กระดูกท้ายทอย

กระดูกท้ายทอย (Occipital bone)
กะโหลกศีรษะการตัดแบ่งซ้ายขวา (กระดูกท้ายทอยแสดงด้วยสีฟ้า อยู่ทางขวาของภาพ)
ฐานของกะโหลกศีรษะ พื้นผิวด้านบน (กระดูกท้ายทอยแสดงด้วยสีฟ้า อยู่ด้านล่างของภาพ)
รายละเอียด
ข้อต่อ	กระดูกข้างขม่อม 2 ชิ้น, กระดูกขมับ 2 ชิ้น, กระดูกสฟีนอยด์, และกระดูกคอชิ้นที่หนึ่ง
ตัวระบุ
MeSH	D009777
TA98	A02.1.04.001
TA2	552
FMA	52735
ศัพท์ทางกายวิภาคของกระดูก [แก้ไขบนวิกิสนเทศ]

กระดูกท้ายทอย (อังกฤษ: Occipital bone) เป็นกระดูกรูปจานรองแก้วที่อยู่ด้านหลังและด้านล่างของกะโหลกศีรษะ มีรูปร่างเป็นรูปสี่เหลี่ยมคางหมูและโค้ง มีช่องขนาดใหญ่รูปวงรีเรียกว่า ฟอราเมน แมกนัม (foramen magnum) ซึ่งเป็นทางเชื่อมระหว่างโพรงกะโหลก (cranial cavity) และคลองกระดูกสันหลัง (vertebral canal) แบ่งออกเป็นส่วนต่างๆ ดังนี้

• ส่วนแผ่นโค้งด้านหลังฟอราเมน แมกนัม เรียกว่า สความา ออกซิปิตาลิส (squama occipitalis)
• ส่วนหนา รูปร่างสี่เหลี่ยมผืนผ้าด้านหน้าฟอราเมน แมกนัม เรียกว่า ส่วนเบซิลาร์ของกระดูกท้ายทอย (basilar part of occipital bone)
• ด้านข้างทั้งสองข้างของฟอราเมน แมกนัม เรียกว่า ส่วนข้างของกระดูกท้ายทอย (lateral parts of occipital bone)

ฟอราเมน แมกนัม

บทความหลัก: ฟอราเมน แมกนัม

ฟอราเมน แมกนัม (foramen magnum) เป็นช่องเปิดรูปไข่ขนาดใหญ่ ซึ่งมีเส้นผ่านศูนย์กลางยาว (แกนเอก) ในแนวหน้าหลัง ทางด้านหน้าจะแคบกว่าทางด้านหลังเพราะมีปุ่มกระดูกท้ายทอย (occipital condyle) อยู่

ช่องนี้เป็นทางผ่านของเมดัลลา ออบลองกาตา (medulla oblongata) และเยื่อหุ้ม, เส้นประสาทแอคเซสซอรี (accessory nerves) , หลอดเลือดแดงเวอร์ทีบรัล (vertebral arteries) , หลอดเลือดแดงแอนทีเรียร์สไปนัล (anterior spinal arteries) และหลอดเลือดแดงโพสทีเรียร์สไปนัล (posterior spinal arteries) , เยื่อคลุม (membrana tectoria) , และเอ็นเอลาร์ (alar ligaments)

มุมกระดูก

• มุมด้านบน (superior angle) ของกระดูกท้ายทอยเกิดข้อต่อกับมุมด้านท้ายทอยของกระดูกข้างขม่อม (parietal bones) ซึ่งในระยะทารกในครรภ์สัมพันธ์กับตำแหน่งของกระหม่อมหลัง (posterior fontanelle)
• มุมด้านล่าง (inferior angle) รวมเข้ากับตัวกระดูกสฟีนอยด์ (sphenoid)
• มุมด้านข้าง (lateral angles) ตั้งอยู่ที่ส่วนปลายของร่องกระดูกสำหรับโพรงหลอดเลือดดำตามขวาง (transverse sinuses) ซึ่งจรดกับช่องว่างระหว่างมุมกกหูของกระดูกข้างขม่อม (mastoid angle of the parietal) กับส่วนกกหูของกระดูกขมับ (mastoid part of the temporal)

ขอบกระดูก

• ขอบด้านบน (superior borders) เชื่อมจากมุมด้านบนและมุมด้านข้าง มีลักษณะเป็นฟันเลื่อยที่ลึกซึ่งเกิดข้อต่อกับขอบด้านท้ายทอยของกระดูกข้างขม่อม เกิดเป็นรอยประสานท้ายทอย (lambdoid suture)
• ขอบด้านล่าง (inferior borders) เชื่อมจากมุมด้านข้างและมุมด้านล่าง ส่วนบนของขอบกระดูกด้านนี้ต่อกับส่วนกกหูของกระดูกขมับ และส่วนล่างต่อกับส่วนพีทรัสของกระดูกขมับ (petrous part of the temporal) ทั้งสองส่วนของขอบด้านล่างนี้แบ่งแยกออกจากกันด้วยส่วนยื่นเรียกจูกูลาร์ โพรเซส (jugular process) รอยเว้าบนพื้นผิวด้านหน้าของส่วนยื่นนี้เป็นส่วนหลังของจูกูลาร์ ฟอราเมน (jugular foramen)

โครงสร้าง

กระดูกท้ายทอยก็เช่นเดียวกับกระดูกหุ้มสมองชิ้นอื่นๆ ซึ่งตรงกลางจะเป็นกระดูกเนื้อโปร่ง (cancellous) ส่วนของสัน โหนก ปุ่มกระดูก และส่วนหน้าของส่วนเบซิลาร์จะมีลักษณะหนา แต่แอ่งด้านในจะบาง โปร่งแสง

ภาพอื่นๆ

• 
  กระดูกหุ้มสมอง
• 
  มุมมองด้านล่างของฐานกะโหลกศีรษะ
• 
  แนวกระดูกสันหลังส่วนคอตอนต้น แสดงกระดูกและเอ็นของข้อต่อบริเวณท้ายทอย
• 
  ภาพตัดแบ่งซ้ายขวาผ่านกระดูกท้ายทอยและกระดูกสันหลังส่วนคอสามชิ้นแรก
• 
  กล้ามเนื้อต่างๆ ที่เชื่อมรยางค์บนและกระดูกสันหลัง
• 
  ส่วนบนของ medulla spinalis และสมองส่วนกลางและส่วนหลัง มองทางด้านหลัง
• 
  กล้ามเนื้อของคอหอย และหลอดเลือดกับเส้นประสาทที่เกี่ยวข้อง มุมมองจากด้านหลัง