Wybory powszechne w Bośni i Hercegowinie w 2014 roku
Wybory powszechne w Bośni i Hercegowinie w 2014 roku – wybory przeprowadzone 12 października 2014, w których uprawnieni do głosowania obywatele Bośni i Hercegowiny dokonali elekcji na 4-letnią kadencję członków Prezydium oraz Izby Reprezentantów, a także przedstawicieli organów władzy na szczeblu federacyjnym i kantonalnym.
Centralna Komisja Wyborcza Bośni i Hercegowiny ogłosiła oficjalne wyniki głosowania 15 dni po przeprowadzeniu wyborów, tj. 27 października[1], a 6 dni później, po powtórnym przeliczeniu głosów zmieniła rezultaty w 17 okręgach wyborczych[2]. Ostatecznie potwierdzone wyniki zostały opublikowane w dniu 10 listopada[3].
Informacje ogólne
Uprawnionych do wzięcia udziału w głosowaniu było 3 278 908 osób, w tym 42 139 za granicą. Utworzonych zostało łącznie 5 401 stałych obwodów głosowania oraz 270 zespołów umożliwiających oddanie głosu poza obwodem[4].
Mieszkańcy Dystryktu Brczko wyrażający chęć uczestnictwa w wyborach mieli obowiązek uprzedniej rejestracji w spisie wyborców jednej z dwóch federacji. Spośród 45 317 osób, 24 789 (54,70%) zarejestrowano w Federacji Bośni i Hercegowiny, a 20 528 (45,30%) – w Republice Serbskiej[5]. Ostatecznie w spisie wyborców ujęto 2 037 076 osób zarejestrowanych w Federacji BiH (tj. 62,13% ogółu) oraz 1 241 832 w Republice Serbskiej (37,87%)[6].
Głosujący wybrali 518 przedstawicieli – 3 członków Prezydium, 42 posłów Izby Reprezentantów (30 mandatów bezpośrednich i 12 kompensacyjnych), 98 posłów Izby Reprezentantów Federacji BiH (73 mandaty bezpośrednie i 25 kompensacyjnych), Prezydenta i 2 Wiceprezydentów Republiki Serbskiej, 83 posłów Zgromadzenia Narodowego (63 mandaty bezpośrednie i 20 kompensacyjnych) oraz 289 członków parlamentów kantonalnych[4]. Łącznie, spośród 518 mandatów do obsadzenia, 47 zostało przyznanych z zastosowaniem metody kompensacyjnej. W podziale mandatów bezpośrednich uczestniczyły komitety, które przekroczyły próg 3% głosów w danym okręgu wyborczym, zaś w dystrybucji mandatów kompensacyjnych – komitety z wynikiem przynajmniej 3% w skali federacji.
Do startu w wyborach zarejestrowanych zostało 7 748 kandydatów – 4 472 mężczyzn (58%) i 3 276 kobiet (42%) – reprezentowanych przez 50 partii politycznych, 24 koalicje i 24 komitety kandydatów niezależnych[4][7].
Obywatele głosujący na terytorium Federacji Bośni i Hercegowiny (okręg wyborczy nr 701/702) wybierają boszniackiego i chorwackiego przedstawiciela Prezydium (każdy uczestniczący w wyborach może oddać tylko jeden głos w obrębie boszniacko-chorwackiej karty do głosowania), zaś mieszkańcy Republiki Serbskiej (okręg wyborczy nr 703) – członka serbskiego. Wyborcy w Dystrykcie Brczko głosują natomiast na kandydatów z Federacji Bośni i Hercegowiny bądź Republiki Serbskiej, po uprzedniej rejestracji na liście wyborców.
Boszniak, Chorwat i Serb z największą liczbą głosów zostają reprezentantami swoich konstytucyjnych grup etnicznych w trzyosobowym organie pełniącym funkcję głowy państwa. Trzej zaprzysiężeni członkowie Prezydium wybierają następnie spośród siebie Przewodniczącego, który piastuje to stanowisko przez 8 miesięcy, po czym przekazuje je kolejnemu przedstawicielowi tego gremium.
Do 42-osobowej izby parlamentu wybranych zostaje 28 przedstawicieli z Federacji Bośni i Hercegowiny oraz 14 z Republiki Serbskiej. W podziale mandatów uczestniczą jedynie komitety, które przekroczyły próg 3% głosów (w danym okręgu lub w całej federacji). Na całkowitą liczbę mandatów składają się mandaty bezpośrednie uzyskane w poszczególnych okręgach wyborczych – pięciu w Federacji BiH (21 mandatów bezpośrednich) oraz trzech w Republice Serbskiej (9 mandatów bezpośrednich), a także mandaty kompensacyjne, przyznawane na podstawie zbiorczych wyników w skali federacji (7 w Federacji BiH i 5 w Republice Serbskiej).
Okręgi wyborcze
Podział administracyjny Bośni i Hercegowiny na kantony Federacji Bośni i Hercegowiny (I–X) oraz regiony Republiki Serbskiej (1–7), z wyszczególnieniem Dystryktu Brczko (a)
Dystrykt Brczko
Wyborcy w Dystrykcie Brczko oddają głos na kandydatów z Federacji Bośni i Hercegowiny (okręg nr 515) bądź Republiki Serbskiej (okręg nr 522), po uprzedniej rejestracji na liście wyborców.
Wyniki
Podsumowanie wyników w wyborach do Izby Reprezentantów Zgromadzenia Parlamentarnego Bośni i Hercegowiny w 2014 roku
Wyboru 15 reprezentantów Izby Narodów dokonują przedstawiciele nowo uformowanych parlamentów na szczeblu federacyjnym, w identycznych proporcjach jak w przypadku Izby Reprezentantów – 2/3 delegatów desygnuje Izba Narodów Federacji Bośni i Hercegowiny (5 Boszniaków i 5 Chorwatów), a 1/3 Zgromadzenie Narodowe Republiki Serbskiej (5 Serbów).
W dwunastu okręgach wyborczych utworzonych na terytorium Federacji Bośni i Hercegowiny wybranych zostaje 98 przedstawicieli Izby Reprezentantów. W podziale mandatów uczestniczą jedynie komitety, które przekroczyły próg 3% głosów (w danym okręgu lub w całej federacji). Na całkowitą liczbę mandatów składają się mandaty bezpośrednie uzyskane w poszczególnych okręgach wyborczych (łącznie 73 mandaty bezpośrednie), a także mandaty kompensacyjne, przyznawane na podstawie zbiorczych wyników w skali federacji (łącznie 25 mandatów kompensacyjnych).
Okręgi wyborcze
Podział administracyjny Federacji Bośni i Hercegowiny na kantony i gminy
Po zakończeniu wyborów Izba Reprezentantów wyznacza Prezydenta Federacji oraz mianuje Premiera, którego rząd zostaje zaprzysiężony po otrzymaniu wotum zaufania ze strony parlamentu.
Wyboru 58 reprezentantów Izby Narodów dokonują przedstawiciele nowo uformowanych parlamentów na szczeblu kantonalnym – Boszniacy, Chorwaci i Serbowie otrzymają po 17 mandatów, a pozostałe 7 trafi do przedstawicieli mniejszości narodowych.
Kandydat, który otrzyma największą liczbę głosów (okręg wyborczy nr 600) zostaje mianowany Prezydentem Republiki Serbskiej. Kandydaci narodowości boszniackiej i chorwackiej z największą liczbą głosów obejmują urząd Wiceprezydenta Republiki.
W dziewięciu okręgach wyborczych utworzonych na terytorium Republiki Serbskiej wybranych zostaje 83 przedstawicieli Zgromadzenia Narodowego. W podziale mandatów uczestniczą jedynie komitety, które przekroczyły próg 3% głosów (w danym okręgu lub w całej federacji). Na całkowitą liczbę mandatów składają się mandaty bezpośrednie uzyskane w poszczególnych okręgach wyborczych (łącznie 63 mandaty bezpośrednie), a także mandaty kompensacyjne, przyznawane na podstawie zbiorczych wyników w skali federacji (łącznie 20 mandatów kompensacyjnych).
Okręgi wyborcze
Okręgi wyborcze w wyborach do Zgromadzenia Narodowego Republiki Serbskiej
Po zakończeniu wyborów Prezydent mianuje Premiera, którego rząd zostaje zaprzysiężony po otrzymaniu wotum zaufania ze strony parlamentu, a także 55-osobowy Senat pełniący rolę doradczą.
W każdym z dziesięciu kantonów tworzących Federację Bośni i Hercegowiny wybranych zostanie od 21 do 35 przedstawicieli (tylko mandaty bezpośrednie), którzy wejdą w skład zgromadzenia poszczególnego kantonu.
Ponadto, w każdym z kantonów przez poszczególne parlamenty zatwierdzony zostanie kantonalny rząd z Premierem na czele.
↑9 komitetów startujących wyłącznie w Federacji Bośni i Hercegowiny (w tym 1 koalicja dwóch ugrupowań), 4 komitety startujące wyłącznie w Republice Serbskiej oraz 3 komitety startujące na terenie całego kraju (w tym 1 koalicja trzech ugrupowań).
↑W tym 1 koalicja pięciu ugrupowań, 1 koalicja trzech ugrupowań i 1 koalicja dwóch ugrupowań.
