Stasion Jakarta Kota

“Stasion Jakarta” dialihkeun ka dieu. Pikeun kagunaan séjén, tempo Stasion Jakarta (disambiguasi).

Stasion Jakarta Kota
Singgetan: JAKK Nomor: 0420
Stasion Jakarta Kota
Lokasi	Jalan Stasion Kota No. 1 Pinangsia, Taman Sari, Jakarta Barat, DKI Jakarta, 11110 Indonésia
Koordinat	Citakan:Country abbreviation 6.137579°S 106.8146342°E / -6.137579; 106.8146342Koordinat: Citakan:Country abbreviation 6.137579°S 106.8146342°E / -6.137579; 106.8146342
Luhur	+4 m
Operator	Daérah Operasi I Jakarta
Letak ti pangkal	km 0+000 lintas Jakarta Kota–: Jatinegara–Cikampék Angké Tanjung Priuk Manggarai–Bogor/Nambo[1]
Jumlah péron	Genep péron teluk kalawan dua péron sisi jeung lima péron pulo
Jumlah jalur	11: jalur 4: sepur lempeng ti arah Jatinegara-Pasar Senén-Kampung Bandan handap jalur 5: sepur lempeng ka arah Kampung Bandan handap-Pasar Senén-Jatinegara jalur 8: sepur lempeng ti arah Tanjung Priuk liwat Kampung Bandan luhur jalur 9: sepur lempeng ka arah Tanjung Priuk liwat Kampung Bandan luhur jalur 10: sepur lempeng ka dipo karéta jalur 11: sepur lempeng ti arah Manggarai-Gambir jalur 12: sepur lempeng ka arah Gambir-Manggarai
Konstruksi
Arsiték	Frans Johan Louwrens Ghijsels
Gaya arsitéktur	Art Deco
Informasi lain
Klasifikasi	Badag tipeu A[2]
Sejarah
Dibuka	8 Oktober 1929
Ngaran saméméhna	Batavia-Benedenstad, Djakarta
Operasi layanan
Stasion saméméhna     KRL Jabodetabék     Station sanggeusna   Jayakarta ka Bogor Bogor–Jakarta Kota Tungtung Jayakarta ka Dépok Depok–Jakarta Kota Jayakarta ka Bekasi Bekasi–Jakarta Kota Manggarai Kampung Bandan ka Bekasi Bekasi–Jakarta Kota Pasar Senén Kampung Bandan ka Cikarang Cikarang–Jakarta Kota Pasar Senén Jayakarta ka Cikarang Cikarang–Jakarta Kota Manggarai Kampung Bandan ka Tanjung Priuk Tanjung Priuk–Jakarta Kota   Layanan panghubung     Stasion saméméhna     Transjakarta     Station sanggeusna   Tungtung Koridor 1 Nyambung di: Kota Glodok ka Blok M Museum Fatahillah ka Penjaringan Koridor 12 Arah Tanjung Priok Nyambung di: Kota Pangeran Jayakarta ka Tanjung Priok Pangeran Jayakarta ka Penjaringan Koridor 12 Arah Penjaringan Nyambung di: Kota Kali Besar Barat ka Tanjung Priok
Layanan
Jayakarta Prémium, Menoréh, Kutojaya Utara, jeung KRL Commuter Line
Fasilitas jeung téknis
Pamesenan tikét	Sistem tiket online, ngalayanan pamesenan langsung di lokét sarta kartu single trip/multi trip Commuter Line. Aya fasilitas ala bandara mangrupa check-in mandiri pikeun nyitak boarding pass, husus KA jarak jauh/manengah.
Lokasi dina peta

Stasion Jakarta Kota (JAKK) (Aksara Sunda Baku: ᮞ᮪ᮒᮞᮤᮇᮔ᮪ ᮏᮊᮁᮒ ᮊᮧᮒ) nyaéta stasion karéta api kelas badag tipeu A anu perenahna di Kalurahan Pinangsia, kawasan Kota Tua, Jakarta. Stasion anu aya dina tingkat kaluhuran +4 méter ieu mangrupa stasion panggedéna anu dikokolakeun ku PT Kereta Api Indonesia (Persero) Daérah Operasi I Jakarta sarta mangrupa hiji tina babaraha stasion di Indonésia anu tipeuna terminus (stasion awal/ahir), anu teu boga tutuluyan jalur deui.

Stasion ieu ogé sok disebut Stasion Béos atawa Stasion Kota, sanajan ngaran asli ieu stasion téh nyaéta Stasion Batavia-benedenstad, tuluy ti saprak jaman Jepang di Indonésia, mimiti dipaké ngaran Djakarta (Stasion Jakarta aslina, ngarujuk ka ieu stasion). Ngaran "Stasion Kota" ogé bisa ngarujuk ka Stasion Surabaya Kota.

Stasion Jakarta Kota kiwari jadi kontrovérsi ku lantaran rék dirénovasi kalawan nambahan rohangan komérsial. Padahal ieu stasion geus jadi cagar budaya. Salian ti wangunanna anu heubeul, stasion ieu mangrupa stasion tujuan ahir lalampahan karéta. Saperti Stasion Surabaya Kota atawa Stasion Semut di Surabaya nu sarua-rua cagar budaya, anu rék dirénovasi ogé.

Sajarah

Jaman baheula, bakating ku kasohorna ieu stasion, ngaranna kungsi dijadikeun hiji acara ku stasion télévisi swasta. Tapi, meureun ngan saeutik warga Jakarta nu apal naon harti Béos anu geuningan loba vérsina.

Nu kahiji, ngaran Beos numutkeun kana ngaran stasion Batavia BOS Bataviasche Oosterspoorweg Maatschapij (Maskapé Angkutan Karéta Api Batavia Wétan), anu nempatan tempat éta saacan dibongkar.^[3] Pausahaan ieu mangrupa pausahaan karéta api swasta anu matalikeun Batavia jeung Kedunggedéh. Vérsi nu lian, nyebutkeun yén Béos téh asalna tina kecap Batavia En Omstreken, anu hartina Batavia jeung sabudeureunana, anu asalna tina fungsi ieu stasion minangka puseur transportasi karéta api anu matalikeun Kota Batavia jeung kota-kota séjén saperti Bekassie (Bekasi), Buitenzorg (Bogor), Parijs van Java (Bandung), Karavam (Karawang), jeung sajabana.^[4]

Sabenerna, aya kénéh ngaran séjén pikeun Stasion Jakarta Kota, nyaéta Batavia Zuid anu hartina Stasion Batavia Kidul.^[3] Ngaran ieu aya ku lantaran di abad ka-19, Batavia geus boga leuwih ti dua stasion karéta api. Aya Stasion Batavia Noord (Batavia Kalér) anu perenahna di kiduleun Museum Sajarah Jakarta ayeuna. Batavia Noord mimitina dipiboga ku karéta api Nederlandsch-Indische Spoorweg Maatschappij atawa NIS, sarta mangrupa stasion terminus pikeun jalur Batavia-Buitenzorg. Di taun 1913 jalur Batavia-Buitenzorg ieu dijual ka pamaréntah Hindia Belanda tuluy dikokolakeun ku Staatsspoorwegen. Harita, wewengkon Jatinegara jeung Tanjung Priok can asup gementee Batavia.^[4]

Batavia Zuid, mimitina diwangun kira-kira taun 1887, tuluy ditutup di taun 1926 pikeun dirénovasi jadi wangunan anu aya kiwari. Salila ieu stasion diwangun, layanan karéta api dipindahkeun ka stasion Batavia Noord. Kira-kira 200 méter ti stasion nu ditutup, diwangun Stasion Jakarta Kota nu ayeuna. Pangwangunanna bérés di tanggal 19 Agustus 1929 sarta sacara resmi digunakeun di tanggal 8 Oktober 1929. Acara pikeun ngaresmikeunna dilakukeun gedé-gedéan kalawan nguburkeun sirah munding ku Gubernur Jéndral jhr. A.C.D. de Graeff anu maréntah di Hindia Walanda di taun 1926-1931.^[5]

Jalma anu ngarancang ieu stasion nepi ka méwahna nyaéta arsiték Walanda kalahiran Tulungagung, 8 Séptémber 1882, nyaéta Frans Johan Louwrens Ghijsels.^[4] Bareng jeung babaturanana, di antarana Hein von Essen jeung F. Stolts, manéhna ngadegkeun biro arsitéktur Algemeen Ingenieur Architectenbureau (AIA). Karya biro ieu bisa ditempo ti gedung Departemen Perhubungan Laut di Medan Merdéka Timur jeung Rumah Sakit PELNI di Petamburan anu duanana aya di Jakarta sarta Rumah Sakit Panti Rapih di Yogyakarta.

Stasion ieu pas jaman kolonial aya dua, nyaéta Batavia NIS (Batavia Noord) jeung Batavia BOS (Batavia Zuid)^[3]. Sanggeus dua stasion éta dibeuli ku pamaréntah kolonial, pausahaan karéta api nagara Staatsspoor en Tramwegen, boga rarancang rék ngawangun stasion gedé nu anyar dina tanah Stasion Batavia BOS anu ditutup di taun 1923. Gantina, stasion Batavia Noord urut NIS anu jarakna 200 méter ka arah kalér jadi stasion utama pikeun ngalayanan panumpang. Di taun 1926, stasion urut BOS mimiti dibongkar. Pangwangunan ieu mangrupa proyék nagara, jadi Burgerlijke Openbare Werken, (Departemén Pagawéan Umum Hindia Walanda), ilubiung dina pangwangunanana.

Stasion Béos mangrupa karya Ghijsels anu dipikawanoh minangka Het Indische Bouwen nyaéta "hasil kawin" antara struktur jeung téhnik modérn barat anu dihijikeun jeung wangun tradisional. Kalawan dibungkus ku art deco, rancangan Ghijsels ieu siga nu basajan, tapi éndah. Luyu jeung filosofi Yunani Kuna, basajan nyaéta jalan pangpondokna pikeun nyiptakeun kaéndahan.^[4]

Kiwari

Stasion Jakarta Kota ayeuna geus jadi cagar budaya liwat surat kaputusan Gubernur DKI Jakarta No. 475 taun 1993. Sanajan masih kénéh dioperasikeun, di ditu di dieu katingali bagian anu kurang kaurus. Kaayaanna ogé kausik ku ayana warta pangwangunan mal di luhureun wangunan stasion. Kabersihanana ogé kurang kaurus, loba runtah di rél-rél karéta. Salian ti éta, loba jalma nu nyicingan sisi rél deukeut stasion anu ngurangan ajén éstétika stasion ieu. Ayeuna, Pihak KAI liwat Unit Pelestarian Benda dan wangunan Bersejarah geus ngamimitian nata stasion ieu.

Wangunan jeung tata letak

Stasion ieu mimitina boga dua welas jalur karéta api kalawan jalur 4 jeung 5 minangka sepur lempeng jalur ganda ka arah Kampung Bandan handap-Pasar Senén-Jatinegara, jalur 8 jeung 9 minangka sepur lempeng jalur ganda ka arah Kampung Bandan luhur-Tanjung Priuk, sarta jalur 11 jeung 12 minangka sepur lempeng jalur ganda layang ka arah Gambir-Manggarai. Tapi, pikeun saheulaanan jalur 1 ditutup ku lantaran péronna eukeur dirénovasi anu engkéna bakal dipaké pikeun rohangan tunggu panumpang babaraha karéta api jarak jauh jeung manengah anu eureun di stasion ieu. Di beulah wétan-kalér ieu stasion aya dipo karéta api anu matali jeung jalur 10.

Salasahiji hal nu unik tina stasion ieu nyaéta wangunan péronna mirip jeung nu di Stasion Jember, anu mangrupa kanopi nu manjang kalawan hateupna ngabentuk hurup V anu ditopang struktur kantilever kolom tunggal tinu baja.

Stasion Jakarta Kota ogé minangka tempat istirahat saheulaanan pikeun babaraha karéta api jarak jauh saacan disiapkeun kaberangkatanna di Gambir jeung di Stasion Pasar Senén.

Stasion ieu dirénovasi di taun 2019, salasahijina mangrupa nambahan rohangan tunggu anyar pikeun karéta api jarak jauh.^[6]

Layanan karéta api

Di taun 2013-2014 sakabéh karéta api panumpang jarak jauh jeung manengah anu asalna tujuan ahirna Stasion Jakarta Kota, dipindahkeun ka Stasion Pasar Senén, antara lain KA Gumarang, KA Gaya Baru Malam Selatan, KA Tegal Arum (ayeuna geus teu dioperasikeun), jeung KA Serayu. Pamindahan ogé dilakukeun ka Gambir pikeun KA Argo Parahyangan jeung KA Gajayana. Ti tanggal 9 Pébruari 2017 sakabéh lalampahan KA lokal Daop I bagian wétan (KA Cilamaya Éksprés/Lokal PWK, KA Walahar Ekspres/Lokal PWK, jeung KA Jatiluhur/Lokal CKP) dipindahkeun ka Stasion Tanjung Priuk.^[7]

Ti tanggal 29 Méi 2019, tilu karéta api jarak jauh jeung manengah anu asalna tujuan ahirna di Stasion Pasar Senén, ayeuna geus dipindah ka Stasion Jakarta Kota.^[8]

Kelas ékonomi AC prémium

• Jayakarta Prémium, jurusan Surabaya
• Kutojaya Utara, jurusan Kutoarjo

Kelas ékonomi AC plus

Menoréh, jurusan Stasion Semarang Tawang

KRL Commuter Line

• Red Line
  • (Dépok branch), jurusan Dépok
  • (Bogor branch), jurusan Bogor
• Blue Line
  • (Bekasi branch), jurusan Bekasi
    • liwat Manggarai
    • liwat Pasar Senén
  • (Cikarang branch), jurusan Cikarang
    • liwat Manggarai
    • liwat Pasar Senén
• Pink Line
  • (Tanjung Priuk branch), jurusan Tanjung Priuk
  • (Kampung Bandan branch), jurusan Kampung Bandan

Jadwal karéta api

Ieu jadwal karéta api anu eureun di Stasion Jakarta Kota per 1 Désémber 2019 (sesuai Gapéka 2019). Jadwal karéta api ieu ngan ngabahas karéta api non-KRL.^[9]

No. KA	KA	Jurusan	Kelas	Nepi	Indit
259	Kutojaya Utara	Jakarta Kota (JAKK)	Ékonomi AC Prémium	00.46	-
253	Jayakarta			03.58	-
260	Kutojaya Utara	Kutoarjo (KTA)		-	05.45
254	Jayakarta	Surabaya Gubeng (SGU)		-	12.00
263	Menoréh	Jakarta Kota (JAKK)	Ékonomi AC Plus	14.59	-
264		Semarang Tawang (SMT)		-	19.15

Insidén

Di tanggal 26 Désémber 2014 jam 06.30, lokomotip CC201 79R (89 07) nabrak péron di Stasion Jakarta Kota, pas ngalangsir rangkéan karéta api Argo Parahyangan. Lokomotip éta ngaleuwihan wates aman pikeun eureun, anu matak lokomotip luncat kaluar rél tuluy ngaruksak lantéy péron. Euweuh korban jiwa dina kajadian ini.^[10]

Antarmoda pangrojong

Jinis angkutan umum	Trayék/koridor	Jurusan
Transjakarta	[[Koridor 1 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]]	Blok M–Kota (di halteu Kota)
	[[Koridor 5 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]] (Koridor 5K)	Kampung Melayu-Kota (di halteu Kota)
	[[Koridor 9 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]]	Pinang Ranti-Kota (di halteu Kota)
	[[Koridor 12 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]]	Tanjung Priok–Penjaringan (di halteu Kota)
	1A (MiniTrans)	Fresh Market PIK–Balai Kota (di halteu Kota)
	12A (MiniTrans)	Stasion Jakarta Kota–Palabuan Kaliadem (di halteu Kota)
	12B (MiniTrans)	Pluit–Senen via Pasar Ikan–Muara Karang (di halteu Kota)
	12E (MetroTrans)	History of Jakarta Explorer
	12K (MetroTrans)	Asemka Explorer
	DA4 (MetroTrans)	Stasion MRT Dukuh Atas-Stasion Jakarta Kota
	JAK 10 (Jak Lingko)	Stasion Jakarta Kota-Stasion Tanah Abang (intégrasi ka [[Koridor 1 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]][[Koridor 2 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]][[Koridor 3 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]][[Koridor 12 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]])
	JAK 33 (Jak Lingko)	Stasion Jakarta Kota–Terminal Pulo Gadung (integrasi ke [[Koridor 1 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]][[Koridor 2 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]][[Koridor 5 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]][[Koridor 10 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]][[Koridor 12 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]])
Angkot[11]	M08	Stasion Tanah Abang–Stasion Jakarta Kota
	M12	Stasion Jakarta Kota–Terminal Senén
	M15	Terminal Tanjung Priok–Stasion Jakarta Kota via Tongkol
	M15A	Terminal Tanjung Priok–Stasion Jakarta Kota via Mangga Dua
	M25	Stasion Jakarta Kota–Terminal Grogol
	M39	Pademangan–Stasion Jakarta Kota
	M53	Stasion Jakarta Kota–Terminal Pulo Gadung
Koperasi Wahana Kalpika (KWK)[11]	B02	Stasion Jakarta Kota–Cengkareng Timur
	B06	Stasion Jakarta Kota–Kamal Muara
	U10	Sunter Agung-Stasion Jakarta Kota
Kopaja[11]	86	Stasion Jakarta Kota–Terminal Lebak Bulus
Kopami[11]	P02	Terminal Senén–Terminal Muara Angké

Galéri

• 
  Stasion Jakarta Kota
• 
  Bagian jero Stasion Jakarta Kota
• 
  Péron Stasion Jakarta Kota
• 
  Rumah sinyal T1 (kalér)
• 
  Stasion Batavia BOS
• 
  Stasion Kota (1929). Poto koleksi Tropenmuséum, Amsterdam
• 
  Stasion Jakarta Kota, 2015

Tingali ogé

• Stasion Batavia (Batavia Noord)
• Stasion Batavia BOSM
• Stasion Surabaya Kota
• Stasion karéta api

Rujukan

1. Subdit Jalan Rel dan Jembatan (2004). Buku Jarak Antarstasiun dan Perhentian. Bandung: PT Kereta Api (Persero). 
2. Buku Informasi Direktorat Jenderal Perkeretaapian 2014 (PDF). Jakarta: Direktorat Jenderal Perkeretaapian, Kementerian Perhubungan Indonesia. 
3. Murti Hariyadi, Ibnu; Basir; Pratiwi, Mungki Indriati; Ubaidi, Ella; Sukmono, Edi (2016). Arsitektur Bangunan Stasion Karéta Api di Indonesia. Jakarta: PT Karéta Api Indonesia (Persero). pp. 1 – 14. ISBN 978-602-18839-3-8. 
4. Majalah KA Edisi Agustus 2014
5. Stasion Batavia Selatan Genap 80 Tahun^{[tumbu nonaktif]} Kompas.com 23 Oktober 2009, diakses 2 November 2011.
6. antaranews.com (2019-05-29). "Stasion Jakarta Kota mulai layani pemberangkatan KA jarak jauh". Antara News. Diakses tanggal 2019-05-29. 
7. "KAI Daop 1 Jakarta Ubah Dua Relasi KA Lokal". BeritaSatu.com. Februari 2017. 
8. karétamania (2019-05-27). "Stasion Jakarta Kota Melayani KA Jarak Jauh". Karéta Api Kita (dalam en-US). Diakses tanggal 2019-05-29.  CS1 maint: Unrecognized language (link)^{[tumbu nonaktif]}
9. "Mulai 29 Mei 2019, Stasion Jakarta Kota Melayani Pemberangkatan KA Jarak Jauh". kai.id. Diakses tanggal 2019-05-29. ^{[tumbu nonaktif]}
10. Liputan 6.com: Lokomotif Karéta Tabrak Peron Hancurkan Ruang Tunggu Stasion Kota
11. "Daftar Trayek Angkutan Umum DKI Jakarta". Pemerintah Provinsi DKI Jakarta. Diakses tanggal 30 Desember 2017.  Archived 2020-01-29 di Wayback Machine

Tumbu kaluar

(id) Ramatloka resmi PT Kereta Api Indonesia Archived 2019-06-20 di Wayback Machine

|}

Jalur karéta api Jakarta Kota-Manggarai
Stasion saméméhna: -	Stasion saenggeusna: Stasion Jayakarta

Jalur karéta api Jakarta Kota-Tanjung Priok
Stasion saméméhna: -	Stasion saenggeusna: Stasion Kampung Bandan