Ali Riza Efendiu

Një portret i një oficeri vullnetar të Batalionit të Shërbimit Civil (Asâkir-i Mülkiye Taburu), i cili u krijua në Selanik më 23 dhjetor 1876. Ataturku kishte thënë se nuk është babai im kur iu shfaq fotografia.^[1] Ky portret ishte sugjeruar nga İlhan Sungu në artikullin e tij të titulluar "Atatürk'ün Babası Ali Efendi ve Mensup Olduğu Selânik Asakir-i Mülkiye Taburu" dhe ka filluar të botohet si portreti i Ali Rıza në vitin 1939.

Shtëpia e rindërtuar e familjes së Ali Rıza Efendi, në Kodžadžik, Maqedonia e Veriut

Ali Rıza Efendi (1839 – 1888) ishte zyrtar dhe babai i Mustafa Qemal Ataturkut dhe burri i Zübeyde Hanım.

Biografia

Ali Riza lindi në Selanik (Thessaloniki i sotëm në Maqedoninë e sotme, Greqi), atëherë qyteti më i rëndësishëm në Perandorinë Osmane në Evropë pas Konstandinopojës/Stambollit. Familja e Ali Rizës vjen nga Koxhaxhik,^[2] në Komunën Centar Zhupa afër kufirit me Shqipërinë, sot në Maqedoninë e Veriut, ku ndodhet një shtëpi përkujtimore.^[3] Ai mendohet të jetë me prejardhje vendase: shqiptar ose sllav nga disa studiues si Andrew Mango, Lou Giaffo, Ernst Jaeckh, etj.^[4][5][6] Megjithatë, fshati ku lindi familja e tij ka ende një popullsi shumicë turke,^[2] dhe Falih Rıfkı Atay, gazetar dhe mik i ngushtë i Ataturkut, pretendoi se ai rrjedh nga turqit e Söke, në provincën Aydin të Anadollit. Sipas historianëve të tjerë si Vamik D. Volkan, Norman Itzkowitz, Hasan İzzettin Dinamo, etj.: Paraardhësit e Ali Rıza ishin turq, përfundimisht me prejardhje nga Söke në provincën Aydin.^{[1][7][8][9][10]}

Ai punoi si doganier dhe vdiq në vitin 1888 në moshën 49-vjeçare, kur djali i tij ishte 7 vjeç. Në lindjen e Mustafës, Ali Riza vari shpatën e tij në djepin e djalit të tij, duke ia kushtuar shërbimit ushtarak. Më e rëndësishmja, Ali Riza u kujdes që shkollimi më i hershëm i djalit të tij të bëhej në një shkollë moderne laike.^[11] Ai la punën e nëpunësit me pagesë të dobët për të filluar një biznes lëndë druri, por banditët i vunë flakën aksioneve pasi i zhvatën para. Ai u përpoq të ribashkohej në shërbimin civil pa sukses. Ai filloi të pinte shumë më pas, gjë që mund të ketë kontribuar në vdekjen e tij të hershme.^[12]

Shih edhe

• Myslimanët Maqedonas
• Historia e Turqisë
• Mustafa Qemal Ataturku
• Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut
• Shqipëria nën Perandorinë Osmane
• Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut

Referime

1. ^ Falih Rıfkı Atay, Çankaya: Atatürk'ün doğumundan ölümüne kadar, Betaş, İstanbul, 1984, p. 17. (në turqisht)
2. ^ "Census of population and dwellings in Macedonia 2002" (PDF) (në anglisht). fq. 326. Marrë më 1 nëntor 2013.
3. "Memorial house of Ataturk in Kodžadžik" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2016-03-06. Marrë më 2019-09-23.
4. Jackh, Ernest, The Rising Crescent, (Goemaere Press, 2007), p. 31, Turkish mother and Albanian father
5. Isaac Frederick Marcosson, Turbulent years, Ayer Publishing, 1969, p. 144.
6. Richmond, Yale, From Da to Yes: understanding the East Europeans, (Intercultural Press Inc., 1995), 212.
7. Cunbur, Müjgân. Türk dünyası edebiyatçıları ansiklopedisi, 2. cilt (2004), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı: "Babası Ali Rıza Efendi (doğ. 1839), annesi Zübeyde Hanımdır, baba dedesi Hafız Ahmet Efendi, 14–15. yy.da Anadolu'dan göç ederek Makedonya'ya yerleşen Kocacık Yörüklerindendir."
8. Kartal, Numan. Atatürk ve Kocacık Türkleri (2002), T.C. Kültür Bakanlığı: "Aile Selânik'e Manastır ilinin Debrei Bâlâ sancağına bağlı Kocacık bucağından gelmişti. Ali Rıza Efendi'nin doğum yeri olan Kocacık bucağı halkı da Anadolu'dan gitme ve tamamıyla Türk, Müslüman Oğuzların Türkmen boylarındandırlar."
9. Dinamo, Hasan İzzettin.Kutsal isyan: Millî Kurtuluş savaşı'nın gerçek hikâyesi, 2. cilt (1986), Tekin Yayınevi.
10. Mustafa Kemal Atatürk – memorial museum in village Kodzadzik in Municipality Centar Zupa Arkivuar 4 nëntor 2014 tek Wayback Machine.
11. Ataturk Rebirth of a nation Lord Kinross
12. Atatutk The rebirth of a nation Lord Kinross