกเขตเทศบาลตำบลพรานกระต่าย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยยั้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยยั้งทั้งตำบล