ہیمو بقال

ہیم چندر وکرمادتّ
ہندوستان دا مہاراجہ
Miniature portrait of Hem Chandra Vikramaditya
والد	رائے پران داس
پیدائش	1501الوار، راجستھان
وفات	5 نومبر 1556پانیپت، ہریانہ
مذہب	ہندو

بادشاہ ہیم چندر وکرمادتّ (7 اکتوبر 1556 – 5 نومبر 1556) سولویں صدی دے دوران شمالی بھارت دا اک ہندو راجا سی۔ ہیمو دا جم اک عام پروار وچ ہویا سی۔ پہلاں اوہ سپہ سالار سی پھر اوہ ترقی کرکے عادل شاہ سوری دا وزیراعظم بنیا۔

اوہ افغان باغیاں خلاف پورے شمالی بھارت وچ پنجاب توں بنگال^[۱] تک لڑیا۔ اسنے ہمایوں اتے اکبر نال وی دلی اتے آگرہ^[۲] وچ لڑائی کیتی۔ اسنے اپنے جیون وچ 22 لڑایاں وچ جت حاصل کیتی۔ اوہ 7 اکتوبر 1556 نوں دلی دے سنگھاسن تے بیٹھیا اتے وکرمادت دی خطاب دھارن کیتا تے 5 نومبر 1556 وچ قتل کر دتا گیا۔

ہیم چندر وکرمادتیہ جاں صرف ہیمو ( 1501–1556 ) اک ہندو راجا سی ، جنھے وجکار ویلےآں وچ 16ویں صدی وچ بھارت اتے راج کیتا سی ۔ ایہہ بھارتی اتہاس دا اک اہم سماں رہا جدوں مغل اتے افغان خاندان ، دوناں ہی دلی وچ راج لئی ططپر سن ۔ کئی اتیہسکاروں نے ہیمو نوں بھارت دا نیپولئن کیہا اے ۔ ^{[حوالہ درکار]}

جان پہچان

راجا وکرمجیت ہیمو دا جم میوات واقع رواڈی دے اک اتی اکو جہے سناڈھئ پروار وچ ہویا سی ۔ اوہناں دی جاتی آدی دے بارے وچ اتہاسکاراں وچ اختلاف اے ۔ اپنے وئکتیک گناں اتے کاریاکشلتا دے کارن ایہہ سور بادشاہ عادلشاہ دے دربار دا وزیراعظم بنّ گیا سی ۔ ایہہ راج کارجاں دا چلاون وڈے اہلیت بھریا کردا سی ۔ عادلشاہ آپ نا لایق سی اتے اپنے کماں دا بھار اوہ ہیمو اتے پائے رہندا سی ۔

جس ویلے ہمایوں دی موت ہوئی اس ویلے عادلشاہ مرزاپور دے کول چنار وچ رہِ رہا سی ۔ ہمایوں دی موت دی خبر سنکے ہیمو اپنے مالک نوں لڑائی کرن لئی دلی دے ول چل پیا ۔ اوہ گوالیار ہندا ہویا اگے ودھیا اتے اسنے آگرہ اتے دلی اتے اپنا اختیار جماں لیا ۔ تردی بیگ خاں دلی دی سرکھیا لئی تعینات کیتا گیا سی ۔ ہیمو نے بیگ نوں ہرا دتا اتے اوہ دلی چھڈ کے نس گیا ۔

اس فتح سے ہیمو دے کول کافی پیسہ ، لگبھگ 1500 ہاتھی اتے اک وڈی فوج اکٹھے ہو گئی سی ۔ اسنے افغان فوج دی کجھ ٹکڑیاں نوں پرچر پیسہ دیکے اپنی ول کر لیا ۔ اسدے بعد اسنے پرانے دور دے کئی مشہور ہندوراجاواندی اپادھ دھارن کیتی اتے راجا وکرمادتیہ اتے وکرمجیت کہلانے لگا ۔ اسدے بعد اوہ اکبر اتے بیرم خاں نال لڑن لئی پانیپت دے تریخی میدان وچ جا ڈٹا ۔ 5 نومبر 1556 نوں لڑائی شروع ہویئ ۔ اتہاس وچ ایہہ لڑائی پانیپت دی دوجی لڑائی دے نام سے مشہور اے ۔ ہیمو دی فوج گنتی وچ زیادہ سی اتے اسدا توپ خانا وی اچھا سی پر اک تیر اسدی اکھ وچ لگ جان سے اوہ بے ہوش ہو گیا ۔ اس اتے اسدی فوج تیتر - بتر ہو گئی ۔ ہیمو نوں پھڑکے اکبر دے ساہمنے لیایا گیا اتے بیرم خاں دے حکم سے مار دتا گیا ۔

شہر دے کتوپر واقع عام پورنداس سناڈھئ پروار وچ جمے آخری ہندو بادشاہ ہون دا گرو حاصل کرن والے اگرونشی راجا ہیمچند وکرمادتء 7 اکتوبر 1556 نوں مغلاں نوں ہراکے دلی دی گدی اتے وراجمان ہوئیا سی ۔ ہیمو نوں لے کے لگاتار شودھ کر رہی ہیمچندر وکرمادتیہ فانؤنڈیشن دے مطابق بھارتی قرون وسطی اتہاس وچ پرتھوی راج چوہان دی سن 1192 وچ ہار دے بعد بھارتی رہتل اتے شہریت نوں مکمل ٹھوکر لگی سگوں مقامی لوکاں وچ حملہ آوراں دا مقابلہ کرن دی خواہش طاقت وی کمزور ہو گئی سی ۔ 16 ویں صدی دے شروع وچ بابر دے حملیاں سے ترست اپنے مندراں اتے سانسکرتیک ستمبھوں نوں دھوست ہندے ویکھ جنتا بیچین اتے مجبور حالات وچ سی ۔

ایہناں نوں وی ویکھو

• پانیپت دی دوسری لڑائی
• بندہ بیراگی
• ہیمچندراچاریا

حوالے

1. Bhardwaj, K. K. "Hemu-Napoleon of Medieval India"، Mittal Publications, New Delhi, pp.59–60
2. Smith, Vincent A. "Akbar: The Great Mogul"، Oxford, (1926)، pp.36–37

باہرلےجوڑ