Ulica Szeroka w Lublinie

ulica Szeroka

Podzamcze, Śródmieście
Ulica Szeroka, zdjęcie z początku XX w.
Państwo	Polska
Miejscowość	Lublin
Długość	ok. 300 m[1]
Położenie na mapie Lublina ulica Szeroka
Położenie na mapie Polski ulica Szeroka
Położenie na mapie województwa lubelskiego ulica Szeroka
51°15′08,0″N 22°34′21,0″E

Ulica Szeroka w Lublinie (Żydowska) – nieistniejąca ulica w Lublinie. Wytyczona przed połową XVI wieku, a zniszczona przez nazistów w czasie II wojny światowej główna ulica lubelskiej dzielnicy żydowskiej.

Historia

Fragment murala przy Czechówce przy Tarasach Zamkowych w Lublinie przedstawiający mapę dzielnicy żydowskiej (odwzorowanie mapy z 1928). Widoczny napis „Szeroka”

Ulica przebiegała środkiem^[2] obecnego pl. Zamkowego do skrzyżowania z ul. Ruską w pobliżu soboru Przemienienia Pańskiego. Została wytyczona prawdopodobnie przed 1564^[3].

Przyjmowała funkcje centralne (w obrębie dzielnicy żydowskiej) kolejno: w dziedzinie handlu (od początku istnienia), życia społecznego (od XVIII w.) i religii (na przełomie XVIII i XIX w.). W XIX w. zyskała rangę głównej ulicy dzielnicy żydowskiej. Do połowy XIX w. jako jedyna na tym terenie była wybrukowana. Zabudowa murowana pojawiła się prawdopodobnie w XVII w., a ostatnie drewniane budynki rozebrano w końcu XVIII w. Kamienice były dwu- lub trzypiętrowe, bez kanalizacji^[3].

Przy Szerokiej swoje domy budowali najbogatsi Żydzi w Lublinie. W XVI w. stał tam dom Pesacha Joskowicza, bankiera Zygmunta I Starego, brata Szaloma Szachny. Później powstało kilkanaście synagog i domów modlitwy, w tym synagoga Kotler-szul i synagogi chasydzkie, m.in. synagoga Jakuba Horowitza oraz należąca do cadyków z dynastii Lublin synagoga de Chassidim. Funkcjonowały tam dwory cadyków z dynastii Lublin (począwszy od Jehudy Lejba Eigera) oraz dwór Jakuba Izaaka Horowica^[3].

W 1941 Szeroka została główną ulicą lubelskiego getta. Powstały tam przytułki dla przesiedlonych z innych części Lublina mieszkańców żydowskiego pochodzenia. Rok później wywieziono mieszkańców do Sonderkommando Belzec. W 1954 na miejscu Szerokiej utworzono Plac Zebrań Ludowych (ob. pl. Zamkowy). Jedynym śladem Szerokiej jest zdrój uliczny przy ul. Ruskiej (na placu manewrowym dworca PKS)^[2][3].

W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uchwalonym w 2016 zaplanowano utworzenie ciągu pieszo-jezdnego idącego śladem dawnej Szerokiej. Będzie on kształtował zabudowę kwartałową. Zdrój uliczny ma być dominantą skweru, dostępnego jedynie dla pieszych oraz pojazdów służb ratowniczych i technicznych^[4].

• 
  Zdrój uliczny przy
  ul. Ruskiej, jedyny istniejący ślad ul. Szerokiej
• 
  Miejsce, w którym znajdowała się ul. Szeroka

Przypisy

1. Alternatywny Geoportal Miasta Lublin [online], geoportal2.lublin.eu [dostęp 2017-04-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-13] .strona główna serwisu
2. GrzegorzG. Paluch GrzegorzG., Cienie nieistniejącego miasta, lublin.eu, ISBN 978-83-62997-60-2 [dostęp 2016-09-03] .
3. RobertR. Kuwałek RobertR., Lublin – ulica Szeroka (nie istnieje) – historia ulicy [online], teatrnn.pl [dostęp 2016-09-03] .
4. Uchwała nr 180/VII/2015 Rady Miasta Lublin z dnia 21 maja 2015 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Lublin w rejonie ulic: Podzamcze, Aleja Tysiąclecia, Lubartowska, Ruska [online], bip.lublin.eu, 28 maja 2015 [dostęp 2016-09-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-06] .

Linki zewnętrzne

• Mapka poglądowa obecnego centrum Lublina i ulic dzielnicy żydowskiej [online], lublin.jewish.org.pl [dostęp 2016-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-02] .