Wyksa (ros. Выкса) – miasto (od 1934[3]) w europejskiej części Rosji, centrum administracyjne okręgu miejskiego miasta Wyksa obwodu niżnonowogrodzkiego[4].
Miasto położone jest niedaleko od brzegów Oki (8 km od przystani Nawaszyno), 28 km od stacji kolejowej Nawaszyno (magistrala Moskwa - Jekaterynburg), 186 km na południowy zachód od stolicy obwodu - Niżnego Nowogrodu[5].
Demografia
- 2013 – 54 784[6]
- 2020 – 53 010[2]
Historia
Początki dzisiejszego miasta datowane są na XVI wiek - odnotowano rzemieślniczą obróbkę metali. Rozwój nastąpił w latach 60. XVIII wieku, kiedy to bracia Bataszewowie z Tuły odkryli duże zasoby rudy żelaza w okolicach lasów muromskich. Obecnie na tym terenie zlokalizowane są trzy zakłady metalurgiczne - Górne, Średnie i Dolne Wykuńskie Zakłady Metalurgiczne. Na potrzeby ich produkcji utworzono system stawów głębokości 9 m na ogromnym obszarze 280-585 hektarów. Zakłady produkują broń, blachy, gwoździe, druty, rury profilowane i żelazne odlewy. Wyksa szczyci się odlewami dzieł sztuki, które zdobią ulice i place wielu miast - np. kratki Ogrodu Aleksandrowskiego na Kremlu, figury koni i rycerzy na Łuku Triumfalnym w Moskwie, fontanny na placu Minina w Niżnym Nowogrodzie[5].
Zabytki
Wyksa posiada zabytki architektury przemysłowej, miejskiej i religijnej XVIII - XIX wieków, np. Pałac Bataszewych (XVIII w.), ich domek myśliwski, budowle W. G. Szuchowa w zakładach metalurgicznych, malowniczy park z XVIII w. z jeziorem Lebedinka[5].
Przypisy
- ↑ Глава местного самоуправления округа Выкса [online], okrug.wyksa.ru [dostęp 2021-11-01] (ros.).
- ↑ a b Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года [online], rosstat.gov.ru [dostęp 2021-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-22] (ros.).
- ↑ СССР. Административно-территориальное деление союзных республик на 1 января 1980 года / Составители В. А. Дударев, Н. А. Евсеева. — Moskwa, Wydawnictwo «Известия Советов народных депутатов СССР», 1980. 702 stron, str. 118.
- ↑ Правительство Нижегородской области: Населенные пункты города Выкса. Государственно - правовой департамент Нижегородской области, 2002-2014. [dostęp 2014-04-13]. (ros.).
- ↑ a b c Администрация города Выкса: Historia. «Виртуальная Выкса», 2014. [dostęp 2014-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-27)]. (ros.).
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — Moskwa, Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. 528 stron. (Tablica 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов).
.png)
.svg)
