ลิปดา

ลิปดา
ระบบการวัด	หน่วยที่ยอมรับให้ใช้แก่ระบบเอสไอ
เป็นหน่วยของ	มุม
สัญลักษณ์	′
การแปลงหน่วย
1 ′ ใน ...	... มีค่าเท่ากับ ...
องศา	1/60°
เอสไอ	π/10800 เรเดียน

ลิปดา (สันสกฤต: लिप्ता) หรือ อาร์กนาที (minute of arc, arcminute, arcmin, MOA) เป็นหน่วยวัดมุม มีขนาด 1/60 ของ องศา และเท่ากับ 60 พิลิปดา

คำนิยาม

1 ลิปดาคือ 1 ใน 60 ขององศา^[1] และเนื่องจาก 1 องศาถูกกำหนดให้เป็น 1 ส่วน 360 ของเส้นรอบวง ดังนั้น 1 ลิปดาจึงเท่ากับ1 ส่วน 21600 ของเส้นรอบวง หรือ (π/10800) เรเดียน

เครื่องหมาย

สัญลักษณ์หน่วยนาทีเพียงอย่างเดียวคือ ′^[2][3] สัญลักษณ์สำหรับหน่วยนี้คือไพรม์ (′, U+2032, ′) เช่น 32.5 ลิปดาเขียนเป็น 32.5′

การเขียน

โดยปกติเวลาเขียนจะไม่มีการวรรคระหว่างตัวเลขกับ ' เช่นเดียวกับองศาและพิลิปดา ตามกฎของ ระบบหน่วยวัดระหว่างประเทศแล้วต้องเว้นวรรคระหว่างตัวเลขและหน่วยเสมอ (รวมถึง °C และ %) แต่สำหรับองศา ลิปดา และ พิลิปดา นี่เป็นข้อยกเว้น^[4]

ตัวอย่าง: 32.5′ จะไม่เขียนเป็นใช้ 32.5 ′ ที่มีช่องว่างหลังเลข 5

การใช้

ลิปดาไม่ใช่หน่วยเอสไอ แต่เนื่องจากมีการใช้กันอย่างแพร่หลาย จึงสามารถใช้ร่วมกับหน่วยเอสไอได้ (กล่าวคือ เป็นหน่วยที่ยอมรับให้ใช้แก่ระบบเอสไอ)

ลิปดาและพิลิปดาสะดวกสำหรับการแสดงมุมเล็ก ๆ และมักใช้ในทางดาราศาสตร์ และ การเดินเรือ โดยทั่วไปตำแหน่งบนโลก เช่น ละติจูดและ ลองจิจูด จะแสดงเป็นองศา ลิปดา และ พิลิปดา ทำให้ตำแหน่งใด ๆ บนโลกสามารถแสดงได้อย่างแม่นยำ

อย่างไรก็ตาม ISO 31 ได้ระบุว่าควรใช้เฉพาะองศาและแสดงค่าที่ต่ำกว่าองศาด้วยทศนิยม^[5][6]

ดูเพิ่ม

• ลิปดาและพิลิปดา

อ้างอิง

1. 計量単位令（平成4年政令第357号）別表第一 項番　八、角度、分　「度の六十分の一」とある。
2. 計量単位規則（平成4年通商産業省令第80号）別表第２ 「角度、分」の欄
3. 国際単位系 (SI) 国際文書第8版 2006年（日本語訳）、訳・監修　(独)産業技術総合研究所 計量標準総合センター เก็บถาวร 2023-04-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน p. 36の第6表、「平面角」の欄
4. 国際単位系 (SI) 国際文書第8版 2006年（日本語訳）、訳・監修　(独)産業技術総合研究所 計量標準総合センター เก็บถาวร 2023-04-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน 5.3.3 量の値の書式、p. 45. 「この原則における唯一の例外は，平面角を表す単位である度（degree），分（minute），及び秒（second）であり，それぞれの単位記号である°，′，及び″に対しては，数値と単位記号との間に空白を挿入しない．」
5. JIS 8202-1 : 2000 p. 4, 単位番号1-1.b　1-1.c 1-1.d の「換算率及び備考」の欄による。「度は，十進法で表示するのが望ましい。例 17°15′とするよりも 17.25°とする。」
6. 国際単位系 (SI) 国際文書第8版 2006年（日本語訳）、訳・監修　(独)産業技術総合研究所 計量標準総合センター เก็บถาวร 2023-04-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน p. 36の第6表　注記（ｂ）「ISO 31 は平面角の単位，分及び秒を用いるよりも，十進法による小数点以下の数値を使用して度で表すことを推奨している．」