Dvanaest imama

Dvanaest imama su duhovni i politički nasljednici Muhameda, prema vjerovanju imamitskog ili Ithna-‘ashariyyah ogranka šijitskog islama.^[1] Prema imamitskog teologiji, nasljednik Muhamedov je nepogrešiv ljudski pojedinac koji ne samo što pravedno vlada zajednicom, nego je također sposoban održavati i tumačiti božansko pravo i njegovo ezoteričko značenje. Poslanikove i imamove riječi i djela su vodilja i uzor koji zajednica mora slijediti; zbog toga moraju biti slobodni od pogreške i grijeha i moraju biti izabrani božanskim ukazom (nass) preko Proroka.^[2][3] Šijitski imamiti vjeruju da su dvanaest imama predskazani u hadisu o dvanaest nasljednika.

Imamitski i ismalitski šijiti vjeruju kako je ‘aql - božanska mudrost - bila izvor duša poslanika i imama te im dala ezoteričko znanje poznato kao ḥikmah te da su njihove patnje bile sredstvo božanske milosti za njihove poklonike.^[1][4][5] Iako Imam nije bio primatelj božanske objave, imao je bliski odnosa sa Bogom, te ga Bog vodi isto kao što imam vodi narod. Imam je također vođen od tajnih tekstova u svom posjedu kao što su al-Jafr i al-Jamia. Imamat ili vjerovanje u božanskog vodiča je temeljno vjerovanje imamitskih i ismailitskih ogranaka šijitskog islama i temelji se na konceptu Boga koji neće ostaviti čovječanstvo bez pristupa božanskom vodstvu.^[6]

Prema imamitima, uvijek postoji imam vremena, koji je božanski imenovan autoritet za sve potanja vjere i prava u muslimanskoj zajednici. Ali je prvi bio imam iz ove loze i, prema mišljenju imamita, legitimni nasljednik proroka islama, a koga su slijedili muški potomci Muhameda preko njegove kćeri Fatime. Svaki imam je bio sin prethodnog imama, s izuzetkom Huseina ibn Alija, koji je bio brat Hasana.^[1] Dvanaesti i posljednji imam je Muhamed al-Mahdi, za koga imamiti vjeruju da je trenutno živ i skriven prije nego što se vrati kako bi donio pravdu svijetu.^[6]

Popis imama

Broj	Moderni (kaligrafski) prikaz	Ime (Puno/Kunya)	Titula (arapski/turski)[7]	Datum rođenja smrti (n.e./AH)[8]	Važnost	Mjesto rođenja	Uzrok i mjesto smrti i mjesto sahrane[9]
1		Ali ibn Abu Talib علي بن أبي طالب Abu al-Hasan أبو الحسن	Amir al-Mu'minin (Zapovjednik vjernih)[10] Birinci Ali[11]	600–661[10] 23(prije Hidžre)–40[12]	Prvi Imam i pravedni nasljednik Proroka za sve šijite; suniti ga, pak, priznaju kao Četvrtog kalifa. Uživa veliki ugled kod svih sufističkih muslimanskih redova (Turuq); njihovi članovi vuku svoju lozu od Muhameda preko njega.[10]	Meka, Saudijska Arabija[10]	ubio ga Abdurahman ibn Muldžem, haridžit u Kufi, koji ga je posjekao otrovanim mačem dok se molio.[10][13] Sahranjen u džamiji Imama Alija u Najafu, Irak.
2		Hasan ibn Ali حسن بن علي Abu Muhamed أبو محمد	al-Mujtaba (Izabrani) Ikinci Ali[11]	624–670[14] 3–50[15]	Bio je nastariji preživjeli unuk Muhameda preko Muhamedove kćeri Fatimah az-Zahra. Hasan je naslijedio svog oca kao kalif u Kufi na osnovi mirovnog sporazuma sa Muavijom I, prepustio je vlast nad Irakom poslije vladavine od sedam mjeseci.[16]	Medina, Saudijska Arabija[14]	Otrovan od strane svoje supruge u Medini, prema naređenju kalifa Muavije, prema vjerovanju šijita dvanaestnika.[17] Sahranjen u Jannat al-Baqiju u Medini, Saudijska Arabija.
3		Husayn ibn Ali حسین بن علي Abu Abdillah أبو عبدالله	Sayyid ash-Shuhada (Gospodar mučenika) Ūçüncü Ali[11]	626–680[18] 4–61[19]	Bio je unuk Muhamedov i brat Hasan ibn Alija. Husayn se suprotstavio vlasti kalifa Jezida I. Zbog toga su on i njegova porodica kasnije ubijeni od Jezidove vojske u bitci kod Karbale. Nakon ovog događaja komemoracija Husayn ibn Alija je postala centralni ritual za oblikovanje šijitskog identiteta.[18][20]	Medina, Saudijska Arabija[18]	ubijen i odrezana mu glava u bitci kod Karbale.[18] Sahranjen u svetištu Imama Huseina u Karbali, Irak.
4		Ali ibn Husayn علي بن الحسین Abu Muhamed أبو محمد	al-Sajjad, Zayn al-'Abidin (Onaj koji se stalno klanja, ukras vjernika) [21] Dorduncu Ali[11]	658/9[21] – 712[22] 38[21]–95[22]	Autor molitvi u Sahifa al-Sajjadiyya, koji su poznati kao "Psalm Domaćinstva Prorokovog."[22]	Medina, Saudijska Arabija[21]	Prema većini šijitskih učenjaka, bio je otrovan po naređenju kalifa Al-Valida I u Medini, Saudijska Arabija.[22] sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina, Saudijska Arabija.
5		Muhamed ibn Ali محمد بن علي Abu Ja'far أبو جعفر	Baqir al-Ulum (Otkrivač znanja) [23] Besinci Ali[11]	677–732[23] 57–114[23]	I sunitski i šijitski izvori ga opisuju kao jednog od ranih i najznačajnijih pravnih učenjaka, koji je poučio brojne učenike u svoje vrijeme.[23][24]	Medina, Saudijska Arabija[23]	Prema nekim šijitskim učenjacima, otrovao ga je Ibrahim ibn Walid ibn 'Abdallah u Medini, Saudijska Arabija po naređenju Hišama ibn Abd al-Malika.[22] sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina, Saudijska Arabija.
6		Džafer ibn Muhamed جعفر بن محمد Abu Abdillah أبو عبدالله	as-Sadiq[25] (Čestiti) Altinci Ali[11]	702–765[25] 83–148[25]	Uspostavio Ja'fari jurisprudenciju i razvio šijitsku teologiju. Poučavao brojne učenjake u različitim poljima, uključujući Abu Hanifaha i Malik ibn Anasa u fiqhu, Wasil ibn Atu i Hisham ibn Hakama u islamskoj teologiji, i Gebera u nauci i alkemiji.[25][26][27]	Medina, Saudijska Arabija[25]	Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u Medini, Saudijska Arabija po naređenju kalifa Al-Mansura.[25] sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina, Saudijska Arabija.
7		Musa ibn Džafer موسی بن جعفر Abu al-Hasan I أبو الحسن الاول[28]	al-Kazim[29] (Mirni) Yedinci Ali[11]	744–799[29] 128–183[29]	Vođa šijitske zajednice u doba raskola sa ismailitima i drugim ograncima nakon smrti četvrtog imama Jafar al-Sadiqa.[30] Uspostavio je mrežu agenata koji su prikupljali khums u šijitskim zajednicama Bliskog Istoka i Horasna. Uživa ugled među mahdavijama; članovi tih redova vuku svoju lozu do Muhameda preko njega.[31]	Medina, Saudijska Arabija[29]	Zatvoren i otrovan u Bagdadu, Irak po naređenju kalifa Harun al-Rashida, prema šijitskim vjerovanjima. Sahranjen u svetištu Kazimayn u Bagdadu, Irak.[29]
8		Ali ibn Musa علي بن موسی Abu al-Hasan II أبو الحسن الثانی[28]	ar-Rida, Reza[32] (Zadovoljavajući) Sekizinci Ali[11]	765–817[32] 148–203[32]	Proglašen krunskim princom od kalifa Al-Ma'muna Mamouna i poznat po svojim raspravama sa muslimanskim i ne-muslimanskim vjerskim učenjacima.[32]	Medina, Saudijska Arabija[32]	Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u iranskom Mašhadu, po naređenju kalifa Al-Ma'muna. Sahranjen u Svetištu Imama Reze u Mašhadu, Iran.[32]
9		Muhamed ibn Ali محمد بن علي Abu Džafer أبو جعفر	al-Taqi, al-Jawad[33] (Bogobojazni, Velikodušni) Dokuzuncu Ali[11]	810–835[33] 195–220[33]	Slavan po svojoj velikdušnosti i pobožnosti kada je suočen sa progonima od strane Abasidskog Kalifata.	Medina, Saudijska Arabija[33]	Otrovan od strane svoje supruge, Al-Ma'munove kćeri, u Baghadu, Irak po naređenju kalifa Al-Mu'tasima, prema šijitskim izvorima. Sahranjen u svetištu Kazmain u Bagdadu, Irak.[33]
10		Ali ibn Muhamed علي بن محمد Abu al-Hasan III أبو الحسن الثالث[34]	al-Hadi, al-Naqi[34] (Vodič, Čisti) Onuncu Ali[11]	827–868[34] 212–254[34]	Ojačao mrežu zamjenika u šijitskoj zajednici. Slao im upute i zauzvrat primao financijske doprinose vjernika preko khumsa i vjerskih zavjeta.[34]	Surayya, selo kraj Medine, Saudijska Arabija[34]	Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u Samari, Irak po naređenju kalifa Al-Mu'tazza.[35] Sahranjen u Džamiji Al Askari u Samari, Irak.
11		Hasan ibn Ali الحسن بن علي Abu Muhamed أبو محمد	al-Askari[36] (Građanin garnizonskog grada) Onbirinci Ali[11]	846–874[36] 232–260[36]	Najveći dio života proveo pod raznim ograničenjima koje je kalif Al-Mu'tamid nakon smrti njegovog oca. Represija nad šijitskim stanovništvom je bikla posebno velika u njegovo vrijeme zahvaljujući velikom broju i povećanju uticaja.[37]	Medina, Saudijska Arabija[36]	Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan po naređenju kalifa Al-Mu'tamida u Samari, Irak. Sahranjen u Džamiji Al Askari u Samari, Irak.[38]
12		Muhamed ibn al-Hasan محمد بن الحسن Abu al-Qasim أبو القاسم	al-Mahdi, Skriveni imam, al-Hujjah[39] (Vođeni, Dokaz) Onikinci Ali[11]	868–unknown[40] 255–unknown[40]	Prema doktrini šijita-dvanaestnika, on je stvarna historijska ličnost, trenutni imam i obećani Mahdi, mesijanska ličnost koja će se vratiti zajedno sa Kristom. On će uspostaviti pravednu vlast islama i na zemlju dovesti pravdu i mir.[41]	Samarra, Irak[40]	Prema šijitskoj doktrini, živio je u Okultaciji od 872. i nastavit će živjeti sve dok Bog to želi.[40]

Fusnote

1. „Shi'ite”. Encyclopedia Britannica Online. 2007. Pristupljeno 6. XI 2007. 
2. Nasr (1979), str. 10
3. Momen (1985), str. 174
4. Nasr (1979), str. 15
5. Corbin (1993), str. 45–51
6. Gleave, Robert. „Imamate”. Encyclopaedia of Islam and the Muslim world; vol.1. MacMillan. ISBN 0-02-865604-0. 
7. Imamove arapske titule se koriste od strane većine dvanaestničkih šijita koji koriste arapski kao liturgijski jezik, uključujući Usooli, Akhbari, Shaykhi, i u manjoj mjeri Alawi. Turske titule se uglavnom koriste od Alevija, manje dvanaestničke grupe, koja čini oko 10% svjetske populacije šijita. Titule svakog imama doslovno znače "Prvi Alija", "Drugi Alija" itd. Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1. 
8. Oznaka n.e. se odnosi na solarni kalendar naše ere, dok AH označava lunarni kalendar Hidžer.
9. osim Dvanaestog imama
10. Nasr, Seyyed Hossein. „Ali”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 12. X 2007. 
11. Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1. 
12. Tabatabae (1979), pp.190–192
13. Tabatabae (1979), p.192
14. „Hasan”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 08. 11. 2007. 
15. Tabatabae (1979), pp.194–195
16. Madelung, Wilferd. „Hasan ibn Ali”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 23. III 2008.  Arhivirano 2008-02-18 na Wayback Machine-u
17. Tabatabae (1979), p.195
18. „al-Husayn”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 8. XI 2007. 
19. Tabatabae (1979), pp.196–199
20. Calmard, Jean. „Husayn ibn Ali”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 23. III 2008.  Arhivirano 2008-01-17 na Wayback Machine-u
21. Madelung, Wilferd. „'ALÈ B. AL-HUOSAYN”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007.  Arhivirano 2009-01-22 na Wayback Machine-u
22. Tabatabae (1979), p.202
23. Madelung, Wilferd. „AL-BAQER, ABU JAFAR MOHAMMAD”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007.  Arhivirano 2009-03-04 na Wayback Machine-u
24. Tabatabae (1979), p.203
25. Tabatabae (1979), p.203–204
26. Research Committee of Strasburg University, Imam Jafar Ibn Muhammad As-Sadiq A.S. The Great Muslim Scientist and Philosopher, translated by Kaukab Ali Mirza, 2000. Willowdale Ont. ISBN 0-9699490-1-4.
27. „Wasil ibn Ata”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 8. XI 2007. 
28. Madelung, Wilferd. „'ALÈ AL-HAÚDÈ”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 09. 11. 2007.  Arhivirano 2008-08-03 na Wayback Machine-u
29. Tabatabae (1979), p.205
30. Tabatabae (1979) p. 78
31. Sachedina (1988), pp.53–54
32. Tabatabae (1979), pp.205–207
33. Tabatabae (1979), p. 207
34. Madelung, Wilferd. „'ALÈ AL-HAÚDÈ”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007.  Arhivirano 2008-08-03 na Wayback Machine-u
35. Tabatabae (1979), pp.208–209
36. Halm, H. „'ASKARÈ”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007.  Arhivirano 2007-12-30 na Wayback Machine-u
37. Tabatabae (1979) pp. 209–210
38. Tabatabae (1979), pp.209–210
39. „Muhammad al-Mahdi al-Hujjah”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 8. XI 2007. 
40. Tabatabae (1979), pp.210–211
41. Tabatabae (1979), pp. 211–214

Izvori

• Encyclopaedia Britannica Online. Encyclopaedia Britannica, Inc.. 
• Encyclopædia Iranica. Center for Iranian Studies, Columbia University. ISBN 1-56859-050-4. 
• Martin, Richard C.. Encyclopaedia of Islam and the Muslim world; vol.1. MacMillan. ISBN 0-02-865604-0. 
• Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1. 
• Corbin, Henry (1993 (original French 1964)). History of Islamic Philosophy, Translated by Liadain Sherrard, Philip Sherrard. London; Kegan Paul International in association with Islamic Publications for The Institute of Ismaili Studies. ISBN 0710304161. 
• Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shi`i Islam: The History and Doctrines of Twelve. Yale University Press. ISBN 0300035314. 
• Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1988). The Just Ruler (al-sultān Al-ʻādil) in Shīʻite Islam: The Comprehensive Authority of the Jurist in Imamite Jurisprudence. Oxford University Press US. ISBN 0195119150. 
• Tabatabae, Sayyid Mohammad Hosayn; Seyyed Hossein Nasr (translator) (1979). Shi'ite Islam. SUNY press. ISBN 0-87395-272-3. 

Vanjske veze

Dvanaest imama na Wikimedijinoj ostavi

• A brief introduction of Twelve Imams
• A Brief History Of The Lives Of The Twelve Imams a chapter of Shi'a Islam (book) by Allameh Tabatabaei
• = 25. 10. 2009.+12:07:06 The Twelve Imams Taken From "A Shi'ite Anthology" By Allameh Tabatabaei
• A Short History of the Lives of The Twelve Imams