![]() |
Artikel ieu perlu dirapihkeun sangkan luyu jeung baku artikel Wikipédia.
Ngarapihkeun artikel bisa mangrupa ngabagi artikel kana paragraf atawa ngawikifikasi artikel.
Sanggeus dirapihkeun, Anjeun bisa ngahapus ieu talatah. |
Guguritan ieu mangrupa
pangapungan “imajiner”
Mundinglaya Dikusumah di luhur
Tatar Pasundan)
Dangdanggula
Laut Kidul kabéh katingali,
ngembat paul kawas dina
gambar,
ari rét ka tebéh kalér,
Batawi ngarunggunuk,
lautna
mah teu katingali,
ukur lebah-
lebahna,
semu-semu biru,
ari rét ka kalér wétan.
Gunung
Gedé jiga nu ngajakan balik,
méh baé kapiuhan.
Matak waas pacampur jeung
sedih,
gunung-gunung kabéh
narémbongan,
Gunung
Pangrango ngajogo,
bangun nu
diharudum,
ngadagoan nu tacan
sumping,
nyeri duméh ditilar,
mani alum nguyung,
nguyung
wuyung karungrum,
nya dijieun
Pangrango ciciran nagri,
Nagara
Pajajaran.
Pajajaran tilas Siliwangi,
wawangian nu kari ayeuna,
ayeuna mah dayeuh Bogor,
Batutulisna kantun,
kantun
liwung jaradi pikir,
mikir nu
disadana,
henteu surud liwung,
teuteuleuman kokojayan,
di
Ciliwung nunjang ngidul Siliwangi,
nuus di Pamoyanan.
Pamoyanan jadi tepis wiring,
dayeuh maneuh nagara baheula,
cirina nya Gunung Gedé,
kiwari
nya Cianjur,
kalér wétan sajajar
deui,
jiga Gunung Mandala,
Mandalana hayu,
hayu sotéh hayu mulang,
langlang-lingling
dina luhur méga miring,
nyangsang ‘na méga malang.
Reg ngarandeg lebah Gunung
Putri,
Demahduwur dayeuh
Pancatengah,
dirérét
ngabréngréng konéng,
Gunung
cupu ngariung,
kawas anu
eukeur badami,
rangrang Sagalahérang,
parongpong ka
Bandung,
Burangrang nu
ngarangrangan,
parahuna
nangkub dugi ka kiwari,
teu jadi
lalayaran.
Ngan dijieun tunggul ciri nagri,
dayeuh Bandung sirahna
Priangan,
urut nu rék
paparahon,
ngabendung
Cikapundung,
pundung sotéh
bongan teu jadi,
teu jadi lalayaran,
henteu tulus ngalun,
Sangkuriang kabeurangan,
sanggup mendet Citarum tutas
sapeuting,
cidra tina subaya.
Kiwarina permana ngabukti,
patilasan tapak nu baheula,
jadi
basa jadi omong,
Bandung
heurin ku tangtung,
tunggul
payung indungna nagri,
pada
hayang ngiuhan,
nu deukeut nu jauh,
loba anu kapanasan,
riab
lunta anu ka mana ka mendi,
tinggal dayeuh maneuhna.
Aya deui anu katingali,
matak
waas Gunung Tampomas,
témbong téngtong rawas katon,
dina sukuna gunung,
aya
dayeuh nu katingali,
dayeuh
naon ngaranna,
diriung ku gunung,
gunung ti kulon ti
wétan,
semuna téh patapan anu
sarakti,
nawing cadasna bodas.
Saur Radén moal salah deui,
nu
katémbong dayeuhna Sumedang,
Kutamaya héjo lémbok,
dayeuh
galudra ngupuk,
pangupukan
putra jeung putri,
Sumedang
Sukawayana,
carék sindir pantun,
sok ngawula ka
wayahna,
ngapak ngapung
kapindingan indung peuting,
kalampat méga bodas.
Kari itu anu hiji deui,
témbong
katon jeg Gunung Ciremay,
tayohna dayeuh Cirebon,
rebun-
rebun halimun,
samar-samar nu
katingali,
Cirebon sakadomas,
jatining rahayu,
tilas pacaremanana,
ngaluhuran
renting sagedé papanting,
rentang sagedé bangbara.
Mipir-mipir dina katumbiri,
mapay nyukang dina kilat
panjang,
awor dina méga héjo,
gunung pating parentul,
pasir-
pasir di sakuriling,
témbong ti
méga malang,
kabéh méré semu,
nagara mangunjar-ngunjar,
anu
ngapung sumiriwik tanding walik,
jég heulang pateuh jangjang.
Sumiriwing angin ngahariring,
rarandegan Radén pangapungna,
ngadongdon nu kapiomong,
nalutur nu kacatur,
ngilik-ngilik
geusan keur ngancik,
anggang
mo burung datang,
jauh wandé cunduk,
témbong daun kalapana,
tingarulang oyag katebak ku
angin, dayeuh di Pajajaran.
Kidul wétan katingal deui,
remeng-remeng jég Gunung
Cikuray,
ngadaweung semu nu
ngantos,
cicirén dayeuh Grut,
pangirutan ka nu teu sumping,
sumping urut paturay,
ngamanggungan lungsur,
nagara
di pameungpeukan,
leuleuy
eureun ningali ka Kandangwesi,
bongan Galuh kabandan.
Saur Déwi geuning aya deui,
teu
kabilang keur di méga malang,
némbongan kawas nu ambon,
horéng Gunung Galunggung,
patilasan Galuh nu mulih,
suka
kari dukana,
purana di payun,
kahalangan ku Ciwulan,
reg
ngarandeg kairid ku Cimawati,
luyuh-layah keusikna.
Ayeuna katelah kalindih,
ciri
dayeuh di Tasikmalaya,
Sukapura narikolot,
Galuh Agung
ngan gunung,
pangeunteungan
Galuh Ciamis,
onom kantun
onamna,
asiwung ngan sarung,
Lakbok ngan kari botrokna,
teu
karasa kapindingan ku Parigi,
Mangunharja ngan ngaran.
Déwi Asri geulis ti ngajadi,
pamidangan dayeuh Pajajaran,
matak hookeun nu nénjo,
nyaur
tungtungna imut,
sieun majah
sok goréng budi,
soca
peupeureundeuyan,
bari ngomé sanggul,
ka handap ngarompés
sinjang,
hadé lémék
ngabagéakeun nu sumping,
lugay
ti pangcalikan.
Lay keupatna rék ka Banjarsari,
ngagandeuang sahandapeun
pucang,
kalilaan angkat alon,
eureun di aub tanjung,
kapindingan ku nagasari,
sahandapeun katapang,
patepang-patepung,
nya cadas-
cadas harérang,
kahibaran nya
keusik-keusik barentik,
sumping
ka kebon kembang.
Kembang teleng reujeung
rincikbumi,
kembang larang
wijayakusumah,
sarangéngé
jeung taraté,
kembang anggoan
ratu,
turut sisi ku pakuhaji,
sinagarna ngajajar,
suwangkung ngariung,
kumambang
Nusakambangan,
sisindiran Déwi
Asri ngahariring,
keur jemplang-
jempling pisan.
Jemplang-jempling ngantosan nu
sumping,
yandak jimat nya
Langlayang Domas,
keur upah
oléng pangantén,
meunang
nyandak ti musuh,
pareng
tanding di jabaning langit,
mélaan kasukaan,
jeung Guriang
Tujuh,
teu burung unggul
arangna,
jadi hiji Guriang
Tunggal kacangking, kacandak
bungkeuleukan. Kencarnakeun di mana geus
sumping, pipamukeun Dayeuh
Pajajaran, nu numpeskeun
musuh kabéh, ti méga malang
lungsur, anu ngapung mulih ka
jati, kebo mulang ka kandang, jeung Kidang Pananjung, udeg-
udeg di buana, Mundinglaya
lalaki di kolong langit, tedak
Galuh Pakuan. Wantu-wantu sindir mah
sasindir, wantu-wantu basa mah
sabasa, ngan béda nu kapiraos,
catur ti jurupantun, jurupantun
anu berbudi, pantun ti
Pajajaran, ti kun-payakun, nyamos pieusieunana, sindir hiji
di mana waliwis mandi, mandi di
pangguyangan. Pangguyangan pangguyangan
kuring, pangguyangan
pangguyangan urang, urang nu
keur ngalalakon, lalakon nu keur
ngalun, pada-pada boga
pamanggih, pada boga carita, pada boga galur, gok amprok
jeung sasamana, mararantun
aya nu pait nu amis, baralik kari
ngaran.
http://www.kalangsunda.net/ Archived 2015-08-03 di Wayback Machine
