V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

V Konkurs Chopinowski
V International Fryderyk Chopin Piano Competition
Ilustracja
Zwycięzca konkursu Adam Harasiewicz
Pełna nazwa

V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

Termin

21 lutego – 20 marca 1955

Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Obiekt

Filharmonia Narodowa

Organizator

Komitet Wykonawczy powołany przez Ministra Kultury i Sztuki

Tematyka

muzyka poważna

V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (również V Konkurs Chopinowski) – 5. edycja Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, która rozpoczęła się 21 lutego 1955 w Warszawie. Organizatorem konkursu był Komitet Wykonawczy powołany przez Ministra Kultury i Sztuki[1].

Charakterystyka konkursu

Na konkurs napłynęło 138 zgłoszeń z 33 krajów[2]. Wzięło w nim udział 77 pianistów z 25 krajów, choć ostatecznie przystąpiło do I etapu tylko 74 z nich[3]. Konkurs odbył się w dniach 21 lutego–20 marca 1955 w odbudowanym w wyniku zniszczeń wojennych budynku Filharmonii Warszawskiej[3]. Prace budowlane i wykończeniowe trwały do ostatnich chwil przed inauguracją i z tego powodu konkurs został przesunięty z października 1954 na luty roku następnego, co zwiększyło przerwę pomiędzy edycjami do 6 lat[3]. Powołano specjalny Komitet Wykonawczy na czele którego stanął pisarz Jarosław Iwaszkiewicz, którego celem była organizacja konkursu.

Był on trójstopniowy: składał się z dwóch etapów oraz finału. Zwyciężył Polak Adam Harasiewicz[4], który swój triumf zapewnił sobie doskonałym występem w finale[3]. Prowadzący do tego momentu Władimir Aszkenazi na ostatnim etapie zaprezentował się nieco słabiej i zajął ostatecznie II miejsce[3]. W każdym z trzech etapów pianista musiał zmierzyć się z obszernym programem regulaminowym[3]. W Hotelu Polonia, gdzie zakwaterowani byli uczestnicy, udostępniono 70 fortepianów do ćwiczeń[3]. W Warszawie i wielu innych miastach Polski odbyło się towarzyszących konkursowi 70 koncertów i 80 recitali[3]. Jury, które w konkursach przedwojennych zasiadało na estradzie, przeniesione zostało na balkon widowni[3].

Konkurs był wielkim wydarzeniem muzycznym oraz towarzyskim, gościła na nim m.in. przybyła 12 marca na zaproszenie Komitetu Wykonawczego konkursu królowa belgijska Elżbieta[5], która przysłuchiwała się początkowym i końcowym występom finałowym[6][7]. Ponadto gościem konkursu był m.in. szef Sekcji Muzycznej UNESCO, Francuz Pierre Lebar[8].

Warto dodać, że z okazji V Konkursu Chopinowskiego, Poczta Polska wydała dwie serie znaczków pocztowych (8 listopada 1954 oraz 22 lutego 1955) o nominałach (45 gr, 60 gr i 1 zł)[9] oraz drugą o nominałach (40 gr i 60 gr)[10].

Kalendarium

Kalendarz konkursu
Faza konkursu Data
Luty Marzec
21.[11] 22.[12][13] 23.[13] 24.[14][15] 25.[15][16] 26.[16][17] 27.[17] 28.[18] 1.[18][19] 2.[19][20] 3.[20] 4. 5. 6.[21][22] 7.[22] 8.[22][23] 9.[23][24] 10.[24][25] 11.[25] 12. 13. 14.[26][6] 15.[6][27] 16.[27][8] 17.[7] 18.[28] 19. 20.
Koncert inauguracyjny
I etap 10:00
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00		 11:30
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00
II etap 9:30
16:00		 9:30
16:00		 9:30
16:00		 9:30
16:00		 9:30
16:00		 9:30
16:00
Finał 19:00 19:00 19:00 19:00 19:00
Koncert laureatów 20:00

Repertuar

W I etapie pianiści mieli do wykonania kilka dowolnie wybranych utworów Fryderyka Chopina wyszczególnionych w Regulaminie konkursu wykonywanych z pamięci (m.in. etiudy, walce, polonezy czy nokturny).

W II etapie pianiści grali następujące utwory Fryderyka Chopina: Preludium cis-moll op. 45, dwie pozostałe, nie wykonywane w I etapie etiudy, spośród czterech z op. 10 i z op. 25, trzy mazurki, sonatę lub dwa większe utwory, np. Barkarolę Fis-dur op. 60, balladę, fantazję lub scherzo[21].

W finale natomiast pianiści mieli do wyboru jeden z koncertów fortepianowych: Koncert e-moll op. 11 lub Koncert f-moll op. 21[24].

Fortepiany konkursowe

Do przesłuchań konkursowych udostępniono pianistom do wyboru następujące fortepiany: dwa marki Steinway oraz po jednym z następujących marek: Bechstein, Blüthner, Bösendorfer i Pleyel[20]. Najwięcej kandydatów wybierało jeden z fortepianów marki Steinway o numerze fabrycznym 344421[20].

Jury

Do konkursowego przebiegu przesłuchań oraz podziału nagród powołano jury, z jego przewodniczącym, którym został mianowany Zbigniew Drzewiecki[3][a]. Pierwszego dnia konkursu (21 lutego) członkowie jury wyłonili ze swego składu trzech wiceprzewodniczących[12]. Podczas występów pianistów jury zasiadało przy stołach na balkonie pierwszego piętra Filharmonii[13]. Sekretarzem jury został prof. Stanisław Szpinalski[13].

Skład jury
Lp. Juror Kraj Funkcja
1. Zbigniew Drzewiecki  Polska przewodniczący jury
2. Harold Craxton  Wielka Brytania wiceprzewodniczący jury
3. Lew Oborin  ZSRR wiceprzewodniczący jury
4. Magda Tagliaferro  Brazylia wiceprzewodnicząca jury
5. Stanisław Szpinalski  Polska sekretarz jury
6. Guido Agosti  Włochy członek jury
7. Stefan Askenase  Belgia członek jury
8. Arturo Benedetti-Michelangeli  Włochy członek jury
9. Émile Bosquet  Belgia członek jury
10. Jacques Février  Francja członek jury
11. Floria Guerra  Chile członek jury
12. Emil Hajek  Jugosławia członek jury
13. Jan Hoffman  Polska członek jury
14. Louis Kentner  Wielka Brytania członek jury
15. Lazare Lévy  Francja członek jury
16. Witold Lutosławski  Polska członek jury
17. Joseph Marx  Austria członek jury
18. František Maxián  Czechosłowacja członek jury
19. Lubomir Pipkow  Bułgaria członek jury
20. Bruno Seidlhofer  Austria członek jury
21. Hugo Steurer  NRD członek jury
22. Ma Sucun  Chiny członek jury
23. Henryk Sztompka  Polska członek jury
24. Józef Śmidowicz[b]  Polska członek jury
25. Erik Then-Bergh  RFN członek jury
26. Margerita Trombini-Kazuro  Polska członek jury
27. Imré Ungár  Węgry członek jury
28. Maria Wiłkomirska[c]  Polska członek jury
29. Jakow Zak  ZSRR członek jury
30. Carlo Zecchi  Włochy członek jury
31. Jerzy Żurawlew  Polska członek jury

System oceny pianistów

Poszczególni sędziowie oceniali grę pianistów stawiając noty na specjalnych formularzach, odrywanych z bloków[13]. Po występie pianisty wypełniony formularz składało się do koperty i oddawało sekretarzowi jury, który wrzucał ją do specjalnej urny, otwieranej po zakończeniu wszystkich występów na danym etapie bądź finale[13]. Jurorzy punktowali każdy wykonywany utwór i wystawiali pianiście łączną ocenę w skali 1–25 punktów[29], po czym obliczano średnią arytmetyczną ocen wszystkich sędziów, która była końcową oceną pianisty[13][2]. Do II etapu dopuszczono tych pianistów, których średnia arytmetyczna wyniosła co najmniej 16 punktów w etapie I, a do III etapu dopuszczono tych pianistów, których średnia arytmetyczna wyniosła co najmniej 18 punktów w etapie II[29][13]. Nagrodzonymi mogli być tylko ci uczestnicy, którzy w finale (III etapie) otrzymali przeciętną, minimum 18 punktów[29]. O kolejności kandydatów do nagród i wyróżnień decydowała suma przeciętnych punktacji uzyskanych w trzech etapach[29].

Konkurs

Koncert inauguracyjny

W dniu 21 lutego w odbudowanej Filharmonii Warszawskiej, Wielka Orkiestra Symfoniczna pod batutą Witolda Rowickiego z udziałem chóru rozpoczęły ceremonię otwarcia konkursu odśpiewaniem Hymnu Narodowego, a następnie w krótkich przemówieniach wystąpili Minister Kultury i Sztuki, Włodzimierz Sokorski, który odczytał decyzję przemianowania Filharmonii Warszawskiej na Filharmonię Narodową, a po nim głos zabrał przewodniczący Komitetu Wykonawczego konkursu, pisarz Jarosław Iwaszkiewicz[11].

Następnie odbył się uroczysty koncert (pierwszy po 15 latach od zniszczenia filharmonii), w którym wykonano Bajkę Stanisława Moniuszki, I Koncert skrzypcowy Karola Szymanowskiego, z udziałem skrzypaczki Wandy Wiłkomirskiej oraz Koncert na orkiestrę Witolda Lutosławskiego[11].

I Etap

Drugiego dnia (22 lutego) przystąpiono do przesłuchań I etapu. Pianiści występowali w kolejności alfabetycznej. Jako pierwsza wystąpiła Iranka Tania Aszot-Harutunian[13]. Ostatecznie w I etapie wystąpiło na scenie 74 pianistów, a trzech pozostałych (Eva Zajíc, Aziz Panahi i Peter V. Webb) zrezygnowało z występu.

Uczestnicy I etapu
Lp. Uczestnik Kraj
1. Zenon Fishbein Argentyna
2. Eva Zajíc[d] Austria
3. Elyanna Caldas Silveira Brazylia
4. Óscar Gacitúa Weston Chile
5. Fu Cong
6. Dagmar Baloghová Czechosłowacja
7. Milan Klíčník Czechosłowacja
8. Stanislav Knor Czechosłowacja
9. Zdeněk Kožina Czechosłowacja
10. Anna Máchová Czechosłowacja
11. Vladimír Topinka Czechosłowacja
12. Tania Aszot-Harutunian
13. Aziz Panahi[e]
14. Eduardo Alvarado Ekwador
15. Ritva Arjava Finlandia
16. Mireille Auxietre-Ivankovitch Francja
17. Alain Bernheim Francja
18. Eveline Chaufour Francja
19. Monique Duphil Francja
20. Henri Gautier Francja
21. Françoise Le Gonidec Francja
22. Bernard Ringeissen Francja
23. Kiyoko Tanaka Japonia
24. Mamoru Yanagawa Japonia
25. Yaeko Yamane Japonia
26. Anna-Marie Globenski Kanada
Lp. Uczestnik Kraj
27. Liliana Bajnowa
28. Snieżanka Barowa
29. Emi Béhar
30. Olga Szewkenowa
31. Florence Margue-Wong Luksemburg
32. Magdalena Acosta Mariscal Meksyk
33. Günter Kotz
34. Manfred Reinelt
35. Annerose Schmidt
36. Siegfried Stöckigt
37. Andrzej Czajkowski Polska
38. Danuta Dworakowska Polska
39. Lidia Grychtołówna Polska
40. Adam Harasiewicz Polska
41. Tadeusz Kerner Polska
42. Edwin Kowalik Polska
43. Miłosz Magin Polska
44. Włodzimierz Obidowicz Polska
45. Elisabeth Gmöhling
46. Manfred Grasse
47. Reimer Küchler
48. Hans Werner Nachtmann
49. Manfred Reuthe
50. Wolfgang Saschowa
51. Herbert Seidemann
52. Wolfgang Semig
Lp. Uczestnik Kraj
53. Peter Zimmermann[f]
54. Malinee Peris
55. Samuel Delessert Szwajcaria
56. György Banhalmi
57. Péter Frankl
58. Imre Szendrei
59. Tamás Vásáry
60. Agnes Radó
61. Vera Remenyi
62. Geoffrey Buckley Wielka Brytania
63. Jeremy Stephen Gott Wielka Brytania
64. Michael Gough Matthews Wielka Brytania
65. John Moore-Bridger Wielka Brytania
66. Mary Anne Rees Wielka Brytania
67. Peter V. Webb[e] Wielka Brytania
68. Sheila Wells Wielka Brytania
69. Sergio Marzorati Włochy
70. Giuseppe Postiglione Włochy
71. Leslie Räskowitz
72. Władimir Aszkenazi
73. Nina Lelczuk
74. Dmitrij Papierno
75. Dmitrij Sacharow
76. Irina Sijałowa
77. Naum Sztarkman

II Etap

Po parogodzinnych obradach 4 marca jury do II etapu, decyzją ogłoszoną przez przewodniczącego o godz. 14, dopuściło 41 pianistów z 16 krajów (w tym wszystkich Polaków)[31]. Podobnie jak w I etapie przesłuchania rozpoczęła Iranka Tania Aszot-Harutunian[21]. Z powodu wykonywania (prawdopodobnie przez pomyłkę) Sonaty h-moll op. 58, utworu innego niż planowany, występ Finki Ritvy Arjavy został przerwany, co oznaczało jej dyskwalifikację[22].

Uczestnicy II etapu
Lp. Uczestnik Kraj
1. Óscar Gacitúa Weston Chile
2. Fu Cong
3. Stanislav Knor Czechosłowacja
4. Anna Máchová Czechosłowacja
5. Tania Aszot-Harutunian
6. Ritva Arjava Finlandia
7. Alain Bernheim Francja
8. Monique Duphil Francja
9. Henri Gautier Francja
10. Françoise Le Gonidec Francja
11. Bernard Ringeissen Francja
12. Kiyoko Tanaka Japonia
13. Snieżanka Barowa
14. Emi Béhar
Lp. Uczestnik Kraj
15. Olga Szewkenowa
16. Günter Kotz
17. Annerose Schmidt
18. Siegfried Stöckigt
19. Andrzej Czajkowski Polska
20. Danuta Dworakowska Polska
21. Lidia Grychtołówna Polska
22. Adam Harasiewicz Polska
23. Tadeusz Kerner Polska
24. Edwin Kowalik Polska
25. Miłosz Magin Polska
26. Włodzimierz Obidowicz Polska
27. Manfred Reuthe
28. Herbert Seidemann
Lp. Uczestnik Kraj
29. Malinee Peris
30. György Banhalmi
31. Péter Frankl
32. Imre Szendrei
33. Tamás Vásáry
34. Michael Gough Matthews Wielka Brytania
35. Giuseppe Postiglione Włochy
36. Władimir Aszkenazi
37. Nina Lelczuk
38. Dmitrij Papierno
39. Dmitrij Sacharow
40. Irina Sijałowa
41. Naum Sztarkman

Finał (III Etap)

12 marca o godzinie 13:30 przewodniczący jury na specjalnej konferencji prasowej ogłosił listę pianistów dopuszczonych do przesłuchań finałowych[26]. Wśród 21 pianistów z 9 krajów znalazło się 5 Polaków. Warto dodać, że początkowo pomyłkowo ogłoszono listę 20 pianistów[26], ale później ją poszerzono i znalazł się na niej pominięty Węgier György Banhalmi[27].

W koncertach finałowych wraz z każdym pianistą występowały przemiennie dwie grupy orkiestr Filharmonii Narodowej, którymi dyrygowali: Zdzisław Górzyński, Mieczysław Mierzejewski, Arnold Rezler, Stanisław Wisłocki i Bohdan Wodiczko[32]. Wybór koncertów Fryderyka Chopina rozłożył się mniej więcej równomiernie (jedenastu pianistów wybrało Koncert f-moll op. 21, a dziesięciu Koncert e-moll op. 11).

Finaliści
Lp. Finalista Kraj Koncert finałowy
1. Fu Cong e-moll op. 11
2. Stanislav Knor Czechosłowacja e-moll op. 11
3. Monique Duphil Francja e-moll op. 11
4. Bernard Ringeissen Francja f-moll op. 21
5. Kiyoko Tanaka Japonia e-moll op. 11
6. Emi Béhar e-moll op. 11
7. Annerose Schmidt f-moll op. 21
Lp. Finalista Kraj Koncert finałowy
8. Andrzej Czajkowski Polska f-moll op. 21
9. Lidia Grychtołówna Polska e-moll op. 11
10. Adam Harasiewicz Polska e-moll op. 11
11. Edwin Kowalik Polska e-moll op. 11
12. Miłosz Magin Polska e-moll op. 11
13. György Banhalmi f-moll op. 21
14. Péter Frankl e-moll op. 11
Lp. Finalista Kraj Koncert finałowy
15. Tamás Vásáry f-moll op. 21
16. Władimir Aszkenazi f-moll op. 21
17. Nina Lelczuk f-moll op. 21
18. Dmitrij Papierno f-moll op. 21
19. Dmitrij Sacharow f-moll op. 21
20. Irina Sijałowa f-moll op. 21
21. Naum Sztarkman f-moll op. 21

Nagrody i wyróżnienia

Fundatorem wszystkich nagród głównych było Ministerstwo Kultury i Sztuki[1]. Wszyscy laureaci otrzymali stosownie do zajętego miejsca bądź wyróżnienia odpowiednią nagrodę finansową. Ponadto dodatkowo podano punktację łączną laureatów konkursu[2].

Nagrody główne
Nagroda Laureat Kraj Wysokość nagrody Łączna punktacja konkursu
1 Adam Harasiewicz[4]  Polska 30 000 zł 69,94
2 Władimir Aszkenazi  ZSRR 25 000 zł 68,67
3 Fu Cong  Chiny 20 000 zł 67,10
4 Bernard Ringeissen  Francja 18 000 zł 66,02
5 Naum Sztarkman  ZSRR 16 000 zł 64,55
6 Dmitrij Papierno  ZSRR 14 000 zł 64,29
7 Lidia Grychtołówna  Polska 12 000 zł 63,54
8 Andrzej Czajkowski  Polska 10 000 zł 62,81
9 Dmitrij Sacharow  ZSRR 9000 zł 62,44
10 Kiyoko Tanaka  Japonia 8000 zł 62,29
Wyróżnienia
Wyróżniony Kraj Wysokość nagrody
Emi Béhar  Bułgaria 5000 zł
Monique Duphil  Francja 5000 zł
Péter Frankl  Węgry 5000 zł
Stanislav Knor  Czechosłowacja 5000 zł
Edwin Kowalik  Polska 5000 zł
Nina Lelczuk  ZSRR 5000 zł
Miłosz Magin  Polska 5000 zł
Annerose Schmidt  NRD 5000 zł
Irina Sijałowa  ZSRR 5000 zł
Tamás Vásáry  Węgry 5000 zł
Nagroda Specjalna
Nagroda Nagrodzony Kraj Wysokość nagrody Fundator nagrody
Najlepsze wykonanie mazurków Fu Cong  Chiny 10 000 zł Polskie Radio
Wyróżnienia Specjalne[2]
Nagroda Wyróżniony Kraj Wysokość nagrody
Najlepsze wykonanie Nokturnu Des-dur op. 27 nr 2 Óscar Gacitúa Weston  Chile 4000 zł
Najlepsze wykonanie Poloneza fis-moll op. 44 Tadeusz Kerner  Polska 4000 zł
Najlepsze wykonanie Berceuse Des-dur op. 57 Malinee Peris  Cejlon 4000 zł
Najlepsze wykonanie Poloneza As-dur op. 61 Giuseppe Postiglione  Włochy 4000 zł
Najlepsze wykonanie Etiudy Ges-dur op. 25 nr 9 Manfred Reuthe  RFN 4000 zł
Najlepsze wykonanie Impromptu Fis-dur op. 36 Imre Szendrei  Węgry 4000 zł

Uwagi

  1. ↑ Zaproszona Marguerite Long (Francja) nie dotarła do Warszawy, nie uczestnicząc w pracach jury.
  2. ↑ Zastępował chwilowo nieobecnych jurorów.
  3. ↑ Zastępowała chwilowo nieobecnych jurorów.
  4. ↑ Austriaczka Eva Zajíc nie pojawiła się na scenie z powodu choroby[30].
  5. ↑ a b Pianiści pomimo przyjazdu na konkurs do Warszawy ostatecznie zrezygnowali z występu[30].
  6. ↑ Niemiec Peter Zimmermann po rozpoczęciu występu w I etapie niespodziewanie go przerwał, schodząc z powodu niedyspozycji ze sceny[30].

Przypisy

  1. ↑ a b Barbara Niewiarowska, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina w Warszawie [online], chopin.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-09-14].
  2. ↑ a b c d Wyniki V Międzynarodowego Konkursu im. Fryderyka Chopina. Harasiewicz – zdobywcą I nagrody, „Życie Warszawy”, Nr 68 (3551), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 20 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  3. ↑ a b c d e f g h i j V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina [online], chopincompetition2015.com [zarchiwizowane z adresu 2021-12-05].
  4. ↑ a b Osoby związane z Chopinem. (Adam Harasiewicz), [w:] Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [online], pl.chopin.nifc.pl [zarchiwizowane z adresu 2021-12-01].
  5. ↑ Królowa Elżbieta Belgijska przybyła do Warszawy, „Życie Warszawy”, Nr 62 (3545), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 13 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  6. ↑ a b c Finałowe akordy wielkiego Konkursu. Pierwsza czwórka na estradzie, „Życie Warszawy”, Nr 63 (3546), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 14 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  7. ↑ a b Jutro wyniki wielkiego Konkursu. Dziś pięć koncertów, „Życie Warszawy”, Nr 66 (3549), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 18 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  8. ↑ a b Jutro ostatni dzień Konkursu. Talent Harasiewicza, „Życie Warszawy”, Nr 65 (3548), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 17 marca 1955, s. 2 [dostęp 2019-01-08].
  9. ↑ V konkurs im. Fryderyka Chopina, [w:] Katalog Znaków Pocztowych, kzp.pl, 8 listopada 1954 [zarchiwizowane z adresu 2022-11-27].
  10. ↑ V Międzynarodowy Konkurs im. Fr. Chopina, [w:] Katalog Znaków Pocztowych, kzp.pl, 22 lutego 1955 [zarchiwizowane z adresu 2021-12-06].
  11. ↑ a b c Symbol jedności wielkiej tradycji narodowej i socjalistycznego jutra – Filharmonia Narodowa oddana w służbie polskiej kultury. Uroczysta inauguracja V Konkursu Chopinowskiego, „Życie Warszawy”, Nr 45 (3527), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 22 lutego 1955, s. 1–2 [dostęp 2019-01-08].
  12. ↑ a b Dziś pierwszy dzień Konkursu. Występuje 8 kandydatów z 8 krajów, „Życie Warszawy”, Nr 45 (3527), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 22 lutego 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  13. ↑ a b c d e f g h i Eliminacje V Konkursu im. Chopina rozpoczęte. Pierwsi kandydaci na estradzie, „Życie Warszawy”, Nr 46 (3528), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 23 lutego 1955, s. 1–2 [dostęp 2019-01-08].
  14. ↑ Z sali i zza kulis wielkiego konkursu. Trzecia ósemka dziś na estradzie, „Życie Warszawy”, Nr 47 (3529), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 24 lutego 1955, s. 1–2 [dostęp 2019-01-08].
  15. ↑ a b Polski dzień konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 48 (3530), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 25 lutego 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  16. ↑ a b Czwarty dzień wielkiego Konkursu. Troje Polaków przy fortepianie, „Życie Warszawy”, Nr 49 (3531), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 26 lutego 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  17. ↑ a b Dziś – ostatni pianista z polskiej ekipy. Sobota – dzień międzynarodowych emocji, „Życie Warszawy”, Nr 50 (3532), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 27 lutego 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  18. ↑ a b Jeszcze 20 pianistów w I etapie. Siedem dni Konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 51 (3533), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 1 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  19. ↑ a b Jutro koniec I etapu. Dzień japońsko-węgierski, „Życie Warszawy”, Nr 52 (3535), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 2 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  20. ↑ a b c d Jeszcze tylko pięciu pianistów. Ostatni dzień I etapu, „Życie Warszawy”, Nr 53 (3536), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 3 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  21. ↑ a b c Dziś grają, „Życie Warszawy”, Nr 56 (3539), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 6 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  22. ↑ a b c d Dwa dni II etapu Konkursu. Pod znakiem pięknej gry, „Życie Warszawy”, Nr 57 (3540), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 8 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  23. ↑ a b W II etapie Konkursu. Dzień trzech Polaków, „Życie Warszawy”, Nr 58 (3541), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 9 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  24. ↑ a b c Ostatnie dni przed finałem. Jeszcze 13 pianistów, „Życie Warszawy”, Nr 59 (3542), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 10 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  25. ↑ a b Dziś ostatni dzień II etapu. Co przyniesie jutro?, „Życie Warszawy”, Nr 60 (3543), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 11 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  26. ↑ a b c W poniedziałek – pierwsza czwórka. 20 pianistów z 9 krajów w finale Konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 62 (3545), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 13 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  27. ↑ a b c Drugi dzień finałów. Cztery indywidualności, „Życie Warszawy”, Nr 64 (3547), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 16 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  28. ↑ Koniec wielkiego Konkursu. Dziś poznamy wyniki, „Życie Warszawy”, Nr 67 (3550), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 19 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  29. ↑ a b c d Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Konkurs V [online], konkursy.miedzynarodowe.chopin.pl [zarchiwizowane z adresu 2015-02-14].
  30. ↑ a b c W niedzielę początek II etapu. Dziś obraduje jury Konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 54 (3537), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 4 marca 1955, s. 1 [dostęp 2020-04-22].
  31. ↑ Wszyscy kandydaci polscy i radzieccy. 41 pianistów z 16 krajów w II etapie Konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 55 (3538), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 5 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  32. ↑ Dziś poznamy finalistów.Od poniedziałku – III etap Konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 61 (3544), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 12 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].

Bibliografia

  • Jerzy Waldorff, Wielka gra, wyd. III uzup., Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993, ISBN 83-214-0940-7, OCLC 69467869.
  • Stefan Wysocki, Wokół Konkursów Chopinowskich, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1987, ISBN 83-212-0443-0, OCLC 749899851.
  • Wojciech Zamecznik, Program V Międzynarodowego Konkursu imienia Fryderyka Chopina: Warszawa, 22 II - 21 III 1955, wyd. 1, Warszawa: Sekretariat V Międzynarodowego Konkursu im. Fryderyka Chopina, 1955, OCLC 836517118.
Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!