Wilga (wieś)

Wilga

wieś
Neogotycki kościół parafialny Wniebowzięcia NMP
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	garwoliński
Gmina	Wilga
Liczba ludności (2021)	1289[2][3]
Strefa numeracyjna	25
Kod pocztowy	08-470[4]
Tablice rejestracyjne	WG
SIMC	0694310[5]
Położenie na mapie gminy Wilga Wilga
Położenie na mapie Polski Wilga
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Wilga
Położenie na mapie powiatu garwolińskiego Wilga
51°51′04″N 21°22′50″E[1]

Wilga – wieś sołecka^[6] (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, siedziba gminy Wilga^[5][7].

Integralne części wsi Wilga^[5]^[7]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
1054682	Kolonia Wilga	część wsi
1054699	Wilga-Łąki	część wsi
1054707	Zagroda	część wsi

Wilga uzyskała lokację miejską w 1554 roku, zdegradowana przed 1700 rokiem^[8]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie siedleckim.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Nazwa

Nazwa miejscowości pojawia się w średniowiecznych zapiskach jako Wilka w 1407, Vilka w 1415, Wilka w 1416, de Wilcza w 1425, Vylka w 1440 i 1502. Brzmiała ona niegdyś Wilka. Pochodzi od rzeki Wilgi, mającej w pobliżu ujście do Wisły. W nazwie rzeki, od około 100 lat, znajduje się ten sam człon jak w wyrazie wilgoć^[9]. Ponieważ przed 200 laty i wcześniej rzeka Wilga nazywała się: Wilka, Wielka Wilcza, Wilcza, Wilca współczesne odniesienie nazwy zarówno miejscowości Wilga, jak i rzeki Wilga do wilgoci wydaje się nieuzasadnione.

Historia

Pierwsze wzmianki o Wildze pochodzą z XIII wieku. W XIV wieku należała do rodu Wilckich herbu Topór. W 1407 roku ufundowana została we wsi parafia. W roku 1534 (1554^[10]) Wilga uzyskała prawa miejskie, które straciła w połowie XVII wieku na skutek upadku gospodarczego.

W latach międzywojennych odkryto walory letniskowe wsi za sprawą hrabiego Stanisława Kostki Rostworowskiego. Od tamtej pory nastąpił rozwój osiedla wypoczynkowego w Wildze. W sierpniu 1944 roku w okolicach Wilgi toczyły się boje o tzw. przyczółek warecko-magnuszewski. Podczas II wojny światowej na terenie osiedla znajdowały się obozy pracy dla Żydów i jeńców radzieckich, którzy byli zatrudnieni przy budowie wałów rzeki Wilga. Najprawdopodobniej byli oni rozstrzeliwani na terenie przyległym do dzisiejszego ośrodka MSW. Rozstrzelano tam także grupę kobiet i dzieci żydowskich, które koczowały na zewnątrz obozu w lesie. Groby te nie są dotychczas oznaczone. W 1944 roku na obrzeżach Wilgi znajdował się szpital radziecki. Zmarłych chowano w niedużej odległości od szpitala. Po wojnie zmarłych częściowo /tylko czaszki/ przewieziono na cmentarz wojenny w Garwolinie. Na dzień dzisiejszy groby z czasów wojny nie są oznakowane.

Po wojnie dalszy rozwój letniska – swoje ośrodki wypoczynkowe miały tu liczne warszawskie zakłady pracy.

Ośrodek Buddyzmu Tybetańskiego Jungdrung Bön

W jednym z ośrodków wypoczynkowych koło wsi Wilga znajduje się ośrodek o nazwie Cziamma Ling tybetańskiej religii Bön należący do Związku Garuda w Polsce. Głównym celem istnienia ośrodka jest zapewnienie odpowiedniego miejsca i jak najlepszych warunków do nauczania i praktykowania nauk dzogczen oraz innych nauk Bön. W tym centrum medytacyjnym znajdują się gompa, stupa, domki odosobnieniowe, oraz inne obiekty religijne^[11].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 147998
2. Wieś Wilga w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-10-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2024-10-14] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1456 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. GUS. Wyszukiwarka TERYT.
6. BIP gminy, sołectwa.
7. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
8. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 82–83.
9. Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 263. ISBN 83-04-02436-5.
10. Jan Baliński: Między Świdrem a Wilgą. KAW, 1976, s. 32–33.
11. http://ligmincha.pl/pl/cziamma-ling-wilga.html Cziamma Ling, Ośrodek Buddyzmu Tybetańskiego Jungdrung Bön; dostęp 2012-09-30.

Linki zewnętrzne

• Wilga 2, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 467 .