Wielkie Borowe

Wielkie Borowe

Veľké Borové

Ogólny widok miejscowości
Flaga
Państwo	Słowacja
Kraj	żyliński
Powiat	Liptowski Mikułasz
Starosta	Kamil Jančura[1]
Powierzchnia	10,99[2] km²
Wysokość	835[3] m n.p.m.
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	45[4] 3,91[5] os./km²
Nr kierunkowy	+421 44[3]
Kod pocztowy	027 46[3]
Tablice rejestracyjne	LM
Położenie na mapie kraju żylińskiego Wielkie Borowe
Położenie na mapie Słowacji Wielkie Borowe
49°11′50″N 19°31′10″E
Strona internetowa

Wielkie Borowe^[6] (słow. Veľké Borové) – wieś (obec) w północnej Słowacji, w powiecie Liptowski Mikułasz, w kraju żylińskim.

Położenie

Znajduje się w historyczno-etnograficznym regionie Liptów. Pod względem geograficznym miejscowość położona jest w Dolinie Borowianki i Dolinie Roztoki pomiędzy Pogórzem Orawskim a Górami Choczańskimi. Przez miejscowość przepływają potoki Borovianka i Roztocki Potok. Zabudowania miejscowości skupione są głównie w Dolinie Borowianki, w Dolinie Roztoki znajduje się tylko niewielki przysiółek Jobowa Roztoka (Jóbova Ráztoka)^[7].

Domy w regionalnym stylu budownictwa ludowego

Historia

Miejscowość została założona w XVI w. przez osadników z polskiej Orawy. Pierwsza pisemna wzmianka o niej pochodzi z 1646 roku^[8]. Należała do szlacheckiej rodziny Joobów. Mieszkańcy początkowo zajmowali się hodowlą owiec i rolnictwem. Od XVIII w. większość jej mieszkańców zajmowała się szklarstwem^[9] i za zarobkiem wędrowali po Morawach i Śląsku. Podobnie było w sąsiednich wsiach Huty i Małe Borowe. W tej ostatniej na przysiółku Nowoć szkło w niewielkiej miejscowej hucie szkła wytwarzano jeszcze do 1840 roku^[10]. Część ludności zajmowała się pasterstwem. Jeszcze obecnie działa rolnicza spółdzielnia specjalizująca się w hodowli krów, a na wielkich łąkach wypasane są także owce.

Kultura

We wsi jest używana gwara przejściowa słowacko-orawska. Gwara orawska jest zaliczana przez polskich językoznawców jako gwara dialektu małopolskiego języka polskiego, przez słowackich zaś jako gwara przejściowa polsko-słowacka^[11].

Zabytki

• Kościół p.w. Podwyższenia św. Krzyża, katolicki. Murowany w stylu klasycystycznym, z 1823 r., zbudowany na miejscu starszego kościoła drewnianego^[9]. Jednonawowy, z wielobocznie zamkniętym prezbiterium i wieżą wtopioną w korpus na osi.
• W miejscowości zachowało się wiele zabytkowych, drewnianych domów w regionalnym stylu^[12].

Turystyka

Tereny miejscowości to duże łąki. Dzięki temu roztaczają się stąd rozległe widoki na Góry Choczańskie, Skoruszyńskie Wierchy i Tatry Zachodnie. Przez miejscowość przebiegają trzy szlaki turystyczne: niebieski należy do często odwiedzanych przez turystów.

czerwony: Orawski Biały Potok – Mních – Machy – Prieková – Kopec – Małe Borowe – Polianky – Súšava – Wielkie Borowe – Díel – Malatiná

– zielony: rozdroże w Dolinie Borowianki – Czarna Hora – Prosieczne – Svorad. Czas przejścia 3h, ↓ 2.50 h^[13]

– niebieski: Obłazy – Dolina Borowianki – Wielkie Borowe – Svorad

Przypisy

1. Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-03]. (słow.).
2. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 10,99S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
3. Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
4. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
5. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
6. URZĘDOWY WYKAZ POLSKICH NAZW GEOGRAFICZNYCH ŚWIATA. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2017-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
7. Turystyczna mapa Słowacji. [dostęp 2011-06-10].
8. História obce. [w:] Strona oficjalna wsi [on-line]. [dostęp 2017-11-04]. (słow.).
9. Ján Hencovský i zesp.: Orava. Bratislava: Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, 1990, s. 233, seria: Turistický sprievodca ČSFR č. 29. ISBN 80-7096-090-6.
10. Marian Kunicki, Tadeusz Szczerba: Tatry Zachodnie. Słowacja. Kraków: PTTK „Kraj”, 1992. ISBN 83-7005-248-7. Brak numerów stron w książce
11. JúliaJ. Dudášová-Kriššáková JúliaJ., Goralské nárečia z pohľadu súčasnej slovenskej jazykovedy, Prešov: Vydavateľstvo Prešovskej univerzity v Prešove, 2016, s. 30-31, ISBN 978-80-555-1714-8  (słow.).
12. Marian Kunicki, Tadeusz Szczerba, Tatry Zachodnie. Słowacja, Kraków: PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-248-7
13. Na podstawie słowackich tabliczek informacyjnych