Trutnowy (niem. Trutenau) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Cedry Wielkie na obszarze Żuław Gdańskich.
Siedziba klubu piłkarskiego Grom Trutnowy.[potrzebny przypis]
Historia
Pierwsza wzmianka o istnieniu wsi pochodzi z 1308 roku, kiedy to Władysław Łokietek nadał ją synom kasztelana gdańskiego Unisława. Dwa lata później wieś została sprzedana Krzyżakom. W XVI i XVII wieku był to obszar osadnictwa olęderskiego. Wieś należąca do Żuław Steblewskich terytorium miasta Gdańska położona była w drugiej połowie XVI wieku w województwie pomorskim[3].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
W roku 2008 wieś obchodziła jubileusz 700-lecia.
Zabytki
Według rejestru zabytków NID[4] na listę zabytków wpisane są:
- kościół parafialny pw. śś. Piotra i Pawła z XIV w., nr rej.: 222 z 6.08.1962
- cmentarz grzebalny, nr rej.: 1023 z 30.12.1987
- plebania (nr 18) z 1728, nr rej.: 223 z 13.08.1962
- dom podcieniowy nr 4 (d. 3), murowano-szachulcowy z 1720, nr rej.: 9 z 10.11.1959.
Kościół
Gotycki ceglany kościół parafialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła pochodzi z 1334, posiada wąskie nawy boczne, prezbiterium jest sklepione gwiaździście. Wyposażenie renesansowo-barokowe, na ścianie wschodniej tablica wskazująca poziom wody podczas powodzi w 1829. Ściany ozdobione współczesnymi freskami[5]. Wieża została obniżona w XIX w, uległa Zniszczeniu w 1945. Podczas obudowy wieżę kościoła nakryto nowym płaskim dachem; rekonstrukcji wieży dokonano dopiero w latach 2017-2018 (odtworzoną w innym miejscu drewnianą wieżę zamontowano w całości za pomocą dźwigu), wtedy też powieszono czekający od dawna na to zdarzenie dzwon[6][7]. Wewnątrz późnomanierystyczny ołtarz z 1675.
Kościół jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej, należącej do dekanatu Żuławy Steblewskie w archidiecezji gdańskiej.
Plebania
Nieopodal kościoła znajduje się barokowa plebania z 1728, z mansardowym dachem z lukarnami, krytym dachówką holenderką. W sieni znajduje się tablica erekcyjna z czarnego marmuru. Zachowały się drzwi wejściowe z barokowymi okuciami oraz duże okna z pierwotną stolarką.
Dom podcieniowy
W południowej części wsi znajduje się dom podcieniowy z 1720. Wsparty jest on na ośmiu słupach, z dekoracyjnymi mieczami tworzącymi rodzaj arkad. Piętro i dwa szczyty mają konstrukcję szkieletową o szczególnym ozdobnym układzie belek. Zachował się pierwotny układ wnętrza z wielką sienią i piętrową galerią oraz liczne barokowe detale wyposażenia wnętrza. W wielkiej sieni znajduje się makieta XVIII-wiecznej wsi projektowanego skansenu miniatur żuławskiego budownictwa w skali 1:100. W domu ma siedzibę Stowarzyszenie "Żuławy Gdańskie", a od 2008 mieści się tu Muzeum Wsi Żuławskiej.
W centrum wsi, po zachodniej stronie stoi XIX-wieczny dom zagrodniczy w konstrukcji szkieletowej – typowy przykład budownictwa żuławskiego.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140639
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1309 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 128.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 33 [dostęp 2017-01-08] .
- ↑ PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 349, ISBN 978-83-7495-133-3 .
- ↑ "Wspólny projekt na ratunek żuławskim zabytkom", Flash - Panorama Pomorza nr 1 (38)/2016, styczeń 2016
- ↑ Zabytki Żuław Wiślanych odzyskują swój dawny blask
Linki zewnętrzne
Wsie |
|
---|
Osada |
|
---|
Części wsi |
- Błotnik Drugi
- Błotnik Pierwszy
- Cedry Małe-Kolonia
- Miłocin
- Serowo
- Trutnowy Drugie
- Trutnowy Pierwsze
- Trutnowy Trzecie
|
---|
Dawna miejscowość |
|
---|