PROFILBARU.COM

Šefik Bešlagić, (Tuzla, 1906 – Sarajevo, 1990) je bosanskohercegovački naučni radnik, jedan od najboljih poznavalaca fenomena stećaka.

Završio je Učiteljsku školu 1928. godine u Sarajevu i Višu pedagošku 1937. u Zagrebu. Tokom drugog svjetskog rata svrstao se u antifašističke redove i iz rata izašao sa činom kapetana. Vanredno je studirao na Filozofskom fakultetu Beogradu 1949-1950. Godine 1955. dobio je zvanje stručnog saradnika, 1959. zvanje savjetnika, a 1961. zvanje višeg stručnog saradnika.

Bio je direktor gimnazije u Doboju, referent u Ministarstvu za nauku i kulturu.

Preokupacija Bešlagićevog interesa je kamen, djelo ljudskog stvaralaštva u kamenu. To su stećci, nišani, stolice i korita, pretežno nadgrobni spomenici, ali i natpisi, način izrade, simbolika ukrašavanja, pripadnost, rasprostranjenost, evidentiranje, konzerviranje, zaštita i upotrebna vrijednost kamena. Višegodišnja tematska specijaliziranost rezultirala je ostvarenjima koja ga svrstavaju među najpoznatije historičare materijalne kulture Bosne i Hercegovine.^[1]

Stećci

Od 1952. do 1967. radio je kao direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture BiH. Tada je sa saradnicina Zemaljskog muzeja Sarajevo i drugih ustanova, prikupljao terenske podatke sa oko 300 nekropola stećaka u Jugoslaviji. Od tada je veliki broj nekropola i pojedinačnih stećaka po prvi put registrovano. Nakon toga se penzionisao.^[1]

Sukcsivno je sređivao prikupljenu građu i objavljivao rezultate. Imao je jedinstvenu sposobnost u sistematizaciji opsežnog materijala. Tako je stvorio sigurnu podlogu za daljnja istraživanja fenomena stećaka, i 1971 objavio knjigu STEĆCI, KATALOŠKO-TOPOGRAFSKI PREGLED^[2]

Potreba za naučnom sintezom i sveobuhvatnom monografskom studijom, kojom bi se odgovorilo na niz pitanja oko kojih se u to vrijeme vodila rasprava, pa i konfrontacija, navela ga je da 1983. god. napiše knjigu STEĆCI – KULTURA I UMJETNOST^[3]. Pitanja vremena nastanka, teritorijalne raširenosti i pripadnosti, u ovoj knjizi dobilo je tumačenje koje je danas opšte prihvaćeno. Te stavove prihvatio je i UNESCO u svom obrazloženju stavljanja stećaka na Listu svjetske baštine.

Stećci su srednjovjekovni nadgrobni spomenici, nastali od XII-XVI vijeka na teritoriji jugoistočne Evrope na kojoj su danas Bosna i Hercegovina, zapadna Srbija, zapadna Crna Gora i srednja i južna Hrvatska. Značajni su po svojoj interkonfesionalnosti, i korišteni su kod ukopa pripadnika sve tri srednjovjekovne hrišćanske zajednice (Pravoslavna crkva, Katolička crkva i Crkva bosanska).^[4]

Bešlagić je objavio i naučne monografije o sudačkim stolicama i prvim nišanima u Bosni i Hercegovini, pojava koje su u uskoj vezi sa umjetnošću stećaka. ^[5]

Odlikovanja

U toku rata odlikovan je Ordenom za hrabrost
Ordenom zasluga za narod III reda,
Poslije rata Ordenom rada II reda
Ordenom zasluga za narod sa srebrnom zvijezdom.
Dobitnik je Dvadesetsedmojulske nagrade BiH za 1972. god.
Dobitnik je Plakete grada Sarajeva,
Plakete grada Doboja i
Povelje Turističkog saveza Bosne i Hercegovine.

Djela

Kupres 1954.
Stećci u dolini Trebišnjice, Naše Starine 2, Sarajevo 1954, 180-212
Mastan Bubanjić, GDI BiH 7, Sarajevo 1955, 67-80.
Stari krstovi u Drežnici, NS 3, Sarajevo 1956, 179-188.38.
Stećci kod Raške Gore, NS 3, Sarajevo 1956, 253-260
Stećci na Nekuku kod Stoca, GEM 21, Beograd 1958, 155-175.48.
Stećci na Duvanjskom polju, Starinar 7-8, Beograd 1958, 375-396
Stećci na Blidinju 1959.
Nekropola stećaka Boljuni^[6]
Novopronađeni natpisi na stećcima^[7].
Kalinovik 1962.
Grborezi 1964.
Stećci u Ziemlju, Starinar 15-16, Beograd 1964-1965, 279-292.
Popovo 1966.
Trnovo, srednjovjekovni nadgrobni spomenici, Naše starine 11, Sarajevo 1967,101-135
Stećci u Gornjem Hrasnu^[8]
Stećci okoline Kladnja, NS 12, Sarajevo 1969, 155-177
Stećci u Opličićima^[9]
Ljubinje - srednjovjekovni nadgrobni spomenici^[10]
Stećci Centralne Bosne 1967.
Stećci - Kataloško-topografski pregled (1971.)^[11]^[12]
Stećci i njihova umjetnost 1971.
Nišani XV i XVI vijeka u Bosni i Hercegovini 1978.,^[13]
Stećci u okolini Žabljaka, GEM 36, Beograd 1973, 111-138
Stećci - kultura i umjetnost 1982.^[14]^[15]
Kamene stolice u srednjovjekovnoj Bosni 1985.^[16]
Dijaci stećaka, Odjek XLI/18, Sarajevo 1988, 16
Leksikon stećaka 2004.^[17]