Vicente María Vera de Aragón, książę de la Roca (hiszp. Marqués de Sofraga[1]) – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Portret przedstawiający polityka i wojskowego Vicentego Maríę Vera de Aragón, księcia de la Roca i markiza de Sofraga znajduje się w kolekcji San Diego Museum of Art[2].
Okoliczności powstania
Lata 90. XVIII wieku były dla Goi okresem transformacji stylistycznej i intensywnej aktywności malarskiej. Obraz powstał ok. 1795 roku, zaledwie trzy lata po ataku ciężkiej choroby, w wyniku której Goya prawie rok walczył ze śmiercią, paraliżem i ślepotą. Doszedł do zdrowia tylko częściowo, pozostał jednak głuchy do końca życia[3]. Szybko wrócił do pracy, mimo że nadal odczuwał następstwa choroby. Starał się przekonać kręgi artystyczne, że choroba nie osłabiła jego zdolności malarskich, gdyż plotki o jego ułomności mogły poważnie zaszkodzić dalszej karierze. Zaczął pracować nad obrazami gabinetowymi niewielkich rozmiarów, które nie nadwerężały jego fizycznej kondycji[4]. Choroba przerwała także jego cieszącą się powodzeniem pracę portrecisty, do której powrócił z zaostrzonym zmysłem obserwacji, być może spotęgowanym przez utratę słuchu. Goya malował członków rodziny królewskiej, arystokracji, burżuazji, duchownych, polityków, bankierów, wojskowych oraz ludzi związanych z kulturą. Często portretował też swoich przyjaciół z kręgu liberałów i ilustrados[5].
Vicente María de la Vera y Ladrón de Guevara, książę de la Roca i markiz de Sofraga (1729–1813) pochodził z arystokratycznej rodziny z Ekstremadury. Był politykiem i kapitanem generałem wojska oraz członkiem Rady Stanu. Był człowiekiem oświecenia, do jego zainteresowań należały poezja i rysunek, był zasłużonym i honorowym członkiem Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda[3]. W 1795 został mianowany dyrektorem Królewskiej Akademii Historii, prawdopodobnie z tej okazji zamówił portret u Goi[6][7].
Opis obrazu
Książę został przedstawiony w półpostaci, na ciemnozielonym, neutralnym tle[8]. Siedzi na krześle obitym zielonym materiałem ze wzorem liścia laurowego i złotymi detalami[9]. Lewą rękę opiera na stole, na którym leżą otwarte książki i plik memoriałów przewiązanych czerwoną tasiemką, nawiązujących do jego oświeceniowych poglądów i pracy intelektualnej[2][10]. Wydaje się, że właśnie przerwano mu lekturę. Ma na sobie nietypowy biały mundur, być może rodzaj munduru galowego, podobnego do tego z Portretu Valentína Bellvísa[11]. Nosi biało-niebieską wstęgę i krzyż Orderu Karola III oraz krzyż Zakonu Santiago, którego był komandorem. Na szyi ma zawieszony Order Złotego Runa, który Karol IV przyznał mu w 1794 roku[2]. Wszystkie odznaczenia znalazły się na obrazie na życzenie portretowanego[12]. Trzy galony odpowiadające jego wysokiej randze zostały wyhaftowane na czerwonej szarfie noszonej w pasie i na mankietach[12] ozdobionych także koronkami[9]. Pod szyją nosi zawiązany biały krawat[13], a na głowie perukę odsłaniającą wysokie czoło i związaną z tyłu czarnymi tasiemkami[8].
Artysta przedstawił księcia jako człowieka pewnego siebie, dumnego i o silnym charakterze[2]. Nie upiększył starczej twarzy modela: namalował wydatny i zdeformowany nos, niemal bezzębne, uchylone usta i powieki opadające pod wpływem wieku[10][8]. Chłodna elegancja arystokraty jest właściwa dla osoby świadomej własnej doniosłości[1]. Książę spogląda na widza zmęczonymi, lecz dumnymi oczami, zdradzającymi przyzwyczajenie do patrzenia na innych z wysokiej społecznej pozycji[13].
Goya miejscami stosował szybkie i swobodne pociągnięcia pędzlem np. na krześle i mankietach, a z wielką dokładnością namalował ordery[10]. Technicznie obraz jest zbliżony do Portretu Francisca Bayeu, który prawdopodobnie powstał w tym samym roku[8].
Proweniencja
Do 1938 roku znajdował się w posiadaniu rodziny portretowanego. Został nabyty w M. Knoedler & Co. przez siostry Anne R. i Amy Putnam, które podarowały obraz San Diego Museum of Art[2].
Przypisy
- ↑ a b Ferrán Aribau, Francesc Ruidera, Lluís Altafuya, Roberto Castillo, Xavier Costaneda: Goya: su tiempo, su vida, su obra. Madryt: LIBSA, 2006, s. 304. ISBN 84-662-1405-4.
- ↑ a b c d e Vicente María Vera de Aragón, duque de Roca. Fundación Goya en Aragón. [dostęp 2020-04-19]. (hiszp. • ang.).
- ↑ a b Nigel Glendinning: Goya. La década de los Caprichos. Retratos 1792–1804. Central Hispano, 1992, s. 128–129, 133–134. ISBN 84-87181-10-4.
- ↑ Robert Hughes: Goya. Artysta i jego czas. Warszawa: W.A.B., 2006, s. 128–130. ISBN 83-7414-248-0.
- ↑ Pablo j. Rico: Juan Meléndez Valdés. W: Praca zbiorowa: Goya (Catálogo Exposición Ayuntamiento de Zaragoza). Zaragoza: Electa España, 1992, s. 80–81. ISBN 84-88045-37-9.
- ↑ José Camón Aznar: Fran. de Goya. T. II 1785-1796. Zaragoza: Caja de Ahorros de Zaragoza, Aragón y Rioja, 1980, s. 120. ISBN 84-500-4165-1.
- ↑ Pedro Jesús Fernández: Quién es quién en la pintura de Goya. Madrid: Celeste Ediciones, 1996, s. 134. ISBN 84-8211-063-2.
- ↑ a b c d Elizabeth du Gué Trapier: Goya and His Sitters: A Study of His Style as a Portraitist. New York: Hispanic Society of America, 1964, s. 11–12.
- ↑ a b Juan J. Luna, Margarita Moreno de las Heras: Goya. 250 aniversario. Madrid: Museo del Prado, 1996, s. 365. ISBN 84-8731-748-0.
- ↑ a b c Marqués de Sofraga. ArteHistoria. [dostęp 2020-04-19]. (hiszp. • ang.).
- ↑ Xavier Bray: Goya: Los Retratos. Londres: Turner Libros, 2015, s. 81–82. ISBN 978-84-1635-484-9.
- ↑ a b Xavier Bray. El hombre de blanco: un nuevo Goya. „Ars magazine”. 28, s. 75, 2015. Madrid: Ars Revista de Arte y Coleccionismo S. L.. ISSN 1889-1462.
- ↑ a b José Gudiol: Goya, 1746–1828. Biografía, estudio analítico y catálogo de sus pinturas. T. I. Madrid: Polígrafa, 1970, s. 290–291.
