وفاقی حکومت صوبائی حکومت دے سربراہ دے طور اُتے اک گورنر نوں تعینات کردی اے تے صوبہ خیبر پختونخوا 24 خیبر پختونخوا دے ضلعے اُتے مشتمل اے۔ منتخب شدہ اسمبلی اپنے پارلیمانی لیڈر دا انتخاب کردی اے جو عام طور اُتے اکثریتی جماعت نال تعلق رکھدا اے تے اوہ صوبائی کابینہ دی مدد توں امور حکومت سر انجام دیندا اے۔ کابینہ وچ شامل ہونے دے لئی خیبر پختونخوا اسمبلی دا رکن ہونا لازم اے۔ ضلعی سطح اُتے مقامی حکومتاں کم کردیاں نيں جس دا سربراہ ضلع ناظم ہُندا اے۔ [۱]
تریخ
1901ء وچ صوبہ خیبر پختونخوا نوں چیف کمشنر دے زیر انتظام صوبے دا درجہ دتا گیا۔ 1932ء وچ 31 سال بعد اس صوبہ دا سربراہ گورنر تسلیم کیتا گیا۔ 1937ء وچ حکومت ہند دا ایکٹ 1935ء صوبہ خیبر پختونخوا وچ لاگو ہويا جس دے تحت صوبہ خیبر پختونخوا دی قانون ساز اسمبلی دا قیام عمل وچ لیایا گیا۔ 12 مارچ 1946ء نوں اس صوبائی قانون ساز اسمبلی دا پہلا اجلاس سردار بہادر خان دی سربراہی وچ منعقد ہويا۔ اس اجلاس وچ نوابزادہ اللہ نواز خان نوں اس اسمبلی دا پہلا خطیب منتخب کیتا گای تے لالا گرڈیری لال نوں اک دن بعد 13 مارچ 1946ء نوں پہلا نائب خطیب منتخب کیتا گیا۔ اس وقت اس اسمبلی دے کل ارکان دی تعداد 50 سی۔ ایہ قانون ساز اسمبلی 1951ء وچ تحلیل کر دتی گئی تے نشستاں دی تعداد ودھیا کر 58 کر دتی گئی۔
پاکستان دے قیام دے بعد صوبہ خیبر پختونخوا دی قانون ساز اسمبلی وچ پہلے انتخابات 15 دسمبر 1951ء نوں منعقد ہوئے۔ نوابزادہ اللہ نواز خان نوں اک بار فیر اس اسمبلی دا خطیب جدوں کہ خان محمد فرید خان نوں نائب خطیب منتخب کیتا گیا۔ 3 اکتوبر 1955ء نوں ون یونٹ قرار دتے جانے دے بعد پاکستان دو صوبےآں وچ بٹ گیا، مغربی تے مشرقی پاکستان۔ اس قانون ساز اسمبلی دی عمارت نوں تب پشاور دی عدالت عالیہ قرار دے دتا گیا تے اسمبلی دا خاتمہ ہوئے گیا۔ 1970ء وچ جدوں مغربی پاکستان نوں اک بار فیر تقسیم کیتا گیا تاں صوبہ خیبر پختونخوا دی قانون ساز اسمبلی وی بحال کر دتی گئی۔ اسمبلی دی بحالی دے بعد ایتھے انتخابات منعقد ہوئے تے قانون ساز اسمبلی نوں صوبائی اسمبلی دا ناں دے دتا گیا۔ اس وقت اس اسمبلی وچ اراکین دی تعداد 43 سی جس وچوں دو ارکان خواتین تے صرف اک اقليتی ارکان سن ۔ 2 مئی 1972ء نوں اس اسمبلی دا پہلا اجلاس پاکستان دا ادارہ برائے پینڈو ترقی دے ہال وچ منعقد ہويا۔ محمد اسلم خان خٹک نوں اس اسمبلی دا خطیب تے ارباب سیف الرحمان خان نوں نائب خطیب منتخب کیتا گیا۔
5 جولائی 1977ء نوں مارشل لا نافذ ہونے دے بعد اس اسمبلی تے حکومت نوں تحلیل کر دتا گیا۔ 28 فروری 1985ء نوں صوبہ وچ غیر جماعتی بنیاداں اُتے انتخابات منعقد کروائے گئے۔ 12 مارچ 1985ء نوں حلف برداری دے لئی اجلاس دا انعقاد ہويا جدوں کہ 14 مارچ 1985ء نوں راجا امان اللہ خان تے احمد حسن نوں خطیب تے نائب خطیب منتخب کیتا گیا۔ 1987ء وچ اسمبلی دی اپنی عمارت قائم ہونے دے بعد اسنوں باقاعدہ طور اُتے پینڈو ترقیاتی ادارے توں ایتھے منتقل کر دتا گیا۔[۲]
انتخابات
2013
2013 دے انتخابات وچ پاکستان تحریک انصاف نے بھاری اکثریت حاصل کيتی تے صوبے وچ انہاں نے حکومت بنائی۔
2008
2008ء دے عام انتخابات وچ عوامی نیشنل پارٹی تے پاکستان پیپلز پارٹی اکثریتی جماعتاں دے طور اُتے ابھراں تے حکمران اتحاد قائم کیتا۔
2002
2002ء دے عام انتخابات وچ متحدہ مجلس عمل نے 53، عوامی نیشنل پارٹی نے 15 تے پاکستان پیپلز پارٹی نے 10 نشستاں اُتے کامیابی حاصل ورگی۔
ہور ویکھو
حوالے
باہرلے جوڑ
