Ronald Regan (Ronald Wilson Reagan) ishte një politikan, anëtar i Partisë Republikane, komentator dhe aktor amerkan, i cili shërbeu si President 40 i Shteteve të Bashkuara nga 1981 deri 1989. Para presidencës së tij, ai shërbeu si Guvernator i 33 i Kalifornisë 1967-1975, pas një karriere si aktor dhe drejtues i sindikatës në Hollywood.
Ronald Reagan (me modelin "hollandez" të flokëve), vëllai i tij më i madh Neil, dhe prindërit e tyre Jack and Nelle Reagan. Fotografi rreth viteve 1916–17.
Ronald Regan u lind në një apartament në katin e dytë të një ndërtese tregëtare në Tampico, Illinois më 6 shkurt 1911, i biri i Nelle Clyde (Wilson) dhe John Edward "Jack" Reagan. Babai i Reganit ishte një shitës dhe një tregimtar, nipi i emigrantëve katolikë irlandezë nga County Tipperary, ndërsa nëna e tij ishte me prejardhje gjysmë skoceze dhe gjysmë angleze (gjyshja nga nëna e Reganit ka lindur në Surrey, Angli). Regan kishte një vëlla më të madh, Neil (1908-1996), i cili u bë një drejtor reklamash. Kur ishte djalë i vogël, babai i Reganit i vuri atij nofkën "holandez", për shkak të pamjes së një "holandezi të vogël të shëndoshë", dhe modelit të flokëve si "djalë hollandez". Kjo nofkë i mbeti atij gjatë gjithë rinisë së tij. Familja e Reganit ka jetuar në periudha të shkurtra në disa qytete të Illinois, duke përfshirë Monmouth, Galesburg, dhe Çikago dhe në vitin 1919, u kthyen në Tampico dhe jetuan mbi HC Pitney Variete Store deri sa më në fund u vendosën në Dixon. Pas zgjedhjes së tij si president, duke banuar në reyidencën në katin e dytë në Shtëpinë e Bardhë, Regan do të thoshte me shaka se ai "po jetonte mbi dyqan përsëri".
Sipas Paul Kengor, autor i librit "Zoti dhe Ronald Regan", Regan kishte një besim veçanërisht të fortë në mirësinë e njerëzve, i cili vinte nga besimi optimist i nënës së tij, Nelle. Kundërshtimi i Reganit ndaj diskriminimit racial ishte i pazakontë për kohën. Ai kujton një kohë në Dixon kur hoteli lokal nuk lejoi disa zezakë të qëndronin atje. Regan i mori ata në shtëpinë e tij, ku nëna e tij i ftoi ata të kalonin natë dhe hëngrën mëngjes ditën tjetër.
Ronald Regan adoleshent në Dixon
Pas mbylljes së Pitney Store në fund të vitit 1920, Reganët u zhvendosën në Dixon. "Universi i vogël" Miduestern pati një përshtypje të qëndrueshme tek Regan. Ai ndoqi shkollën e mesme në Dixon, ku ai i zhvilluar interesa në aktrim, sportive dhe tregimit. Puna e tij e parë ishte si një kujdestar plazhi në lumin Rock në Lowell Park, pranë Dixon, në vitin 1927. Gjatë një periudhe gjashtë vjeçare, Reagan thuhet se kreu 77 shpëtime si një kujdestar plazhi. Regan ndoqi Kolegjin Eureka, ku ai u bë anëtar i vëllazërisë "Tau Kappa Epsilon", një nxitës i tifozëve, dhe studioi ekonomi dhe sociologji. Ai krijoi një reputacion si një mjeshtër, që skëlqeu në politikë, sport dhe teatër. Ai ishte anëtar i ekipit të futbollit amerikan dhe kapiten i ekipit të notit. Ai u zgjodh president i trupit studentor dhe udhëhoqi një revoltë studentore kundër presidentit të kolegjit, pasi ai u përpoq për të shkurtonte përsëri në numrin e profesorëve.
Kariera në media dhe aktrim
Pas diplomimit nga Eureka në vitin 1932, Regan shkoi në Ajova, ku ai gjeti punë si folës në disa stacione radioje. Ai punoi në radio WHO në Des Moines, si komentator për lojërat e bejsbollit të Chicago Cubs.
Ndërsa udhëtonte me Cubs në Kaliforni, Reagan mori një test ekrani në vitin 1937 që çoi në një kontratë shtatë-vjeçare me studiot Warner Brothers.[1] Ai i kaloi vitet e para të karrierës së tij në Hollivud në njësinë "B film", ku, siç thoshte Reagan me shaka, prodhuesit "nuk donin që ata të ishin të mirë, por donin që të ishin atje të enjten".[2]
Roli i tij i parë ishte në vitin 1937 në filmin "Love is on the air" (Dashuria është në ajër), dhe deri në fund të vitit 1939 ai mori pjese në 19 filma, duke përfshirë errët fitore me Bette Davis dhe Humphrey Bogart.[3] Para filmit Santa Fe Trail me Errol Flynn në vitin 1940, ai luajti rolin e George "Gipper" Gipp në film "Knute Rockne, All American". Që nga ky film, ai mori pseudonimin "Gipper" gjatë gjithë jetës.[4] Në vitin 1941 ekspozuesit e votuan atë si yllin e pestë më popullor nga brezi i ri në Hollywood.[5]
Roli i preferuar Reganit vepruar ishte ai i personit me të dy krahët të prerë në filmin Kings Row të vitit 1942,[6] në të cilin ai reciton linjën, "Ku është pjesa tjetër e imja?", më vonë e përdorur si titull në autobiografinë e tij në vitin 1965. Shumë kritikë të filmit e konsiderojnë Kings Row si filmi i tij më i mirë,[7] edhe pse filmi u dënua nga kritiku i New York TimesBosley Crowther.[8][9]
Edhe pse Regan e quajti filmin "Kings Row" filmi që "më bëri yll", ai nuk ishte në gjendje të përfitonte nga suksesi i tij, sepse ai u thirr për detyrë aktive në ushtrinë amerikane në San Francisko, dhe kurrë nuk rimori statusin "yll" në filma. Në periudhën e pasluftës, pasi u nda për pothuajse katër vjet për shkak të shërbimit në Njësinë "First Motion Pictures" në ushtri gjatë Luftës së Dytë Botërore në dhjetor të vitit 1945, Reagan luajti në filma të tillë si, "The voice of Turtle (Zëri i breshkës), John Loves Mary (Xhoni dashuron Merin), Hasty Heart (Zemër e paduruar), Bedtime for Bonzo (Koha e gjumit për Bonzo), Cattle Queen of Montana (Mbretëresha e lopëve të Montanës), Tennessee's Partner (Partneri i Tenesisë), Hellcats of the Navy (Shtrigat e Marinës), (filmi i vetëm në të cilën ai shfaqet me Nancy Reagan) dhe xhirimi i 1964 i filmit The Killers (Vrasësit), (filmi i tij i fundit dhe i vetmi në të cilën ai ka luajtur një rol negativ).[10] Gjatë gjithë karrierës së tij filmike, nëna e tij u përgjigjej shpesh shumë prej letrave që vinin nga simpatizantët e tij.
Shërbimi ushtarak
Reagan u rekrutua Ushtrinë Rezerviste dhe u autorizua toger i dytë në Korpusin e Oficerëve Rezervë të Trupave të kalorësisë më 25 maj 1937.[11]
Reagan u thirr për detyrë aktive për herë të parë më 18 prill 1942. Për shkak të shikimit të tij të dobët, ai u klasifikua vetëm për shërbim të kufizuar, që e përjashtonte atë nga shërbimi jashtë shtetit.[12] Detyra e tij e parë ishte në Portin Nisjes të San Françiskos në Fort Mason, Kaliforni, si oficer ndërlidhës i Zyrës së Portit dhe Transportit.[13] Pas miratimit të Forcave Ajrore të Ushtrisë (FAU), ai aplikoi për një transferim nga kalorësia në FAU më 15 maj 1942 dhe u caktua në sektorin e Marrëdhënieve me Publikun të FAU dhe më pas në Njësinë "First Motion Pictures" (Zyrtarisht, "Njësia Bazë e 18-të e Forcave Ajrore të Ushtrisë"), në Culver City, Kaliforni.[13] Më 14 janar 1943, ai u gradua toger i parë dhe u dërgua në Njësinë Përkohshme të Shfaqjeve Task Force "Kjo është Ushtria në Burbank, Kaliforni.[13] Ai u kthye në Njësinë "First Motion Pictures", pas përfundimit të kësaj detyre, dhe u gradua kapiten më 22 korrik, 1943.[14]
Në janar 1944 Reagan u dërgua me detyrë të përkohshëme në Nju Jork për të marrë pjesë në hapjen e "Serive E Bond". Atë e rikthyen në Njësinë "First Motion Pictures" më 14 nëntor 1944, ku ai qëndroi deri në fund të Luftës së Dytë Botërore.[14] Ai u rekomandua për tu graduar major më 2 shkurt 1945, por ky rekomandim nuk u miratua. Kur ishte në Njësinë "First Motion Pictures" në vitin 1945, ai u përfshi në mënyrë të tërthortë në zbulimin e aktores Marilyn Monroe.[15] Ai u kthye në Fort MacArthur, Kaliforni, ku u shkëput nga detyra ushtarake aktive në 9 dhjetor 1945. Deri në fund të luftës, njësia e tij kishte prodhuar rreth 400 filma të trajnimit për FAU.[14]
Televizion
Regan u punësua si drejtues emisioni i General Electric Theater, një seri e dramash javore që u bënë shumë popullore. Kontrata e tij i kërkonte atij që të udhëtonte nëpër uzinat e General Electric gjashtëmbëdhjetë javë në vit, shpesh duke kërkuar prej tij katërmbëdhjetë fjalime në ditë. Ai fitoi në këtë rol rreth 125.000 dollarë në vit (rreth 1.070.000 dollarë në vlerën e 2010). Puna e tij e fundit si aktor profesionist ishte si drejtues dhe interpretues në seritë televizive Death Valley Days (Ditët e Luginës së vdekjes).[16] Reagan dhe Nancy Davis u shfaqën së bashku disa herë, duke përfshirë edhe një episod tek General Electric Theater në vitin 1958 të quajtur "Një gjel deti për presidentin".[17]
Martesat dhe fëmijët
Në vitin 1938, Regan bashkë-luajti në filmin Brother Rat me aktoren Jane Wyman (1917-2007). Ata u fejuan në Teatrin Çikago,[18] dhe u martuan më 26 janar 1940 në kishën "Wee Kirk O' the Heather" në Glendale, Kaliforni.[19] Së bashku ata kishin dy fëmijë biologjikë, Maureen (1941-2001) dhe Christine (e cila lindi në vitin 1947, por jetoi vetëm një ditë), dhe adoptuan një të tretë, Michael (lindur 1945). Pas mosmarrëveshjeve rreth ambicieve politike të Reganit, Wyman paraqiti kërkesë për divorc në vitin 1948.[20] Divorci u finalizua në vitin 1949. Ai është presidenti i vetëm amerikan që ka qenë i divorcuar. Regan dhe Wyman vazhduan të jenë miq deri në vdekjen e tij. Wyman votoi për Regan në dy kandidimet e tij për president dhe, pas vdekjes së tij, tha se "Amerika ka humbur një president të madh dhe një njeri të madh, të sjellshëm, dhe të butë."
Ronald and Nancy Reagan në bordin e një anijeje në Kaliforni në vitin 1964
Regan u takua me aktoren Nancy Davis (lindur më 1921) në vitin 1949, kur ajo e kontaktoi atë kur ishte kryetar i Sindikatës së Aktorëve të Ekranit për ta ndihmuar atë në lidhje me shfaqjen e emrit të saj në një listë të zezë të komunistëve në Hollywood. Ajo ishte ngatërruar me një tjetër Nancy Davis. Ajo e përshkroi takimin e tyre duke thënë: "Unë nuk e di nëse kjo ishte dashuri në shikim të parë, por ishte pothuajse ashtu." Ata u fejuan në restorantin "Chasen's" në Los Anxhelos dhe u martuan më 4 mars 1952, në Kishën "Little Brown" në San Fernando Valley. Ata kishin dy fëmijë: Patti (lindur 21 tetor 1952) dhe Ron (lindur 20 maj 1958).
Vëzhguesit i përshkrojnë marrëdhëniet e Reganve "si të ngushta, autentike dhe intime". Gjatë presidencës së tij ata raportoheshin të shfaqnin shpesh dashurinë e tyre për njëri-tjetrin. Ai shpesh e thërriste atë "Mami" dhe ajo e thërriste atë "Roni". Njëherë ai i shkroi asaj "Çfarëdo që unë fitoj dhe gëzoj ... do të ishte pa kuptim në qoftë se nuk do kisha ty." Kur ai ishte në spital në vitin 1981, ajo e fjeti me një nga këmishat e tij për tu qetësuar e shlodhur me aromën e tij. Në një letër drejtuar qytetarëve amerikanë të shkruar në vitin 1994, Regan shkruante: "Më kanë thënë kohët e fundit se unë jam një nga miliona amerikanë, që do të preket nga sëmundja alzhaimer .... Do të dëshiroja që të kishte ndonjë mënyrë që të ruante Nancy-n nga kjo përvojë e dhimbshme". Në vitin 1998, kur Reagan u prek nga alzhaimer, Nancy i tha Revistës Vanity Fair: "Marrëdhënia jonë është shumë e veçantë. Ne ishim shumë në dashuri dhe ende jemi. Kur them jeta ime filloi me Ronin, kjo është e vërtetë. Ajo filloi me të. Unë nuk mund ta imagjinojë jetën pa të."
Fillimet e karierës politike 1948-1967
Reagan filloi karrierën e tij politike si një demokrat liberal. Ai iu bashkua komiteteve të shumta politike me një orientim të fortë të majtë, të tilla si Komiteti i Veteranëve Amerikanë. Ai luftoi kundër legjislacionit të të drejtës-për-punë të sponsorizuar nga republikanët dhe për Helen Gahagan Douglas në vitin 1950, kur ajo u mund në garën për Senat nga Richard Nixon. Ai kuptoi se komunistët kishin një ndikim të fuqishëm në prapaskenë në ato grupe, që e bëri atë të mbledhë miqtë e tij kundër tyre.
Reagan foli shpesh në mitingje me një dimension të fortë ideologjik. Në dhjetor të vitit 1945, ai u ndalua të udhëheqë një tubim anti-bërthamore në Hollywood si rezultat i presionit nga studio Warner Brothers. Ai do ta bënte më vonë çështjen e armëve bërthamore një pikë kyçe të presidencës së tij, veçanërisht kundërshtimi i tij për shkatërrimin e sigurtë reciprok, duke u mbështetur në përpjekjet e mëparshme për të kufizuar përhapjen e armëve bërthamore në një fokus të ri për të reduktuar numrin dhe llojet e tyre. Në zgjedhjet e vitit 1948, Reagan mbështeti fuqimisht Harry S. Truman, duke u paraqitur në skenë me atë gjatë një fjalimi të fushatës në Los Anxhelos. Megjithatë, në fillim të viteve 1950, kur marrëdhëniet e tij me aktoren Nancy Davis republikan u shtuan, ai u zhvendos në të djathtë dhe, duke mbetur një demokrat, miratoi kandidaturat presidenciale të Dwight D. Eisenhower në vitin 1952 dhe 1956, si dhe Richard Nixon në vitin 1960.
Regan u punësua nga General Electric në vitin 1954 për të drejtuar General Electric Theater, një serial televiziv javor. Ai përshkoi vendin duke mbajtur fjalime tek mbi 200.000 punonjës të General Electric si motivues. Ai tashmë kishte përqafuar pikëpamjet e djathta, konservatore. Shumë nga fjalimet e tij, të cilët ai i shkruante vetë ishin jopartiake, por përmbanin një mesazh konservator, pro-biznes. Ai u ndikua nga Lemuel Boulware, një ekzekutiv i lartë i GE. Boulware, i njohur për qëndrimin e tij të ashpër kundër sindikatave dhe strategjitë e tij të reja për të fituar mbi sindikatat, përkrahte parimet thelbësore të konservatorizmit modern amerikan:. tregjet e lira, antikomunizmi, taksa më të ulëta, dhe qeveri të kufizuar. I etur për një hapësirë më të madhe, por i pa lejuar nga GE të hyjë në politikë, ai u largua dhe u regjistrua zyrtarisht si një republikan. Ai shpesh ka thënë: "unë nuk ika nga Partia Demokratike, partia iku nga mua".
Regan fitoi vëmendje kombëtare në fjalimet e tij për kandidatin konservator për president Barry Goldwater në vitin 1964. Duke folur për Goldwater, Regan theksoi besimin e tij në rëndësinë e një qeverie më të vogël. Duke konsoliduar temat që ai kishte zhvilluar në fjalimet në GE, ai argumentonte në "Një kohë për zgjedhje" (27 tetor 1964):
"Baballarët Themelues e dinin që një qeveri nuk mund të kontrollojë ekonominë pa kontrolluar njerëzit. Dhe ata e dinin se kur një qeveri vendos për të bërë këtë, ajo duhet të përdorë forcën dhe detyrimin për të arritur qëllimin e saj. Pra, ne kemi ardhur në një kohë për të bërë zgjedhjen .... juve dhe mua na thuhet që ne duhet të zgjedhin midis të majtës apo të djathtës, por unë sugjeroj që nuk ka asnjë gjë të tillë si të majtë apo të djathtë. Ka vetëm lart ose poshtë. Lart, drejt ëndrrës së vjetër të njeriut - maksimumin e lirisë individuale duke respektuar rendin -. ose poshtë në folenë e milingonave të totalitarizmit"[21][22]
Guvernator i Kalifornisë (1967-1975)
Republikanët e Kalifornisë ishin të impresionuar me pikëpamjet politike dhe karizmën e Reganit pas fjalimit të tij "Një kohë për zgjedhje". Regan njoftoi në fund të vitit 1965, fushatën e tij për Guvernatorin e Kalifornisë në vitin 1966. Ai mposhti ish-kryetarin e bashkisë së San Françiskos George Christopher në zgjedhjet brenda Partisë Republikane. Në fushatën e tij Regani theksoi dy tema kryesore: "ti dërgojmë në punë dembelat e ndihmës ekonomike ", dhe, duke iu referuar përhapjes së protestave studentore kundër luftës dhe sistemit në Universitetin e Kalifornisë në Berkeley, "të pastrojmë rrëmujën në Berkeley ". Ronald Reagan realizoi në vitin 1966 atë që kishin provuar senatori amerikan William F. Knowland në vitin 1958 dhe ish-zëvendës-presidenti Riçard M. Nikson në vitin 1962: ai u zgjodh, duke mundur guvernatorin e dy mandateve Edmund G. "Pat" Brown, dhe u betua më 2 janar 1967. Në mandatin e tij të parë, ai ngriu punësimin në qeveri dhe miratoi rritjen e taksave për të balancuar buxhetin.
Ronald dhe Nancy Reagan festojnë fitoren për guvernator i Kalifornisë në hotelin "Biltmore" në Los Anxheles.
Menjëherë pas fillimit të mandatit të tij, Reagan testoi ujërat për zgjedhjet presidenciale në vitin 1968, si pjesë e një lëvizjeje "Ndal Nixonin", duke shpresuar të presë mbështetjen e jugut ndaj Niksonit dhe të jetë një kandidat kompromisi, nëse as Nixon dhe as kandidati i vendit të dytë Nelson Rockefeller nuk do të kishin delegatë të mjaftueshme për të fituar në votimin e parë në konventën republikane. Megjithatë, në kohën e konventës Niksoni kishte 692 vota delegatësh, 25 më shumë seç ishte e nevojshme për të siguruar emërimin, i ndjekur nga Rockefeller në vendin e dytë dhe Regan në vendin e tretë.
Në fillim në vitit 1967, debati kombëtar mbi abortin kishte filluar. Senatori demokrat i senatit të Kalifornisë Anthony Beilenson prezantoi "Aktin e abortit terapeutik", në një përpjekje për të zvogëluar numrin e aborteve të fshehta, të kryera në Kaliforni. Legjislatura e Shtetit e dërgoi projektligjin në tryezën e Reganit, ku, pas shumë ditësh pavendosmërie, ai nënshkroi atë. Rreth dy milionë aborte u kryhen si rezultat, shumica për shkak të një dispozite në ligj që lejonte abortet për shëndetin e nënës. Regan ishte në detyrë prej jo më shumë se katër muaj kur ai nënshkroi ligjin, dhe më vonë deklaroi se po të kishte qenë më me përvojë si guvernator, ai nuk do ta kishte nënshkruar atë. Pasi njohu atë që ai e quajti "pasojat" e ligjit, ai njoftoi se ishte pro-jetës. Ai e ruajti këtë pozicion më vonë në karrierën e tij politike, duke shkruar gjerësisht për abortin.
Pavarësisht një përpjekje të pasuksesshme për ta hequr atë me zgjedhje të parakohëshme në vitin 1968, Regani u rizgjodh në vitin 1970, duke mundur "Big Daddy" Jesse Unruh. Ai nuk kërkoi një mandat të tretë në zgjedhjet e mëpasme.
Mandatet e Reganit si guvernator e ndihmuan atë për të krijuar politikat që ai do të ndiqte në karrierën e tij të mëvonshme politike si president. Ai mbrojti me forcë idealin Republikan për më pak rregullime nga qeveria të ekonomisë, duke përfshirë edhe atë të tatimit të panevojshme federal.
Fushata presidenciale e vitit 1976
Në vitin 1976, Regan sfidoi presidentin e atëhershëm Gerald Ford në një përpjekje për tu bërë kandidat i Partisë Republikane për president. Reagan shpejt e vendosi veten si kandidati konservator me përkrahjen e organizatave të të njëjtit mendim, si Bashkimi Konservator Amerikan të cilat u bënë komponentet kryesore të bazës së tij politike, ndërsa presidenti Ford u konsiderua si një republikan më i moderuar.[23]
Fushata e Reganit e mbështetur në një strategji të hartuar nga menaxheri i fushatës John Sears për të fituar disa zgjedhje paraprake të herëshme për të dëmtuar pashmangshmërinë e mundshëm të emërimit të Fordit. Reagan fitoi në Karolinën e Veriut, Texas, dhe Kaliforni, por strategjia dështoi, sepse ai humbi në New Hampshire, Florida, dhe Illinois shteti i tij i lindjes. Fushata në Texas ngjalli përsëri shpresë për Regan, kur ai fitoi të nëntëdhjetë e gjashtë delegatët e zgjedhur në ygjedhjet paraprake të 1 majit, me katër të tjerë që prisnin konventën e shtetit.
Megjithatë, kur Kuvendi i Partisë Republikane (GOP) po afrohej, Fordi ishte në afërsi të fitores. Duke pranuar krahun e moderuar të partisë së tij, Regan zgjodhi senatorin e moderuar Richard Schweiker të Pensilvanisë si kandidat për zëvendës president nëse do të nominohej. Megjithatë, Fordi triumfooi me 1187 delegatë nga 1070 të Reganit. Fordi do ti humbte zgjedhjet presidenciale të vitit 1976 ndaj demokratit Jimmy Carter.
Pas fushatës, Regan mbeti në debatin publik me seritë Ronald Reagan Radio Komentarin dhe komitetin e tij politik të veprimit, "Qytetarët për Republikën".
Fushata presidenciale e vitit 1980
Regan duke bërë fushatë me Nensin dhe senatorin Strom Thurmond në karolinën e Jugut.
Fushata presidenciale e vitit 1980 midis Regan dhe presidenti në detyrë Xhimi Karter u krye gjatë shqetësimeve të brendshme dhe krizës së pengjeve të Iranit. Fushata e tij theksoi disa nga parimet e tij themelore: taksa më të ulëta për të stimuluar ekonominë, ndërhyrje më pak të qeverisë në jetën e njerëzve, të drejtat e shteteve, dhe një mbrojtje të fortë kombëtare.
Regan filloi fushatën e tij duke deklaruar "Unë besoj në të drejtat e shteteve." Pasi fitoi emërimin republikan, Regan përzgjodhi një nga kundërshtarët e tij kryesorë, George H. W. Bush, si kandidat për zëvendës president. Paraqitja e mirë e tij në debatin televiziv të tetorit rriti fushatën e tij. Regan i fitoi zgjedhjet, duke fituar në 44 shtete me 489 vota elektorale ndaj 49 votave elektorale për Carter (që përfaqësonin gjashtë shtete dhe Washington, DC). Regan mori 50,7% të votave popullore, ndërsa Carter mori 41%, dhe kandidati i pavarur John B. Anderson (një republikan liberal) mori 6.7%. Republikanët morrën Senatin për herë të parë që nga viti 1952, dhe fituan 34 vende më shumë në Dhomën e Përfaqësuesve, por demokratët mbajtën shumicën në të.
Presidenca
Gjatë presidencës së tij, Regan ndoqi politika që pasqyronin besimin e tij personal në lirinë individuale, solli ndryshime në vend, si për ekonominë amerikane dhe për zgjerimin e ushtarisë, dhe kontribuoi në dhënien fund të Luftës së Ftohtë. Presidenca e tij e quajtur Revolucioni Reganian, rigjallëroi moralin amerikan, ripërtëriu ekonominë amerikane dhe zvogëloi varësinë amerikane nga qeveria. Si president, Regan mbajti një ditar në të cilin ai komentonte mbi ndodhitë e përditshme të presidencës së tij dhe pikëpamjet e tij mbi çështjet e ditës. Ditarët janë botuar në maj 2007 në librin e shumëshitur, "Reagan Diaries" (Ditaret e Reganit).
Mandati i parë, 1981-1985
Deri më sot, Reagan është personi më i moshuar i zgjedhur në zyrën e presidencës (69 vjeç) dhe presidenti më i moshuar në kohën e inaugurimit (69 vjeç e 341 ditë). Në fjalimin e tij të parë inaugurues më 20 janar të vitit 1981, të cilin Regan e shkroi vetë, ai iu drejtua rraskapitjes ekonomike të vendit duke thënë:. "Në këtë krizë të tanishme, qeveria nuk është zgjidhja e problemeve tona, qeveria është vetë problemi".
Lutja në shkolla dhe një minutë heshtje
Në vitin 1981, Regan u bë presidenti i parë që propozoi një amendament kushtetues për lutje në shkolla. Lutja në shkollë kishte qenë më parë e ndaluar nga Gjykata e Lartë në vitin 1962, dhe zgjedhja e Reganit pasqyroi një kundërshtim ndaj vendimit të gjykatës. Amendamenti i propozuar nga Regan në vitin 1981 pohon: "Asgjë në këtë Kushtetutë nuk do të interpretohet për të ndaluar lutjen individuale ose në grup në shkollat publike apo institucione të tjera publike. Asnjë personi nuk do ti kërkohet nga Shtetet e Bashkuara apo nga ndonjë shtet federal për të marrë pjesë në lutje. "Në një mesazh në Kongres, Reagan tha se amendamenti i propozuar prej tij do të "rivendosë lirinë e thjeshtë të qytetarëve tanë për të ofruar lutjen në shkolla dhe institucione publike." Në vitin 1984, Regan përsëri ngriti çështjen, duke pyetur Kongresin "pse liria për të njohur Zotin nuk mund pranohet me kënaqësi përsëri nga fëmijët në çdo klasë në të gjithë vendin?" Në vitin 1985, Regan shprehu zhgënjimin e tij se vendimi i Gjykatës së Lartë ende ndalon një minutë heshtje për shkollat publik, dhe tha se ai kishte "një betejë të vështirë." Në 1987 Regan përsëri rinovoi thirrjen e tij për Kongresin për të mbështetur lutjen vullnetare në shkolla dhe dhënien fund të "dëbimit të Zotit nga klasat e Amerikës". Gjatë mandatit të tij, Regan bëri fushatë energjike për të rivendosur lutjen në shkolla, në fillim si një moment lutjeje dhe më vonë si një minutë heshtje.
Përpjekja për vrasje
Më 30 mars 1981, vetëm pas 69 ditë në administratën e re, Regan, sekretari i tij i shtypit James Brady, polici i Uashingtonit, Thomas Delahanty, dhe agjenti i Shërbimit Sekret Timothy McCarthy u qëllua me armë zjarri nga John Hinckley Jr., jashtë Hotel Hilton në Uashington DC. Edhe pse "afër vdekjes" pas mbërritjes në Spitalin Universitar George Washington, Regan u stabilizua në dhomën e urgjencës, pastaj iu nënshtrua një operacioni urgjent paraprak. Ai u përmirësua dhe doli nga spitali më 11 prill, duke u bërë Presidenti i parë në zyrë i SHBA-së që i mbijetoi një atentati. Kjo ngjarje pati një ndikim të madh në popullaritetin Reganit. Sondazhet tregonin vlerësim për të në kuotat rreth 73%. Regan besonte se Zoti i kishte shpëtuar jetën atij, në mënyrë që ai të vazhdonte të përmbushte një qëllim më të madh. Kur bashkëshortja e tij Nancy arriti në spital ai bëri shaka duke thënë: "E dashur, harrova ti shmangem plumbit".
Greva e kontrollorëve të trafikut ajror
Në verë të vitit 1981 PATCO, bashkimi i kontrollorëve federalë të trafikut ajror hynë në grevë, duke shkelur një ligj federal që ndalon sindikatat e qeverisë të bëjnë grevë. Duke deklaruar situatën si një emergjence siç përshkruhet në Aktin 1947 Taft-Hartley, Regan deklaroi se në qoftë se kontrollorët e trafikut ajror "nuk kthehen në punë brenda 48 orësh, ata do të pushohen nga puna". Ata nuk u kthyen dhe më 5 gusht, Regan pushoi nga puna 11.345 kontrollorët e trafikut ajror që ishin në grevë, sepse thyen urdhërin e tij, dhe vuri mbikëqyrësit dhe kontrollorët ushtarakë për të trajtuar trafikun ajror komercial të vendit deri sa të punësoheshin dhe të trajnoheshin kontrollorët e rinj. Një punim kryesor referimi në administratën publike arriti në përfundimin se "ky veprim i Reganit jo vetëm demonstroi një vendosmëri të qartë nga presidenti për të marrë kontrollin e burokracisë, por ai dërgoi gjithashtu një mesazh të qartë për sektorin privat që nuk duhet të kenë frikë nga sindikatat".
"Reganomia" dhe ekonomia
Gjatë vitit të fundit të Xhimi Karterit si president (1980), inflacioni ishte mesatarisht 12.5%, krahasuar me 4.4% gjatë vitit të fundit të Reganit si president (1988). Gjatë administratës së Reganit, shkalla e papunësisë ra nga 7.5% në 5.4%.
Regan zbatoi politika të bazuara në anën e ofertës të ekonomisë, duke theksuar një filozofi "laissez-faire" dhe politikë fiskale të tregut të lirë, duke kërkuar të stimulojë ekonominë me ulje të mëdha të taksave kudo. Duke cituar teoritë ekonomike të Arthur Laffer, Regan promovoi uljen e propozuar të taksave si stimulim potencialisht të ekonomisë, të mjaftueshme për zgjerimin e bazës tatimore, kompensimin e humbjes të ardhurave për shkak të normave të reduktuara të taksave, një teori që hyri në diskutimin politik si kurba Laffer. Reganomia ishte tema e debatit midis mbështetësve, që vinin në dukje përmirësimet në disa tregues kryesorë ekonomikë, si dëshmi e suksesit, dhe kritikëve që tregonin rritje të madhe në deficitin e buxhetit federal dhe borxhin kombëtar. Politika e tij e "paqes përmes forcës" rezultoi në një rritje rekord të fuqisë mbrojtëse në kohë paqeje, duke përfshirë një rritje reale prej 40% në shpenzimet e mbrojtjes midis viteve 1981 dhe 1985.
Fjalimi në televizion nga Zyra Ovale i Reganit, duke përshkruar planin për projekt-ligjin e uljes së taksave korrik 1981
Gjatë presidencës së Reganit, normat e tatimit federal mbi të ardhurat u ulën në mënyrë të konsiderueshme me nënshkrimin e Aktit Tatimor të Rimëkëmbjes Ekonomike të vitit 1981 i cili uli grupin e lartë të taksave të prodhimit nga 70% në 50% dhe grupin më të ulët nga 14% në 11%. Pastaj Akti i Partneritetit për Trajnimin për Punë i vitit 1982 u dekretua në ligj, duke inicuar një prej partneriteteve të para publik-privat të Shteteve të Bashkuara dhe një pjesë të madhe të programit të presidentit për krijimin e vendeve të punës. Ndihmës Sekretari i Punës dhe shefi i Stafit, Al Angrisani, ishte një arkitekti kryesor i projekt-ligjit.
Rritja e produktit të brendshëm bruto(GDP) u rikthye fuqishëm pasi recesioni i fillim viteve 1980 përfundoi në vitin 1982, dhe u rrit gjatë tetë viteve të tij në detyrë me një normë vjetore prej 7.91% në vit, me rritjen më të lartë prej 12.2% në vitin 1981. Papunësia arriti kulmin në normën mujore 10.8% në dhjetor 1982 pastaj zbriti gjatë pjesës tjetër të presidencës së Reganit. Gjashtëmbëdhjetë milionë vende të reja pune u krijuan, ndërsa inflacioni u ul në mënyrë të konsiderueshme. Akti i Reformës Tatimore të vitit 1986, një tjetër përpjekje dypartiake, e përkrahur nga Regan, thjeshtoi kodin e taksave duke ulur numrin e grupeve të taksave në katër.
Regan riemëroi Paul Volcker si Kryetar i Rezervës Federale, dhe në vitin 1987 ai emëroi Alan Greenspan për të pasuar Volcker. Regan hoqi kontrollin mbi çmimet e naftës vendase që kishte kontribuar në krizat e energjisë në fillim të viteve 1970. Çmimi i naftës më pas ra, dhe vitet 1980 nuk kishin mungesën e karburantit që kishin vitet 1970. Reagan gjithashtu përmbushi një premtim fushatës së vitit 1980 për shfuqizimin e taksës mbi fitimin e papritur në vitin 1988. Disa ekonomistë, si fituesit e çmimit Nobel, Milton Friedman dhe Robert A. Mundell, argumentojnë se politikat e taksave të Reganit fuqizuan ekonominë amerikane dhe kontribuan në bumin ekonomik të viteve 1990.
Shkallëzimi i Luftës së Ftohtë
Regan shkallëzoi Luftën e Ftohtë, duke përshpejtuar një ndryshim nga politika e detantës, e cila filloi në vitin 1979 pas luftës sovjetike në Afganistan. Regan urdhëroi një zgjerim dhe forcim masiv të Forcave të Armatosura të Shteteve të Bashkuara dhe zbatoi politika të reja ndaj Bashkimit Sovjetik : ripërtëritjen e programit B-1 Lancer që ishte anuluar nga administrata e Karterit, dhe prodhimin e raketave. Në përgjigje të vendosjes së raketave sovjetike SS-20, Regan mbikëqyri vendosjen nga NATO të raketave Pershing në Gjermaninë Perëndimore.
Regan, presidenti i parë amerikan që flet para parlamentit britanik më 8 qershor 1982, duke parashikuar që marksizëm-leninizmi do të mbetet në koshin e plehrave të historisë.
Së bashku me kryeministren e Mbretërisë së Bashkuar, Margaret Thatcher, Regan e denoncoi Bashkimin Sovjetik në terma ideologjike. Në një fjalim të famshëm më 8 qershor 1982 para ParlamentiT Britanik në Galerinë Mbretërore të Pallatit të Westminster, Regan tha: "marshimi përpara i lirisë dhe demokracisë do të lerë marksizëm-leninizmin në koshin e plehrave të historisë". Më 3 mars 1983 ai parashikoi se komunizmi do të binte, duke deklaruar:" Komunizmi është një tjetër kapitull absurd, i trishtuar, në historinë njerëzore, faqet e fundit të të cilit po shkruhen tani". Në një fjalim në Shoqatën Kombëtare të Ungjillorëve më 8 mars 1983, Regani e quajti Bashkimin Sovjetik "perandori djalli".
Kur avionët luftarakë sovjetike rrëzuan avionin e Linjës Ajrore Koreane me numër fluturimi 007 pranë ishullit Moneron më 1 shtator 1983, që kishte 269 njerëz, duke përfshirë kongresmenin e Xhorxhias Larry McDonald, Regani e quajti aktin një "masakër" dhe deklaroi se sovjetikët ishin kthyer "kundër botës dhe principeve morale që udhëheqin marrëdhëniet njerëzore mes njerëzve kudo". Administrata e Reganit iu përgjigj incidentit duke pezulluar të gjithë shërbimin ajror ndaj pasagjerëve sovjetikë në Shtetet e Bashkuara, dhe anulloi disa marrëveshje të negociuara me sovjetikët, duke i plagosur ata financiarisht.
Sipas një politike që u bë e njohur si Doktrina Regan, Reganl dhe administrata e tij siguroi ndihmë ndaj lëvizjeve të rezistencës anti-komuniste në një përpjekje për të larguar nga pushteti qeveritë komuniste të mbështetura nga sovjetikët në Afrikë, Azi dhe Amerikën Latine. Regani vendosi Njësitë e Aktiviteteve të Veçanta të CIA-s në Afganistan dhe Pakistan.
Në mars të vitit 1983, Regan prezantoi Nismën e Mbrojtjes Strategjike, një projekt mbrojtës, që do të përdorte sisteme të bazuara në tokë dhe hapësirë për të mbrojtur Shtetet e Bashkuara nga sulmi nga raketat balistike bërthamore strategjike. Regan besonte se kjo mburojë mbrojtjeje mund të bënte të pamundur luftën bërthamore.
Lufta Civile në Liban (1983)
Me miratimin e Kongresit, Regan dërgoi forca ushtarake në Liban në vitin 1983, për të reduktuar kërcënimin e Luftës Civile libaneze. Forcat paqeruajtëse amerikane në Bejrut, që ishin pjesë e një force shumëkombëshe gjatë luftës civile libaneze, u sulmuan më 23 tetor, 1983. Kazermat amerikane të Bejrutit u sulmuan nga një vetvrasës që ngiste dhe shpërtheu një kamion plot me eksploziv, duke vrarë 241 ushtarë amerikanë dhe plagosur më shumë se 60 të tjerë.[24] Regan dërgoi Aeroplanmbajtësen New Jersey (BB-62) që bombardoi pozicionet siriane në Liban. Ai pastaj i tërhoqi të gjithë marinsat nga Libani.[25]
Operacioni urgjent Furia (Grenada, 1983)
Reagan takohet me kryeministrin Eugenia Charles të Dominikës në Zyrën Ovale në lidhje me ngjarjet në vazhdim në Grenada.
Më 25 tetor 1983, Regan urdhëroi forcat amerikane për të pushtuar Grenadën, ku një grusht shteti në vitin 1979 kishte krijuar një qeveri jo-konformiste marksiste-leniniste. Operacioni u quajt Operacioni Urgjent "Furia". Një kërkesë nga Organizata e Shteteve të Karaibeve Lindore (OECS) çoi në ndërhyrjen e forcave amerikane. Presidenti Regan përmendi gjithashtu një kërcënim rajonal që vinte nga ngritja e një force ushtarake sovjeto-kubaneze në Karaibe dhe shqetësimi për sigurinë e disa qindra studentëve amerikanë të mjekësisë në Universitetin e Shën Gjergjit si arsye adekuate për të pushtuar Grenadën. Operacioni Urgjent Furia ishte operacioni i parë i madh ushtarak i kryer nga forcat amerikane që prej luftës së Vietnamit. Luftimet vazhduan disa ditë, duke rezultuar në një fitore të SHBA,[26] me 19 viktima amerikane dhe 116 ushtarë amerikanë të plagosur. Në mes të dhjetorit, pasi një qeveri e re u caktua nga Guvernatori i Përgjithshëm, forcat amerikane u tërhoqën.[26]
Fushata presidenciale për zgjedhjet e vitit 1984
Regan pranoi nominimin republikan në Dallas, Texas. Ai shpalli se ishte "mëngjes përsëri në Amerikë", në lidhje me përmirësimin e ekonomisë dhe performancën dominuese nga ana e atletëve amerikanë në Lojërat Olimpike Verore 1984, ndër të tjera. Ai u bë presidenti i parë amerikan që hapi Lojërat Olimpike të mbajtura në Shtetet e Bashkuara.[27]
Kundërshtari i Reganit në zgjedhjet presidenciale të vitit 1984 ishte ish-zëvendës presidenti Walter Mondale. Me pyetjet rreth moshës së Reganit, dhe një performancë të dobët në debatin e parë presidencial, aftësia e tij për të kryer detyrat e presidentit për një mandat tjetër u vunë në pikëpyetje. Pamja e tij e hutuar dhe sjellja prej harrestari ishte e qartë për mbështetësit e tij. Ata e njihnin atë për të zgjuar dhe mendjemprehtë. Thashethemet filluan të qarkullojnë se ai kishte sëmundjen Alzheimer. Regan u ngrit në debatin e dytë, dhe konfrontoi pyetjen në lidhje me moshën e tij, duke u përgjigjur me humor: "Unë nuk do ta bëja moshën një çështje të kësaj fushate. Unë nuk do të shfrytëzoj, për qëllime politike, moshën e re dhe mungesën e përvojës të kundërshtarit tim", e cila shkaktoi duartrokitje dhe të qeshura, madje edhe nga vetë Mondale.[28]
Atë nëntor Regan u rizgjodh, duke fituar 49 nga 50 shtete. Regan fitoi në 49 shtete, ndërsa Mondale fitoi vetëm në shtetin e tij në Minesota (me 3800 vota) dhe Distriktin e Kolumbias. Reagan fitoi një rekord prej 525 votash elektorale, më shumë se çdo kandidat në historinë e Shteteve të Bashkuara,[29] dhe mori 58.8% të votës popullore kundrejt 40.6% të Mondale.[30]
Mandati i dytë, 1985-1989
Ronald Regan duke bërë betimin për një mandat të dytë si president në sallën e rrumbullaktë të Ndërtesës së Kongresit
Regan u betua si president për herë të dytë më 20 janar 1985, në një ceremoni private në Shtëpinë e Bardhë. Për shkak se 20 janari ishte e dielë, nuk u mbajt një ceremoni publike atë ditë, por u zhvillua të nesërmen në Sallën e Rrumbullaktë të Ndërtesës së Kongresit. Ajo ditë, 21 janar, ishte një nga ditët më të ftohta të regjistruara në Uashington, DC. Për shkak të motit të ftohtë, festimet e inaugurimit u mbajtën brenda Ndërtesës Kongresit të quajtur Kapitol. Në javët e ardhshme ai e shkundi disi personelin e tij, duke lëvizur Shefin e Personelit të Shtëpisë së Bardhë James Baker si Sekretar të Thesarit dhe emërimin e Sekretarit të Thesarit Donald Regan, një ish-zyrtar të kompanisë financiare "Merrill Lynch", si Shef të Personelit.[31]
Shpërthimi i Raketës Kozmike Challenger më 28 janar 1986, dëshmoi një moment të rëndësishëm në presidencën e Reganit. Të shtatë astronautët në bord u vranë.[32] Natën e fatkeqësisë, Regan mbajti një fjalim, në të cilën ai tha:
E ardhmja nuk i përket frikacakëve. Ajo i përket të guximshëmve... Ne kurrë nuk do ti harrojmë ata, as çastin e fundit kur ne i pamë këtë mëngjes, kur ata po përgatiteshin për udhëtimin e tyre, përshëndetën me dorë dhe 'tronditën kufijtë e egërsuar të Tokës' për të 'prekur fytyrën e Zotit.'[33]
Lufta kundër drogës
Regan shpalli luftën kundër drogës në vitin 1982, në përgjigje të shqetësimeve rreth epidemisë në rritje të përdorimit të kokainës. Edhe pse Nixon kishte deklaruar më parë një luftë kundër drogës, Regan nxiti politikat më aktive.[34]
Ai tha se "droga po kërcënon shoqërinë tonë", dhe premtoi për të luftuar për shkolla dhe vende e pune të lira nga droga, zgjerim të trajtimit nga droga, zbatimin e fortë të ligjit dhe përpjekjeve për ndalimin e drogës, dhe vetëdije më të madhe të publikut.[35][36]
Në vitin 1986, Reagan nënshkroi një ligj kundë drogës që buxhetoi 1,7 miliardë dollarë për të financuar luftën kundër drogës dhe për të caktuar një dënim minimal të detyrueshëm për veprat penale të drogës. Zonja e Parë Nancy Reagan e bëri luftën kundër drogës prioritet të saj kryesor me themelimin e fushatës "Vetëm Thuaj Jo" për ndërgjegjësimin ndaj drogës, e cila synonte të dekurajonte fëmijët dhe adoleshentët nga angazhimit në përdorimin e drogës duke ofruar mënyra të ndryshme për të thënë "jo". Nancy Reagan udhëtoi në 65 qytete në 33 shtete, për ngritjen e vetëdijes për rreziqet e drogës, duke përfshirë alkoolin.[37]
Bombardimi i Libisë
Marrëdhëniet midis Libisë dhe Shteteve të Bashkuara nën presidentin Reagan ishin vazhdimisht të acaruara, duke filluar me incidentin e Gjirit të Sidrës në vitin 1981. Në vitin 1982, lideri libian Muamar Gadafi u konsiderua nga CIA, së bashku me udhëheqësin e Bashkimit Sovjetik Leonid Brezhnjevit dhe lideri kuban Fidel Castro, pjesë e një grupi të njohur si "trinitet jo i shenjtë" dhe u etiketua edhe si "armiku ynë ndërkombëtar numër një" nga një zyrtar i CIA-s. Këto tensione u ringjallën më vonë në fillim të prillit 1986, kur një bombë shpërtheu në një diskotekë të Berlinit, duke rezultuar në plagosjen e 63 ushtarakëve amerikanë dhe vdekjen e një ushtaraku. Duke deklaruar se kishte "prova të pakundërshtueshme", se Libia kishte drejtuar "sulmin terroriste", Reagan autorizoi përdorimin e forcës kundër Libisë. Në mbrëmje vonë të 15 prillit 1986, Shtetet e Bashkuara filluan një seri sulmesh ajrore ndaj objektivave tokësore në Libi.
Kryeministrja e Britanisë së Madhe, Margaret Thatcher lejoi forcat ajrore amerikane për të përdorur bazat ajrore të Britanisë për të nisur sulmin, me arsyetimin se Britania e Madhe është duke mbështetur të drejtën e Amerikës për vetëmbrojtje në bazë të nenit 51 të Kartës së Kombeve të Bashkuara. Sulmi ishte projektuar për të ndalur "aftësinë për të eksportuar terrorizmit" të Gadafit, duke i ofruar atij "stimuj dhe arsye për të ndryshuar sjelljen e tij kriminale". Presidenti iu drejtua kombit nga Zyra Ovale, duke deklaruar: "Kur qytetarët tanë janë të sulmuar ose abuzuar kudo në botë me urdhër të drejtpërdrejtë të regjimeve armiqësore, ne do të përgjigjemi për aq kohë sa unë jam në këtë zyrë".
Imigracioni
Regan nënshkroi Aktin për Reformën dhe Kontrollin e Imigracionit në vitin 1986. Akti i bëri të paligjshme punësimin apo rekrutimin me vetëdije të imigrantëve të paligjshëm. Punëdhënësve u kërkohej që të dëshmonin për statusin e imigracionit të punonjësve të tyre, dhe u dha amnisti rreth tre milionë emigrantëve të paligjshëm që kishin hyrë në Shtetet e Bashkuara para 1 janarit 1982, dhe kishin jetuar në mënyrë të vazhdueshme në SHBA. Kritikët argumentojnë se sanksionet ndaj punëdhënësve ishin pa dhëmbë dhe nuk arritën të frenonin imigracionin e paligjshëm. Me rastin e nënshkrimit të aktit në një ceremoni të mbajtur pranë Statujës së Lirisë të sapo rinovuar, Regan tha: "Dispozitat e legalizimit në këtë akt do të shkojnë larg për të përmirësuar jetën e një klase të individëve të cilët tani duhet të fshihen në hije, pa pstur mundësi të përfitojnë shumë nga të mirat e një shoqërie të lirë dhe të hapur. Shumë shpejt, shumë prej këtyre burrave dhe grave do të jenë në gjendje të dalin në rrezet e diellit dhe, në fund të fundit, në qoftë se ata zgjedhin, ata mund të bëhen amerikanë." Reagan gjithashtu tha, "Programi i sanksioneve ndaj punëdhënësve është gur themeli dhe element kryesor. Kjo do të heqë nxitjen për imigracion të paligjshëm, duke eliminuar mundësitë e punësimit që tërheqin të huaj të paligjshëm këtu."
Çështja Iran-Kontra
Në vitin 1986, çështja Iran-Kontra u bë një problem për administratën që erdhi nga përdorimi i të ardhurave nga shitja e armëve fshehtaz Iranit gjatë luftës Iran-Irak për të financuar rebelët Kontra që luftonin kundër qeverisë në Nikaragua, e cila kishte qenë e jashtëligjshme në mënyrë specifike nga një akt i Kongresit.[38] Çështja Iran-Kontra u bë një skandal politik në Shtetet e Bashkuara gjatë viteve 1980. Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë, juridiksioni i të cilës për të vendosur mbi çështjen ishte kontestuar nga Shtetet e Bashkuara,[39] vendosi që Shtetet e Bashkuara kishin shkelur ligjin ndërkombëtar dhe traktatet në Nikaragua në mënyra të ndryshme.
Presidenti Regan deklaroi se ai nuk ishte në dijeni të ekzistencës së komplotit. Ai hapi hetimet e tij dhe caktoi dy republikanë dhe një demokrat (John Tower, Brent Scowcroft dhe Edmund Muskie, i njohur si "Komisioni Tower") për të hetuar skandalin. Komisioni nuk mundi të gjejë prova të drejtpërdrejta se Regan kishte njohuri paraprake për programit, por e kritikoi atë rëndë për mosangazhim tij nga menaxhimin e stafit të tij, që bëri devijim të fondeve të mundshme. Popullariteti i Reganit ra nga 67% në 46% në më pak se një javë, rënia më e madh dhe më e shpejtë ndonjëherë për një president. Skandali rezultoi në katërmbëdhjetë të akuzuar brenda stafit të Reaganit, dhe njëmbëdhjetë të dënuar.
Fundi i Luftës së Ftohtë
Ronald Reagan duke folur në Portën e Brandenburgut të Murit të Berlinit ku tha shprehjen e famshme: "Zoti Gorbaçov, rrëzoje këtë mur"
Deri në fillim të viteve 1980, Shtetet e Bashkuara mbështeteshin në superioritetin cilësor të armëve të tyre për të frikësuar sovjetikët, por hendeku po ngushtohej. Edhe pse Bashkimi Sovjetik nuk e përshpejtoi shpenzimet ushtarake pas angazhimit ushtarak të presidentit Regan, shpenzimet e mëdha ushtarake, në kombinim me një bujqësi kolektivizuar dhe prodhimit joefikas e planifikuar, ishin një barrë e rëndë për ekonominë sovjetike. Në të njëjtën kohë, Arabia Saudite kishte rritur prodhimin e naftës, e cila rezultoi në një rënie të çmimeve të naftës në vitin 1985 për një të tretën e nivelit të mëparshëm. Nafta ishte burimi kryesor i të ardhurave të eksportit sovjetik. Këta faktorë kanë kontribuar në mbetjen në vend të ekonomisë sovjetike gjatë mandatit Gorbaçovit.
Regan e kuptoi ndryshimin në drejtim të udhëheqjes sovjetike me Mihail Gorbaçovin, dhe u zhvendos drejt diplomacisë, për të inkurajuar liderin sovjetik për të arritur marrëveshje të mëdha për armët. Misioni personal i Reaganit ishte për të arritur "një botë pa armë bërthamore", të cilat ai i konsideronte si "totalisht të paarsyeshme, tërësisht johumane, për asgjë të mirë veç për vrasje, ndoshta shkatërrimin e jetës në tokë dhe të qytetërimit". Ai ishte në gjendje të fillonte diskutimet mbi çarmatimin bërthamor me Sekretarin e Përgjithshëm Gorbaçov. Gorbaçovi dhe Regani mbajtën katër takime midis viteve 1985 dhe 1988. Takimi i parë në Gjenevë, Zvicër, i dyti në Reikjavik, Islandë, i treti në Washington, DC, dhe i katërti në Moskë. Regan besonte se në qoftë se ai do të bindte sovjetikët për të lejuar më shumë demokraci dhe liri të fjalës, kjo do të çonte në reforma dhe në fundin e komunizmit.
Duke folur pranë Murit të Berlinit më 12 qershor 1987, Regan e sfidoi Gorbaçovin të shkojë më tej, duke thënë: "Sekretari i Përgjithshëm Gorbaçov, nëse kërkon paqen, nëqoftë se kërkon prosperitetin për Bashkimin Sovjetik dhe Europën Lindore, në qoftë se kërkon liberalizimin, hajde këtu tek kjo portë! Zoti Gorbaçov, hape këtë portë! Zoti Gorbaçov, rrëzoje këtë mur!"
Gorbaçovi and Regani nënshkruajnë Traktatin INF në Shtëpinë e Bardhë në vitin 1987
Para vizitës së Gorbaçovit në Uashington, DC, për takimin e tretë në vitin 1987, lideri sovjetik njoftoi synimin e tij për të ndjekur marrëveshjet e armëve të rëndësishme. Koha e shpalljes i bëri diplomatët perëndimorë të mendojnë se Gorbaçovi i kishte ofruar lëshime të mëdha Shteteve të Bashkuara mbi nivelin e forcave konvencionale, armëve bërthamore, dhe politikave në Europën Lindore. Ai dhe Regani nënshkruan Traktatin e Raketave Bërthamore me rreze të Mesme (INF) në Shtëpinë e Bardhë, e cila eliminoi një klasë të tërë të armëve bërthamore. Të dy udhëheqësit hodhën bazat e Traktatit për Pakësimin e Armëve Strategjike, ose START I. Regan këmbënguli që emri i traktatit të ndryshonte nga Bisedimet për Kufizimin e Armëve Strategjike në Bisedimet për Reduktimin e Armëve Strategjike.
Kur Regan vizitoi Moskën për takimin e katërt në vitin 1988, ai shihej si një njeri i famshëm nga sovjetikët. Një gazetar i kërkoi presidentit, nëse ai ende e konsideronte Bashkimin Sovjetik si perandoria e të keqes. "Jo", u përgjigj ai, "Unë flisja për një tjetër kohë, një tjetër epokë". Me kërkesën e Gorbaçovit, Reagan mbajti një fjalim mbi tregjet e lira në Universitetin Shtetëror të Moskës. Në autobiografinë e tij, An American Life (Një jetë amerikane), Regan shprehte optimizmin e tij në lidhje me drejtimin e ri që ata krijuar dhe ndjenjat e tij të ngrohta për Gorbaçovin. Në nëntor të vitit 1989, dhjetë muaj pasi Regan u largua nga detyra, Muri i Berlinit u shemb, Lufta e Ftohtë u shpall zyrtarisht e mbyllur në Takimin e Maltës më 3 dhjetor 1989, dhe dy vjet më vonë, Bashkimi Sovjetik u shpërbë.
Gjendja shëndetësore
Në fillim të presidencës së tij, Regan filloi mbajë për herë të parë një aparat dëgjimi teknologjikisht të avancuar, të bërë me porosi, në veshin e tij të djathtë dhe më pas edhe në veshin e majtë. Vendimi i tij për të dalë në publik në vitin 1983 me pajisjen e vogël audio amplifikuese rriti shitjen e tyre.
Më 13 korrik 1985, Regan iu nënshtrua një operacioni në spitalin Bethesda Naval për të hequr polipe kanceroze nga zorra të tij. Ai i la në dorë pushtetin presidencial Zëvendës Presidentit për tetë orë në një procedurë të ngjashme siç përshkruhet në Amendamentin 25. Operacioni zgjati më pak se tre orë dhe ishte i suksesshëm. Reagan rimori kompetencat e presidentit atë ditë. Në gusht të atij viti, ai iu nënshtrua një operacioni për të hequr qelizat e kancerit të lëkurës nga hunda e tij. Në tetor, qelizat e tjera të kancerit të lëkurës u zbuluan në hundën e tij dhe u hoqën.
Drejtësia
Gjatë fushatës së tij të vitit 1980, Regani premtoi se, nëse i jepej mundësia, ai do të emëronte gjyqtaren e parë femër në Gjykatën e Lartë.[40] Kjo mundësi erdhi në vitin e tij të parë në detyrë, kur ai emëroi Sandra Day O'Connor për të plotësuar vendin e lirë të krijuar pas daljes në pension të gjyqtarit Potter Stewart. Në mandatin e tij të dytë, Reagan ngriti në detyrë William Rehnquist si Kryetar të Gjykatës së Lartë, pas vdekjes së Warren Burger, dhe emëroi Antonin Scalia për të plotësuar vendin bosh. Regani propozoi juristin konservator Robert Bork për në Gjykatën e Lartë në vitin 1987. Senatori demokrat i Massachusetts, Ted Kennedy, shprehu fuqimisht mosaprovim për Bork, dhe polemika të mëdha pasuan. Emërimi i Bork u refuzua 58-42. Regani propozoi pastaj Douglas Ginsburg, por Ginsburg u tërhoq, pasi u akuzua për përdorim të kanabisit. Anthony Kennedy u konfirmua përfundimisht në vend të tij. Krahas tre emërimeve të tij në Gjykatën e Lartë, Regani emëroi 83 gjyqtarë në gjykatat e apelit të Shteteve të Bashkuara dhe 290 gjyqtarë në gjykatat e qarqeve të Shteteve të Bashkuara.
Vitet pas presidencës (1989-2004)
Pas largimit nga detyra në vitin 1989, Reganët blenë një shtëpi në Bel Air, Los Angeles. Ata shkonin rregullisht në Kishën Presbiterane të Bel Air dhe herë pas here ka bërë paraqitje në emër të Partisë Republikane. Regani mbajti një fjalim që u prit mirë në Konventën Kombëtare Republikane të vitit 1992. Më parë më 4 nëntor 1991, atij iu dedikua dhe u hap për publikun Biblioteka Presidenciale Ronald Reagan. Në ceremonitë e përurimit të saj, ishin të pranishëm pesë presidentët, si dhe gjashtë zonjat e para, duke shënuar herën e parë që pesë presidentë janë mbledhur në të njëjtin vend. Në vitin 1992 Regani themeloi Çmimin e Lirisë Ronald Reagan dhënë nga Fondacioni Presidencial Ronald Reagan i sapoformuar. Fjalimi i tij i fundit publik ishte në 3 shkurt 1994 në Uashington DC, dhe shfaqja e tij të fundit në publik ishte në funeralin e Richard Nixon, më 27 prill 1994.
Ronald dhe Nensi Regan në Los Anxhelos pas lënies së Shtëpisë së Bardhë.
Sëmundja e alzhaimerit
Njoftiomi dhe reagimi
Në gusht të vitit 1994, në moshën 83 vjeçare, Regani u diagnostikua me sëmundjen Alzhaimer, një çrregullim i pashërueshëm neurologjik i cili shkatërron qelizat e trurit. Në nëntor, ai e informoi vendin përmes një letre të shkruar me dorë, ku midis të tjerave shkruhej:
Kohët e fundit më thanë se jam një nga miliona amerikanët, që do të të preken me sëmundjen Alzhaimer ... Në këtë moment ndihem mirë. Kam ndërmend të jetoj pjesën e mbetur të viteve që Zoti më ka dhënë në këtë botë, duke bërë gjërat që kam bërë gjithmonë ... Unë tani do të filloj udhëtimin që do të më çojë në muzgun e jetës sime. Unë e di që për Amerikën do të ketë gjithmonë një agim të ndritshme përpara. Faleminderit, miqtë e mi. Zoti ju bekoftë gjithmonë.[41]
Pas diagnozës së tij, letrat e mbështetjes nga dashamirës mbushën shtëpinë e tij në Kaliforni.
Përparimi i sëmundjes
Me kalimin e viteve, sëmundja ngadalë shkatërroi kapacitetin mendor të Reganit. Ai ishte vetëm në gjendje të njihte vetëm pak njerëz, duke përfshirë gruan e tij, Nancy. Megjithatë ai mbeti aktiv. Ai shëtiste nëpër parqet pranë shtëpisë së tij dhe në plazhe, luante golf rregullisht, dhe deri në vitin 1999 ai shpesh shkonte në zyrën e tij në afërsi të Century City.
Më 13 janar 2001 Reagani u rrëzua në shtëpinë e tij në Bel Air, dhe theu gongallen. Fraktura u riparua një ditë më pas dhe Regani 89-vjeçar u kthye në shtëpi në fund të javës, por ai u përball me terapi të vështirë fizike në shtëpi. Më 6 shkurt 2001, Regani arriti moshën 90 vjeç, duke u bërë ish-presidenti i tretë që arriti këtë moshë (dy të tjerët ishin John Adams dhe Herbert Hoover. Gerald Ford, George H.W. Bush dhe Xhimi Karter më pas arritën moshën 90 vjeçare). Paraqitjet publike të Reganit u bënë shumë më të ralla me përparimin e sëmundjes, dhe si rezultat, familja e tij vendosi që ai të jetojë në gjysmë-izolim të qetë me gruan e tij Nensi.
Vdekja e Reganit
Regani vdiq nga pneumonia, e komplikuar nga sëmundja Alzhaimer, në shtëpinë e tij në Bel Air, Kaliforni, në pasditen e 5 qershorit 2004. Pak kohë pas vdekjes së tij, Nensi Regan dha një deklaratë duke thënë: "Familja dhe unë do të donim që bota të dijë se presidenti Ronald Reagan ka vdekur pas 10 viteve të sëmundjes Alzhaimer në moshën 93 vjeçare. Ne vlerësojmë lutjet e të gjithëve." Presidenti George W. Bush deklaroi 11 qershorin ditë zije kombëtare, dhe ngushëllime u dërguan nga e gjithë bota. Trupi i Reganit u dërgua në Ndërtesën e Shërbimeve Funerale "Kingsley dhe Gates" në Santa Monika, Kaliforni më vonë atë ditë, ku dashamirët e bënë homazhe, duke vendosur lule dhe flamuj amerikanë. Më 7 qershor, trupi i tij u dërgua në Bibliotekën Presidenciale Ronald Regan. Trupi i tij u preh në hollin e Bibliotekës deri në 9 qershor. Gjatë kësaj kohe mbi 100 mijë njerëz bënë homazhe.
Më 9 qershor, trupi i Reganit u dërgua në Uashington DC, ku në tridhjetë e katër orë, 104.684 njerëz bënë homazhe. Më 11 qershor u mbajt një funeral shtetëror në Katedralen Kombëtare të Uashingtonit e kryesuar nga Presidenti Xhorxh W. Bush. Fjalime lamtumire u dhanë nga ish-kryeministrja britanike Margaret Thatcher, ish kryeministri kanadez Brian Mulroney, dhe ish presidenti Xhorxh H.W. Bush e presidenti George W. Bush. Gjithashtu të pranishëm ishin Mihail Gorbaçov, dhe shumë udhëheqës botërorë, përfshirë edhe kryeministrin britanik Tony Blair, Princin Çarls, që përfaqësonte Mbretëreshën Elizabeth II, kancelari gjerman Gerhard Schröder, kryeministri italian Silvio Berluskoni, dhe presidentët e përkohshme Hamid Karzai i Afganistanit, dhe Ghazi al-Yawer i Irakut.
Pas funeralit, trupi i Reganit u dërgua përsëri në Bibliotekën Presidenciale Ronald Regan në Simi Valley, Kaliforni, ku u mbajt një tjetër shërbim, dhe Presidenti Reagan u varros.
Në varrin e Reganit është mbishkrimi me fjalët që ai tha në përurimin e Bibliotekës Presidenciale Ronald Regan: "Unë e di në zemrën time se njeriu është i mirë, se çfarë është e drejtë gjithmonë do të triumfojë dhe se ka një qëllim dhe vlerë për çdo jetë."
Trashëgimia
Ronald Reagan për bashkëshorten e tij
4 mars, 1983
E dashur Zonjë e Parë!
E di se sipas traditës këtë mëngjes unë duhet të vendos kartolina të tipit "Gëzuar Përvjetorin!", në tabakanë ku ndodhet mëngjesi yt. Por gjërat janë disi të ndërlikuara. Unë i zëvendësova ato me një dhuratë të cilën e dorëzova disa javë më parë. Sidoqoftë kjo mbetet dita që shënon 31 vite lumturie, të tillë që rrallë burrave u ndodh. Të kam thënë njëherë që kjo ka qenë njësoj siç e ëndërron një adoleshent martesën. E akoma mendoj njësoj. Ti e di se unë e dua fermën, por këto dy ditët e fundit ma kanë bërë më se të qartë se unë e dua atë vetëm kur ti je aty. E kjo është e vërtetë për çdo vend, në çdo kohë. Kur ti nuk je aty, unë nuk jam askund, vetëm një i humbur në kohë e hapësirë. Unë ndjej më shumë se dashuri për ty, unë nuk jam i plotë pa ty. Ti je jeta në mua. Kur ti nuk je pranë meje, unë pres kthimin tënd që të filloj të jetoj sërish.
Gëzuar përvjetorin dhe faleminderit për 31 vitet e mrekullueshme!
^Reagan, Ronald (1965). Where's the Rest of Me?. New York: Duell, Sloan, and Pearce. ISBN0-283-98771-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^Wood, Brett. "Kings Row". TCM website. Turner Classic Movies. Marrë më 24 mars 2009. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ abc"President Ronald Reagan". Muzeu Kombëtar i Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Arkivuar nga origjinali më 9 shkurt 2012. Marrë më 30 dhjetor 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^Marilyn Oliver (31 mars 1988). "Locations Range From the Exotic to the Pristine". Los Angeles Times. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^"Los Angeles 1984". Komiteti Olimpik Suedez. Arkivuar nga origjinali më 30 dhjetor 2006. Marrë më 7 mars 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^Lamar, Jacob V., Jr (22 shtator 1986). "Rolling Out the Big Guns". Time. Arkivuar nga origjinali më 21 maj 2013. Marrë më 20 gusht 2007. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
^Randall, Vernellia R. (18 prill 2006). "The Drug War as Race War". The University of Dayton School of Law. Arkivuar nga origjinali më 4 prill 2007. Marrë më 11 prill 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
