Lufta Arabo-Izraelite 1948

Flamuri kombëtar i Izraelit i tërhequr me bojë fluturon në Um Rashrash (tani Eilat) përtej Gjirit të Akabës në skajin verior të Detit të Kuq.

Lufta Arabo-Izraelite e vitit 1948 (ose Lufta e Parë) ishte faza e dytë dhe e fundit e luftës së Palestinës 1948. Ajo filloi zyrtarisht pas përfundimit të Mandatit Britanik për Palestinën në mesnatën e 14 majit 1948; Deklarata e Pavarësisë së Izraelit ishte lëshuar më herët atë ditë dhe një koalicion ushtarak i shteteve arabe hyri në territorin e Palestinës Britanike në mëngjesin e 15 majit.

Një ditë pas miratimit më 29 nëntor 1947 të Planit të Ndarjes së Kombeve të Bashkuara për Palestinën – i cili planifikonte ta ndante Palestinën në një shtet arab, një shtet hebre dhe në regjimin special ndërkombëtar që përfshinte qytetet e Jerusalemit dhe Betlehemit – shtatë hebrenj u vranë në Sulmet e autobusëve Fajja nga militantët arabë në një incident që konsiderohet si i pari në luftën civile. Ky sulm ishte hakmarrje ndaj vrasjes së pesë anëtarëve të një familjeje arabe, të dyshuar si informatorë britanikë, nga Lehi më 19 nëntor. Kishte tension dhe konflikt midis arabëve, hebrenjve dhe britanikëve që nga Deklarata e Balfourit të vitit 1917 dhe krijimi i mandatit britanik të Palestinës në vitin 1920. Politikat britanike i pakënaqën si arabët ashtu edhe hebrenjtë. Opozita arabe u zhvillua në revoltën arabe të viteve 1936-1939 në Palestinë, ndërsa opozita hebraike u zhvillua në kryengritjen hebraike të Palestinës 1944-1947.

Më 15 maj 1948, lufta civile u shndërrua në një konflikt midis Izraelit dhe shteteve arabe pas Deklaratës së Pavarësisë së Izraelit një ditë më parë. Egjipti, Transjordania, Siria dhe forcat e ekspeditës nga Iraku hynë në Palestinë. Forcat pushtuese morën kontrollin e zonave arabe dhe sulmuan menjëherë forcat izraelite dhe disa vendbanime hebreje. Luftimet 10 mujore u zhvilluan kryesisht në territorin e mandatit britanik dhe në gadishullin e Sinait dhe në Libanin jugor, të ndërprera nga disa periudha armëpushimi.

Si rezultat i luftës, shteti i Izraelit kontrolloi zonën që OKB-ja kishte propozuar për shtetin hebre, si dhe pothuajse 60% të zonës së propozuar për shtetin arab, duke përfshirë zonën Jaffa, Lydda dhe Ramle, Galilea e Epërme. , disa pjesë të Negevit dhe një brez i gjerë përgjatë rrugës Tel Aviv-Jerusalem. Izraeli gjithashtu mori kontrollin e Jeruzalemit Perëndimor, i cili duhej të ishte pjesë e një zone ndërkombëtare për Jerusalemin dhe rrethinat e tij. Transjordania mori kontrollin e Jeruzalemit Lindor dhe atë që u bë i njohur si Bregu Perëndimor, duke e aneksuar atë vitin e ardhshëm dhe ushtria egjiptiane mori kontrollin e Rripit të Gazës. Në Konferencën e Jerikos më 1 dhjetor 1948, 2000 delegatë palestinezë kërkuan bashkimin e Palestinës dhe Transjordanisë si një hap drejt unitetit të plotë arab. Konflikti shkaktoi ndryshime të rëndësishme demografike në të gjithë Lindjen e Mesme. Rreth 700,000 arabë palestinezë u larguan ose u dëbuan nga shtëpitë e tyre në zonën që u bë Izrael, dhe ata u bënë refugjatë palestinezë në atë që ata i referohen si Nakba ("katastrofa"). Një numër i ngjashëm hebrenjsh u shpërngulën në Izrael gjatë tre viteve pas luftës, duke përfshirë 260,000 nga shtetet arabe përreth.

Shiko edhe

Referime