Środek zaskarżenia

Środek zaskarżenia – środek prawny przysługujący stronie w celu zmiany orzeczenia rozstrzygającego sprawę na korzystniejsze dla siebie, czyli do zmiany bądź uchylenia orzeczenia.

Sytuacja w Polsce

Konstytucja gwarantuje każdej ze stron prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji (art. 78). Drogą do tego są właśnie środki zaskarżenia:

• wśród środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnym wyróżnia się:
  • środki odwoławcze, dzielące się według kryterium dewolutywności:
    • zwyczajne zmierzają do uchylenia bądź zmiany orzeczenie poprzez postępowanie przed sądem wyższej instancji, podczas gdy
    • nadzwyczajne (skarga kasacyjna oraz skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia) powodują działanie tego samego lub innego sądu, ale poza tokiem instancji.
  • pozostałe zwyczajne środki zaskarżenia dzieli się według kryterium restytucyjności:
    • sprzeciw od wyroku zaocznego i sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym powodują ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej wydanym orzeczeniem,
    • zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wywołują natomiast postępowanie kontrolne w celu zbadania zaskarżonego orzeczenia – w tym wypadku nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.
• środki zaskarżenia w postępowaniu karnym obejmują:
  • środki odwoławcze:
    • nadzwyczajne (kasacja oraz skarga na wyrok sądu odwoławczego) i
    • zwyczajne,
  • inne zwyczajne środki zaskarżenia: sprzeciwy i quasi-sprzeciwy^[1].
• nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia wspólnym dla postępowania cywilnego i karnego jest od 2018 r. skarga nadzwyczajna^[2].

Przypisy

1. S. Waltoś, Proces karny. Zarys systemu, wyd. 13, Warszawa 2016, s. 330.
2. Art. 89 i nast. ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2024 r. poz. 622).

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.