Wysoczyzna Jeziorańsko-Bisztynecka

Wysoczyzna Jeziorańsko-Bisztynecka

Jezioro Blanki
Megaregion	Niż Wschodnioeuropejski
Prowincja	Niż Wschodniobałtycko-Białoruski
Podprowincja	Pojezierza Wschodniobałtyckie
Makroregion	Pojezierze Mazurskie
Mezoregion	Wysoczyzna Jeziorańsko-Bisztynecka
Zajmowane jednostki administracyjne	Polska: – woj. warmińsko-mazurskie

Wysoczyzna Jeziorańsko-Bisztynecka (842.89) – region geograficzny o krajobrazie wysoczyznowo-pojeziernym położony w północno-wschodniej Polsce, w okolicy Lidzbarka Warmińskiego. Stanowi północno-zachodnią część Pojezierza Mazurskiego. Przeważają tutaj obszary rolnicze, a największym jeziorem jest Luterskie (6,9 km²)^[1].

Wysoczyzna Jeziorańsko-Bisztynecka została wyodrębniona z Pojezierza Olsztyńskiego jako osobny mezoregion z indeksem 842.89 w wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku^[2].

Środowisko przyrodnicze

Mezoregion sąsiaduje z Pojezierzem Olsztyńskim, Pojezierzem Mrągowskim, Niziną Sępopolską, Wzniesieniami Górowskimi i Równiną Ornecką^[2]. Zajmuje obszar 966 km² o dość nieregularnym kształcie i maksymalnej rozciągłości ok. 50 km. Rzeźbę kształtują faliste wysoczyzny morenowe na podłożu gliniastym, urozmaicone zespołami pagórków kemowych i ozowych. Lokalnie, w zagłębieniach pojawiają się formy równinne na podłożu torfowym. Wysokości bezwzględne wynoszą 100–190 m n.p.m. Jeziorność jest stosunkowo niska w porównaniu z innymi mezoregionami Pojezierza Mazurskiego, poza Luterskim największymi jeziorami są Blanki (4,4 km²) i Symsar (1,4 km²). Główną rzeką jest Łyna^[1].

Wśród utworów glebowych najliczniej występują urodzajne gleby brunatne, a następnie gleby płowe, co znajduje odzwierciedlenie w strukturze użytkowania terenu z dominacją obszarów rolniczych (ok. 70% powierzchni) nad leśnymi (ok. 24%). Największe miejscowości położone w obrębie regionu to Jeziorany i Bisztynek. W Bisztynku znajduje się największy w województwie warmińsko-mazurskim polodowcowy głaz narzutowy, nazywany Diabelskim Kamieniem^[1].

Różnice w podziałach geograficznych

Jerzy Kondracki w swoim podziale fizycznogeograficznym Polski z 1994 roku nie wyróżnił omawianego regionu, włączając go w skład rozległego mezoregionu Pojezierza Olsztyńskiego^[3]. Geograf Rafał Kot (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) zaproponował wydzielenie z obszaru Pojezierza Olsztyńskiego trzech odrębnych mezoregionów – właściwego Pojezierza Olsztyńskiego o mieszanej rzeźbie wysoczyznowo-równinnej i pokryciu rolniczo-leśnym, Równiny Olsztyneckiej o terenie równinnym i przewadze lasów, oraz Wysoczyzny Jeziorańsko-Bisztyneckiej o terenie wysoczyznowym i użytkowaniu głównie rolniczym^[4]. Podział ten przyjęto przy opracowaniu wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku^[2].

Zobacz też

Przypisy

1. AndrzejA. Richling AndrzejA. i inni, Pojezierze Mazurskie (842.8), [w:] AndrzejA. Richling i inni red., Regionalna geografia fizyczna Polski, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 552–563 .
2. JerzyJ. Solon JerzyJ. i inni, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91 (2), 2018, s. 143–170  (ang.).
3. JerzyJ. Kondracki JerzyJ., Geografia regionalna Polski, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 100, 104–107 .
4. RafałR. Kot RafałR., Propozycja weryfikacji regionalizacji fizycznogeograficznej Polski na przykładzie wybranych regionów Niżu Polskiego, „Problemy Ekologii Krajobrazu”, 29, 2011, s. 29–39 .

Linki zewnętrzne

• Mapa fizycznogeograficznej regionalizacji Polski z 2018 roku – jako warstwa geoportalu Geoserwis GDOŚ w folderze „Inne dane środowiskowe”, warstwa „Mezoregiony fizycznogeograficzne”.