Bogomoljački pokret

Bogomoljački pokret (zvanično Narodna hrišćanska zajednica) je bilo udruženje vernika Srpske pravoslavne crkve koje je delovalo od 1920. do Drugog svetskog rata. Formalno je osnovano 1920,^[1] u nastojanju da zaustavi opadanje interesovanja za veru, širenje Adventističke crkve i uspon komunizma.^[2] Svoje korene je imalo u neformalnim bogomoljačkim grupama koje su nastale u Vojvodini sredinom 19. veka, a potom se 1870-ih proširile po jugoistoku Srbije, kao i među srpskim vojnicima u Prvom svetskom ratu.^[3]

Za bogomoljački pokret je bio zadužen episkop Nikolaj Velimirović. Nikada u SPC nije postojala puna saglasnost ni sa Nikolajevim naporima da stvori poznati bogomoljački pokret kojem se dobar deo u SPC protivio.^[4]

Pokret je bio naročito aktivan 1920-ih godina. Bogomoljački pokret se u svojim publikacijama žustro protivio "jeresi adventizma" i pozivao na zabranu Adventističke crkve, jer ona negativno utiče na "verska i nacionalna osećanja Srba". U delatnosti adventista prepoznavala se zavera: o njoj se pisalo kao o "plodu jevrejomasonstva u hrišćanstvu".^[5]

Velimirovićev bogomoljački pokret je u svojim publikacijama objavljivao antisemitske tekstove, uključujući delove Protokola sionskih mudraca.^[2] Episkop Velimirović se 1930-ih godina sve više približio antisemitizmu^[6][7], nacionalizmu^[8] i izrazitom anti-komunizmu.^[9] Velimirović je propagirao odbacivanje "svih stranih običaja i površnih zapadnih tradicija", uključujući demokratiju, jednakost, individualizam, religioznu toleranciju i druge vrednosti humanizma i prosvećenosti.^[7]

Kasnije je bogomoljački pokret bio »baza« iz koje su se regrutovale pristalice Zbora Dimitrija Ljotića čiji je ideolog Velimirović bio.^[4]

Izvori

1. "Политика", 22. септембар 1940, стр. 16^{[mrtav link]}, Izveštaj o Bogomoljačkom saboru
2. Jovan Byford, Sećanje na vladiku Nikolaja Velimirovića u savremenoj srpskoj pravoslavnoj kulturi
3. [1]
4. O ideološko-političkom obrascu u SPC
5. Filozofsko-teološki izvori antievropskog i antizapadnog diskursa u SPC
6. CANONIZING THE 'PROPHET' OF ANTI-SEMITISM
7. Kanonizacija "proroka" antisemitizma^{[mrtav link]}
8. Moderna i antimoderna u Srbiji
9. Mirko Đorđević, Hitlerovi pravoslavci^{[mrtav link]}

Vanjske veze

• BOGOMOLJCI - HRIŠĆANSKA SRBIJA