PROFILBARU.COM

Wywiad wojskowy – końcowy efekt procesu gromadzenia, przetwarzania, systematyzacji, ochrony i dystrybucji informacji (zobacz niżej: cykl wywiadowczy), przeznaczonych na potrzeby sił zbrojnych. Informacje jakie gromadzi wywiad wojskowy dotyczą głównie: obcych sił zbrojnych, gospodarki, nowych technik (zwłaszcza wojskowych), a także ukształtowania terenu czy warunków pogodowych na danym terenie. Wykorzystywany jest w planowaniu taktyki i strategii wojennej, zarówno w trakcie prowadzenia wojny, jak i w czasie pokoju.

Niekiedy pojęcie to stosuje się wyłącznie do informacji wywiadowczych, dotyczących sił lądowych i odróżnia od danych wywiadu marynarki wojennej, czasem również wywiadu sił powietrznych.

W wielu krajach wywiadem wojskowym zajmuje się (obecnie np. w USA w Chinach lub w Irlandii, dawniej np. we Francji lub w Polsce) drugi zarząd (Zarząd II SG WP, P2 SG WP obecnie analizuje dane wywiadowcze i jest centralnym organem zarządzającym rozpoznaniem SZ RP), wydział drugi sztabu generalnego sił zbrojnych (w USA i Irlandii znany jako G2^[1]).

W Polsce wywiadem wojskowym zajmuje się Służba Wywiadu Wojskowego, wcześniej Wojskowe Służby Informacyjne.

Cykl wywiadowczy

Cykl obejmujący wszystkie fazy działalności wywiadu (tzw. cykl wywiadowczy) dzieli się na pięć etapów:

1. Planowanie – określenie tematu operacji wywiadowczych, sposobów zdobywania informacji oraz kontrola efektywności działania jednostek odpowiedzialnych za gromadzenie danych.

2. Gromadzenie – zdobywanie informacji i przekazywanie ich do dalszej obróbki.

3. Przetwarzanie – porządkowanie i ujednolicanie uzyskanych informacji (np. tłumaczenie tekstów obcojęzycznych lub ujednolicanie formatu danych komputerowych).

4. Wytwarzanie – analiza, ocena i interpretacja informacji w celu przetworzenia ich w gotowe dane wywiadu.

5. Przekazywanie – dystrybucja danych wywiadowczych między odbiorców.

Wybrane agencje wywiadu wojskowego

Defense Intelligence Agency – Agencja Wywiadu Obronnego (USA)
- United States Army Military Intelligence – Wywiad Wojskowy Armii Stanów Zjednoczonych
- US Navy Intelligence – Wywiad Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych
- Air Force Intelligence, Surveillance and Reconnaissance Agency – Agencja Wywiadu, Nadzoru i Rozpoznania Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych
- Coast Guard Intelligence – Wywiad Straży Wybrzeża Stanów Zjednoczonych
Defence Intelligence Staff – Sztab Wywiadu Obronnego (Wielka Brytania)
Defence Intelligence Organisation – Organizacja Wywiadu Obronnego (Australia)
Gławnoje Razwiedywatielnoje Uprawlenie – Główny Zarząd Wywiadu (Rosja, dawniej ZSRR)
Służba Wywiadu Wojskowego (Polska)
Direction du Renseignement Militaire – Dyrekcja Wywiadu Wojskowego (Francja)
Forsvarets Efterretningstjeneste – Służba Wywiadu Obronnego (Dania)
Militära underrättelse- och säkerhetstjänsten – Wojskowa Służba Wywiadu i Bezpieczeństwa (Szwecja)
G2 – Oddział II Sztabu Generalnego Irlandzkich Sił Obronnych
Vojenské zpravodajství – Wywiad Wojskowy Czech
Agaf ha-Modi’in (Aman) – Skrzydło Wywiadowcze Sztabu Generalnego Armii Obrony Izraela (Izrael)
Qingbaobu – Wydział II Sztabu Generalnego Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (Chiny)

W przeszłości:

Oddział II Sztabu Generalnego WP (II Rzeczpospolita Polska)
- Samodzielny Referat Informacyjny
Oddział II Sztabu Generalnego WP (RP 1944-1952)
Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (PRL)
- Agenturalny Wywiad Operacyjny
Zarząd Wywiadu WSI – (Polska)
Office of Naval Intelligence – Biuro Wywiadu Marynarki Wojennej (USA)
Directorate of Military Intelligence – Zarząd Wywiadu Wojskowego (Wielka Brytania)
Deuxième Bureau de l’État-major général – Biuro II Sztabu Generalnego (Francja)
Verwaltung Aufklärung – Zarząd Rozpoznawczy, Narodowej Armii Ludowej (Niemiecka Republika Demokratyczna)
Abwehra – Obrona (III Rzesza)
Abteilung Fremde Heere – Oddział Obcych Armii (III Rzesza)
Abteilung III b – Oddział III b Sztabu Generalnego Cesarskiej Armii Niemieckiej (Cesarstwo Niemieckie)
Marinenachrichtendienst – Wywiad Cesarskiej Marynarki Wojennej (Cesarstwo Niemieckie)
Evidenzbüro – Biuro Ewidencyjne (Monarchia Austro-Węgier)
- Hauptkundschaftstelle – Główny Ośrodek Wywiadowczy
Servizio Informazioni Militare – Służba Wywiadu Wojskowego (Faszystowskie Włochy)
Servizio per le Informazioni e la Sicurezza Militare – Służba Wywiadu i Bezpieczeństwa Wojskowego (Włochy)
Druhé oddělení hlavního štábu – Oddział II Sztabu Głównego Armii Czechosłowackiej (Czechosłowacja)

Zobacz też

Przypisy

↑ Wydziały sztabu generalnego, z którego każdy ma własny zakres kompetencji, oznacza się (głównie w państwach należących do NATO) literą G (dla sztabu sił lądowych), N (dla sztabu marynarki wojennej), A (dla sztabu sił powietrznych), J (dla połączonego sztabu sił zbrojnych) z liczbami porządkowymi. Zwyczaj ten wprowadziła w latach osiemdziesiątych XIX wieku armia francuska, oznaczając w ten sposób biura sztabowe o wyspecjalizowanych zadaniach. Do obowiązków biura drugiego należało gromadzenie informacji o siłach nieprzyjaciela.

Bibliografia

Polmar N., Allen T.B., Księga szpiegów. Encyklopedia, Wydawnictwo Magnum, Warszawa 2000.

Linki zewnętrzne

Oddział II Sztabu Głównego w latach 1921–1939, w: Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej nr 28, 2006. archiwumcaw.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-11)].
Wywiad i kontrwywiad wojskowy II RP : studia i materiały z działalności Oddziału II SG WP, t. 1-9, red. Tadeusz Dubicki, Łomianki: Wydawnictwo LTW 2010-2018.
Kontrwywiad II RP (1914), 1918-1945, (1948), t. 1-4, Warszawa - Emów: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Centralny Ośrodek Szkolenia im. gen. dyw. Stefana Roweckiego "Grota" 2013-2017 (zbiór artykułów dotyczących także wywiadu wojskowego).