Operacija Vlaštica je bila jedna od najvažnijih operacija hrvatskih snaga na Južnom frontu, a cilj joj je bio zauzimanje 915 metara visoke kote i odbijanje neprijatelja što dalje od Dubrovnika, a u svrhu sprečavanja kontinuisanog granatiranja civilnih ciljeva. Gubitkom Vlaštice srpske snage su gubile izvidničku kotu za indirektno granatiranje. Operacija je pomno planirana duže vrijeme. Izvidnici Četvrte gardijske i 163. dubrovačke brigade tri mjeseca su izviđali teren i tražili najprohodnije pravce dejstava. Izlazak na vrh Vlaštice je bio izuzetno težak zbog kamenjara i teško prohodnog terena, ali su izvidnici dobro obavili svoj posao pa je akcija mogla da krene.
U ratu 1990-ih, za vrijeme blokade Dubrovnika, Vlaštica je dugo vremena bila snažno srpsko uporište. Sa nje su pripadnici trupa JNA i potom Vojske Republike Srpske vršili navođenje artiljerijske vatre na civilne ciljeve u Dubrovniku i okolini. 26. oktobra1992. zauzele su je hrvatske snage.
Plan akcije je bio da se 3. bojna 4. gardijske brigade penje zapadnom padinom Vlaštice na njen sami vrh[1], jedna četa 2. pješadijske bojne 163. brigade HV južnom padinom na Ilijin vrh, a jedna četa 1. pješačke bojne 163. brigade jugoistočnom padinom do male, ali značajne kote Buvavac. Podršku pješadiji na svim pravcima dejstava je pružala artiljerija Hrvatske vojske.
Akcija je krenula u 05:00 sati 22. oktobra 1992. godine žestokom artiljerijskom paljbom po srpskim artiljerijskim položajima.[2] Tri trupe koje su učestvovale u operaciji Vlaštica su krenule sa svojih polaznih položaja istovremeno. Uprkos izrazito teškom i gotovo neprohodnom terenu te velikom usponu, jakim, dobro naoružanim srpskim snagama na samim vrhovima i njihovim neprestanim artiljerijskim dejstvima po trupama Hrvatske vojske, do kasnih popodnevnih sati 26. oktobra trupe Hrvatske vojske su potpuno ovladale Vlašticom, Ilijinim vrhom i Buvavcem.[3]
Daljnji tok operacije Vlaštica je bio izbijanje na potez Srnjak–Orah–Bobovište–kota Gradina, što je Hrvatska vojska uspješno obavila. Nakon operacije trupe 163. brigade HV su na dostignutim položajima prešle u aktivnu odbranu i tu ostale do januara 1996. godine, kad su ih na tim položajima zamijenile trupe Hrvatskog vijeća odbrane.
