Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu
Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu
|
| Data założenia
|
6 lutego 1687
|
| Państwo
|
 Polska
|
| Województwo
|
 podkarpackie
|
| Adres
|
ul. Zamkowa 5
37-700 Przemyśl
|
| Liczba studentów
|
46 (11 października 2021)[1]
|
| Rektor
|
ks. dr Konrad Dyrda
|
Położenie na mapie Przemyśla  Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu |
Położenie na mapie Polski  Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu |
 49°46′48,734″N 22°46′02,431″E/49,780204 22,767342
|
| Strona internetowa
|
Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu – katolicka uczelnia wyższa archidiecezji przemyskiej.
Historia
W 1561 roku uchwałą prowincjonalnego synodu polskiego polecono, aby biskupi zakładali seminaria duchowne w swych diecezjach. 15 lipca 1563 roku biskupi zgromadzeni na XXIII sesji Soboru Trydenckiego podjęli uchwałę o zakładaniu diecezjalnych seminariów diecezjalnych w całym kościele katolickim. W diecezji przemyskiej brakowało kapłanów, dlatego w 1596 roku bp Wawrzyniec Goślicki interweniował na Sejmie Warszawskim, dlatego na jego prośbę i za zgodą sejmu i senatu, król Zygmunt III Waza wcielił probostwo w Lubaczowie do dóbr biskupich w Przemyślu. Z dochodów z tego probostwa zamierzał biskup założyć i utrzymywać seminarium. Kolejni biskupi: bp Stanisław Sieciński, bp Jan Wężyk, bp Achacy Grochowski, bp Adam Nadworski, bp Henryk Firlej, bp Andrzej Szołdrski, bp Piotr Gembicki, bp Aleksander Trzebieński, bp Paweł Piasecki, bp Jan Zamojski i bp Andrzej Trzebicki z powodu krótkich rządów nie zdołali zrealizować tego zamiaru. Dopiero bp Stanisław Sarnowski poczynił poważne przygotowania w celu założenia seminarium, ale został przeniesiony do Włocławka. Bp Jan Stanisław Zbąski doprowadził do erekcji seminarium, a kierownictwo powierzył księżom misjonarzom Wincentego a Paulo, którzy kierowali większością seminariów w Polsce. Na uposażenie kierowników przeznaczono probostwo Samborskie. W 1685 roku decyzją sejmu dokonano inkorporacji probostwa samborskiego do seminarium, dlatego prefekt seminarium był również prepozytem Samborskim. W 1680 roku biskup złożył projekt erekcji seminarium kapitule katedralnej. 26 czerwca 1684 roku kapituła katedralna wyraziła zgodę na erekcję seminarium. Pierwszymi prepozytami i prefektami byli ks. Jan de Malet Fondelin i ks. Jan Antoni Fabri (1686–1687), ale kapituła katedralna zwlekała z decyzją o erekcji seminarium[2].
Seminarium zostało erygowane 6 lutego 1687 roku przez biskupa Jana Stanisława Zbąskiego. W 1688 roku został wybudowany piętrowy budynek seminaryjny. 4 maja 1689 roku sufragan bp Jan Dębski położył kamień węgielny pod budowę kaplicy seminaryjnej pw. św. Karola Boromeusza, którą poświęcił ją w 1696 roku rektor ks. Jan Treter. W latach 1724–1734 bp Aleksander Antoni Fredro rozpoczął budowę drugiego piętra, a ukończył w latach 1742–1659 bp Wacław Hieronim Sierakowski[3].
Dekretem reformacyjnym z 3 maja 1744 roku bp Wacław Hieronim Sierakowski, nakazał 2-letni czas nauki, a w 1760 roku utworzył drugie seminarium w Brzozowie, również powierzone księżom misjonarzom. Od 1776 roku władze austriackie rozpoczęły wydawać państwowe przepisy regulujące jakość studiów i określające warunki święceń, mające na celu uzyskanie wysokiego poziomu wykształcenia duchownego. W 1782 roku rząd austriacki skasował księży misjonarzy, a także zarządzono 4-letnie studia teologiczne. Na mocy dekretu cesarskiego z 30 marca 1783 roku zniesione zostały seminaria diecezjalne w Przemyślu, Brzozowie i Zamościu. 1 listopada 1783 roku zostało utworzone Seminarium Generalnego we Lwowie, a warunkiem przyjęcia było odbycie studiów humanistycznych (szkoła średnia) oraz studiów filozoficznych[4].
20 maja 1790 roku dekretem cesarza Leopolda II, zezwolono na ponowne otwarcie seminariów diecezjalnych, ale z powodu braku możliwości otwarcia Seminarium Diecezjalnego w Przemyślu, alumni nadal korzystali z Seminarium Generalnego we Lwowie do 1819 roku. Staraniem biskupa Antoniego Gołaszewskiego po skompletowaniu kadry profesorskiej, 4 listopada 1819 roku otwarto w Przemyślu 2-letnie Studium Filozoficzne, a 25 listopada 1819 roku reaktywowano Seminarium Duchowne z równoczesnym otwarciem 4-letniego Studium Teologicznego. Dekretem cesarza Franciszka Józefa I z 25 kwietnia 1850 roku uchylono ustawy Józefińskie, a po konkordacie austriackim z 1855 roku seminaria duchowne i instytuty teologiczne zostały całkowicie podporządkowane władzy biskupów. W 1856 roku konferencji episkopatu austriackiego ustalono szczegółowy program studiów teologicznych.
W 1843 roku przystąpiono do remontu i przebudowy budynku seminaryjnego oraz dalszej rozbudowy, którą ukończono w 1846 roku. W latach 1897–1899 z pomocą funduszu religijnego z Ministerstwa Kultury dobudowano trzy skrzydła budynku seminaryjnego. W latach 1909–1911 dokonano kolejnej rozbudowy z dotacji Ministerstwa Skarbu[3].
W latach 1914–1915 seminarium zamknięto, a budynek zamieniono na szpital wojskowy. Budynek został zdewastowany, a wyposażenie, kaplica i biblioteka zostały rozgrabione. Podczas II wojny światowej bp Franciszek Barda przeniósł seminarium do willi „Anatolówka” w Brzozowie, które w 1946 roku powróciło do Przemyśla. Z powodu znacznego wzrostu powołań konieczna stała się dalsza rozbudowa i w 1984 roku rozpoczęto budowę gmachu dydaktycznego, który w 1988 roku poświęcił bp Ignacy Tokarczuk w 300-lecie istnienia seminarium.
Rektorzy
- Rektorzy seminarium w Przemyślu.
- 1686–1687. ks. Jan Antoni Fabri[5].
- 1687–1692. ks. Franciszek Delpacy.
- 1692. ks. Jan Paweł Grylewicz.
- 1692–1694. ks. Krzysztof Anut.
- 1694–1699. ks. Jan Franciszek Treter.
- 1699–1707. ks. Szymon Zakrzewicz.
- 1707–1710. ks. Bartłomiej Słupczyński.
- 1710–1718. ks. Michał Maciej Walther.
- 1718–1728. ks. Kazimierz Kochanowski.
- 1728–1731. ks. Maciej Tadeusz Olszyński.
- 1731–1744. ks. Kazimierz Kochanowski.
- 1744. ks. Jan Stanisław Józef Więckowski.
- 1744–1747. ks. Jakub Cymmerman vel Zimmerman.
- 1747–1750. ks. Kichał Kuhn.
- 1750–1761. ks. Jakub Cymmerman vel Zimmerman.
- 1761–1769. ks. Daniel Bogdanowicz.
- 1769–1777. ks. Jan Galiński.
- 1777– ?. ks. Jan Stanisław Błoniszewski.
- ?–1783. ks. Franciszek Borucki.
- 1819–1835. ks. Franciszek Fajgiel[6].
- 1835–1840. ks. Stanisław Czajkowski[7].
- 1840– ?. ks. Andrzej Tomiczek[8].
- ? – ?. ks. Michał Kirchenberger[9].
- ? –1860. ks. Franciszek Ksawery Pawłowski[10]
- 1860–1895. ks. Marcin Skwierczyński[11].
- 1895–1923. ks. inf. Teofil Łękawski[12].
- 1923–1924. ks. dr Józef Stachyrak[13].
- 1924–1928. ks. dr prof. Stefan Momidłowski[14].
- 1928–1934. ks. dr Jan Balicki (błogosławiony)[15].
- 1934–1944. ks. dr Jan Grochowski[16][17].
- 1944–1953. ks. inf. dr Michał Jastrzębski.
- 1953–1957. ks. dr Stanisław Jakiel (p.o.).
- 1957–1972. ks. inf. dr Michał Jastrzębski.
- 1972–1976. ks. dr hab. Stanisław Potocki.
- 1976–1986. ks. bp dr Stefan Moskwa.
- 1986–1991. ks. inf. dr Stanisław Zygarowicz.
- 1991–1996. ks. dr hab. Stanisław Haręzga.
- 1996–2001. ks. dr Adam Szal.
- 2001–2007. ks. dr Marian Rojek.
- 2007–2017. ks. prof. dr hab. Dariusz Dziadosz.
- 2017– nadal ks. dr Konrad Dyrda.
- Rektorzy seminarium w Brzozowie (1763–1783)[18].
- 1763–1769. ks. Jakub Gierkowicz.
- 1769–1774. ks. Daniel Bogdanowicz.
- 1774– ?. ks. Antoni Staniszewski.
- 1777?–1780. ks. Michał Domaradzki.
- 1780–1783. ks. Wawrzyniec Krzemkowski.
Władze seminarium
- rektor – ks. dr Konrad Dyrda
- dyrektor administracyjny – ks. mgr lic. Waldemar Murdzek
- ojciec duchowny – ks. mgr lic. Łukasz Haduch
- ojciec duchowny – ks. dr Mariusz Woźny
- prefekt – ks. dr Maciej Dżugan
- prefekt - ks. mgr Kamil Szpilka
Absolwenci
Seminarium to ukończyło wielu kapłanów. Należą do nich również święci i błogosławieni oraz słudzy Boży:
Wykładowcy
Przypisy
Bibliografia
