คำพิพากษา (อังกฤษ: judgment, judgement) หรือ คำวินิจฉัย (อังกฤษ: decision) เป็นการชี้ขาดของศาลในประเด็นแห่งคดีที่ฟ้องต่อศาล เพื่อระงับข้อพิพาทระหว่างผู้ร้องและผู้ถูกร้องเป็นต้น อันจะยุติกระบวนพิจารณาในชั้นของศาลนั้น ๆ ขณะเดียวกัน ในคดีบางประเภท ศาลอาจยุติกระบวนพิจารณาด้วยคำสั่งศาลก็ได้
ในสหรัฐอเมริกา ตามระเบียบว่าด้วยวิธีพิจารณาความแพ่งที่ใช้กันในศาลระดับสหรัฐ และศาลส่วนใหญ่ในระดับรัฐ คำพิพากษาเป็นคำวินิจฉัยชี้ขาดสุดท้ายที่ศาลจะมีในคดีนั้น ๆ และด้วยคำพิพากษานี้ จะไม่เหลือประเด็นโต้แย้งใด ๆ ให้ดำเนินการต่อไปในชั้นนั้นอีก และเมื่อใดที่คำพิพากษาถึงที่สุด เมื่อนั้นก็อุทธรณ์ได้ แตกต่างจากฝ่ายซีวิลลอว์ ที่ถือว่า คำพิพากษาจะไม่ถึงที่สุด จนกว่าจะอุทธรณ์กันเสร็จสิ้น หรือสละสิทธิอุทธรณ์เสีย
ประเภท
- คำตัดสินตามความยินยอม (consent decree), คือ คำพิพากษาที่มีขึ้นเมื่อคู่ความทุกฝ่ายตกลงกันในผลลัพธ์บางอย่าง เช่น เมื่อคู่ความในคดีแพ่งท้ากันในศาล และอีกฝ่ายแพ้ตามท้า ศาลพิพากษาตามท้ากันนั้นได้
- คำพิพากษาแสดงสิทธิ (declaratory judgment), คือ คำพิพากษาในคดีแพ่ง ที่ประกาศว่า คู่ความฝ่ายหนึ่ง ๆ มีสิทธิ หน้าที่ หรือหนี้อย่างใด
- คำพิพากษาโดยขาดนัด (default judgment), คือ คำพิพากษาให้คู่ความฝ่ายหนึ่งชนะคดี เมื่อคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งไม่มาศาลตามนัด
- คำพิพากษารวบรัด (summary judgment), คือ คำพิพากษาที่มีขึ้นโดยไม่ต้องดำเนินกระบวนพิจารณาเต็มรูปแบบ
- คำพิพากษาแก้ไขเพิ่มเติม (vacated judgment), คือ คำพิพากษาของศาลสูงที่ยก, กลับ หรือแก้คำพิพากษาศาลล่าง
อ้างอิง
ดูเพิ่ม
