Kuća Mare Popović se nalazi u centru Gračanice, Bosna i Hercegovina. Na sjednici održanoj od 7. do 11 oktobra 2003. godine u Sarajevu, Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika donijela je odluku da se kuća proglasi za nacionalni spomenik BiH.[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik.
Istorija
U 19. i početkom 20. vijeka u Gračanici je bila najzastupljenija centralnobosanska kuća čardaklija, spratnica. Ovaj tip kuće je najsličniji onim što ih je Jovan Cvijić nazvao tursko-istočnjačkim, konstatujući da one naročito preovladavaju u Bosni i Hercegovini. Sagrađena je 1840. godine.[2] Kasnije je promijenila nekoliko vlasnika i na kraju je prešla u opštinsko vlasništvo. Nakon restauracije 1989. godine pretvorena je u etnološki muzej. U toku rata u Bosni i Hercegovini 1992.-1995. godine došlo je do oštećenja. Sredstavima koja su obezbijedili Federalno ministarstvo kulture i sporta, Federalno ministarstvo prostornog uređenja i opština, kuća je obnovljena 2013, i data na upotrebu Udruženju „Gračaničko keranje“. Udruženje je poznato po keranom cvijetu sjećanja, koji se izrađuje u spomen na žrtve srebreničkog genocida.
Opis
Stara kuća Mare Popović pripada tipu gračaničke dimalučare-čardaklije, dimenzija 5,8 x 9,75 m. Ima podrum, prizemlje i sprat. Podrum se nalazi ispod dijela prizemlja, a preostali dio prizemlja je položen na postament izgrađen od lomljenog i grubo obrađenog kamena visine u prosjeku 70 cm. Izrađena je u drvenoj skeletnoj konstrukciji, tzv. bondruk konstrukciji. Nosiva konstrukcija zidova je izrađena od drvenih greda i stubova sa ispunom od čerpića u prizemlju, dok je sprat urađen od pruća ispunjenim blatom. Sprat je u odnosu na prizemlje objekta prepušten za 30 cm na sve četiri strane.
Reference
