Władysław Wolf Sachs (ur. 30 października 1870 r. w Łodzi, zm. 1942 r.) – polski inżynier chemik, przedsiębiorca i działacz społeczny narodowości żydowskiej.
Życiorys
Urodził się 30 października 1870 r. w Łodzi jako syn Loebela i Leontyny. Ukończył szkołę rzemieślniczą w Łodzi, politechnikę w Charlottenburgu i uniwersytety w Heidelbergu i w Bernie, uzyskując stopień doktora chemii[1]. W 1886[2] lub 1892 r. założył fabrykę chemiczną „Aniołów” w Aniołowie (od 1916 r. w granicach Częstochowy), która później zmieniła nazwę na Towarzystwo Akcyjne Fabryki Przetworów Chemicznych, a ostatecznie funkcjonowała pod nazwą Zakłady Chemiczne Aniołów[1]. Według powszechnej wówczas plotki, Sachs założył fabrykę za 100 tys. rubli posagu żony[2].
Był wieloletnim członkiem Rady Częstochowskiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu, współzałożycielem częstochowskiego oddziału Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Chemicznego w Polsce, przewodniczącym Stowarzyszenia Pracowników Handlowych i Przemysłowych, a także członkiem zarządu częstochowskiego oddziału Towarzystwa Przemysłowców Królestwa Polskiego. W 1908 r. wszedł w skład komitetu organizacyjnego Wystawy Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie[1].
Sachs udzielał się dobroczynnie, m.in. jako członek zarządu Towarzystwa Dobroczynności dla Żydów (od 1900 r.) , a także wiceprezes Towarzystwa Pomocy Ubogim i Chorym Żydom „Linas Hacedek”. W 1910 r. został natomiast członkiem rzeczywistym Straży Ogniowej Ochotniczej. Zasiadał także w zarządach częstochowskich stowarzyszeń kulturalnych: Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” i Towarzystwa Muzyczno-Literackiego „Lira”, które współzakładał w 1907 r.[1]
W czasie I wojny światowej Sachs był prezesem gminy żydowskiej w Częstochowie, a w 1916 r. przewodniczył posiedzeniu reprezentantów wszystkich miejskich stowarzyszeń i korporacji żydowskich w związku z pochodem trzeciomajowym. W czasie wojny z bolszewicką Rosją wspomagał finansowo Komitet Niesienia Pomocy Żołnierzowi Polskiemu, działający przy gminie żydowskiej. Od połowy lat 1920. zasiadał w zarządzie częstochowskiej Nowej Synagogi. Był również członkiem rady Izby Polsko-Palestyńskiej w Warszawie[1].
Angażował się w działalność samorządową, m.in. w 1917 r. został wybrany do Rady Miejskiej w Częstochowie i jako jej członek reprezentował Częstochowę na I Zjeździe Przedstawicieli Miast Królestwa Polskiego w Warszawie, który odbył się w dniach 19–21 listopada 1917 r. W marcu 1919 został wybrany do zespołu, który miał opracować monografię rady[1]. Był także ławnikiem Sądu Okręgowego w Częstochowie[2].
W 1931 r. w jego fabryce urzędnicy Akcyz i Monopolów wykryli podwójną księgowość, mającą na celu ukryć nielegalną dystrybucję eteru (tzw. afera eterowa), jednak już w 1932 r. prasa doniosła, iż sprawa dążyła do umorzenia. Ostatecznie sprawy nie wniesiono do sądu[2].
Od końca lat 1930. mieszkał w Warszawie, ale 31 grudnia 1941 r. wrócił do Częstochowy i zamieszkał na terenie getta. Przypuszczalnie zginął we wrześniu lub październiku 1942 r. podczas jego likwidacji[1].
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1937)[1].
Żonaty z Marią[1], córką łódzkiego bankiera Wilhelma Landaua[2].
Przypisy
