Zofia Stępkowska

Zofia Marianna Teresa Stępkowska

Data urodzenia	1753
Data i miejsce śmierci	16 lutego 1848 Drottningholm
Instrumenty	harfa
Zawód	śpiewaczka operowa, aktorka i harfistka

Zofia Marianna Teresa Stępkowska (po szwedzku: Stebnowska lub Stempkosta)^[1] (ur. w 1753, zm. 16 lutego 1848 w Drottningholm) – polska śpiewaczka operowa, aktorka i harfistka.

Należała do utalentowanych artystów Opery Królewskiej w Sztokholmie w okresie panowania króla Gustawa III. Poślubiła śpiewaka tejże opery Christoffera Christiana Karstena i była też babką sławnej baletnicy Marii Taglioni.

Biografia i kariera

Zofia Stępkowska została zapamiętana jako „doskonała harfistka", do Szwecji przybyła z Paryża, w towarzystwie Thomasa Wroughtona brytyjskiego ambasadora w Szwecji, z którym była wówczas związana^[2]. W roku 1781 poślubiła szwedzkiego śpiewaka operowego Christoffera Christiana Karstena. W grudniu 1782 została wyznaczona pierwszą aktorką i solistką Królewskiej Opery Szwedzkiej w Sztokholmie, i pozycję tę utrzymała przez 21 lat. Po ślubie parze została oddana willa Canton w Drottningholm. Chociaż nie była wymieniana w szeregu primadonn, plasowała się zawsze tuż za nimi (m.in. Elisabeth Olin i Caroline Frederikke Müller) w latach 80. i 90. XVIII wieku). Zofia była też aktywna jako muzyk, znamy opis jednego z jej publicznych koncertów z marca 1795, w czasie którego grała na harfie, a jej mąż i Marie Louise Marcadet śpiewali; najpierw każde z osobna, a potem muzykowali wspólnie^[3]. Po 1803 nie była już pierwszą aktorką, a w roku 1806 wraz z mężem opuścili swe pozycje po tymczasowym zamknięciu opery.

Gustav Löwenhielm wspomniał jej znaczenie w XIX wieku podczas dyskusji o zatrudnieniu obcych artystów, wskazując, że Opera Królewska i Królewski Teatr Dramatyczny opierały się w swych początkach na obcokrajowcach: "Czy to niemożliwe, by zaangażować pana Berga i pannę Schoultz? – Ogólnie, nie widzę, jak możemy uniknąć zatrudnienia na wpół obcokrajowców. Teatr Narodowy Gustawa III rozpoczął od Dunki Müller, Francuzki pani Marcadet, Niemki Stading Mamsell, Niemki Lovisy Augusti i Polki pani Karsten. Te panie zajęły naszą scenę i utrzymały się od założenia opery i przedwczesnego odejścia Elisabeth Olin w początku lat 80. XVIII wieku, aż do roku 1800, kiedy szkoła Anne Marie Milan Desguillons wykreowała Jeanette Wässelius wraz z celeris."^[4]

Zofia Stępkowska miała dwie córki: Sophie Karsten, pierwszą tancerkę w operze w latach 1805–1806 i matkę baleriny Marii Taglioni; oraz Elisabeth Karsten, która poślubiła Rosjanina i została malarką.

Przypisy

1. Arvid Ahnfelt „Europas konstnärer : alfabetiskt ordnade biografier öfver vårt århundrades förnämsta artister”, wyd. Oscar L. Lamm, Sztokholm, 1887, str. 255; oraz Wilhelmina Stålberg „Anteckningar om svenska qvinnor”, wyd. P. G. Berg, Sztokholm, 1864-1866, str. 354. Jak widać nazwisko to pisano w Szwecji ze słuchu Stebnowska lub Stempkosta.
2. Carl Forsstrand “Sophie Hagman och hennes samtida. Några anteckningar från det gustavianska Stockholm.”, wydanie II, Wahlström & Widstrand, Sztokholm, 1911.
3. Anna Ivarsdotter Johnsson i Leif Jonsson “Musiken i Sverige. Frihetstiden och Gustaviansk tid 1720-1810”.
4. Georg Nordensvan „Svensk teater och svenska skådespelare Från Gustav III till våra dagar. Förra delen 1772-1842”, Albert Bonniers Förlag, Sztokholm, 1917.

Linki zewnętrzne

• Svenskt Musikhistoriskt Bullentin nr 29 z 9 grudnia 2012, str. 27.
• Wilhelmina Stålberg „Anteckningar om svenska qvinnor”, wyd. P. G. Berg, Sztokholm, 1864-1866, str. 354.
• Arvid Ahnfelt „Europas konstnärer : alfabetiskt ordnade biografier öfver vårt århundrades förnämsta artister”, wyd. Oscar L. Lamm, Sztokholm, 1887, str. 255.
• Osmo Durchman Finska anor inom furstehus (Finnish descendenc within Emprial houses)

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000116932783
• VIAF: 101790075
• PLWABN: 9810537823905606