Camptotheca acuminata – drzewo z którego pozyskiwana jest kamptotecyna
Topotekan – organiczny związek chemiczny, chemioterapeutyk z grupy inhibitorów topoizomerazy. Lek ten jest przyjmowany w postaci chlorowodorku. Topotekan (w preparacie Hycamtin) jest pierwszym zarejestrowanym inhibiotorem topoizomerazy I, który może być stosowany doustnie. Poza tym lek może być stosowany we wlewie dożylnym[3][4].
Topotekan jest półsyntetyczną pochodną kamptotecyny, która jest alkaloidem pozyskiwanym z drzewa Camptotheca acuminata[13]. Działanie przeciwnowotworowe leku polega na hamowaniu topoizomerazy I. Topoizomeraza I jest enzymem jądrowym, który odpowiada za zmniejszenie napięcia torsyjnego DNA, poprzez wywoływanie powstawania odwracalnych pęknięć w obrębie pojedynczych nici[3][4][14], co pozwala na powstanie widełek replikacyjnych. Natomiast topotekan interkaluje pomiędzy zasady azotowe w DNA. Gdy widełki replikacyjne dotrą do miejsca, w którym pomiędzy zasadami znajduje się topotekan, dochodzi do zahamowania procesu replikacji. Łącząc się z kompleksem topoizomeraza I–DNA, topotekan uniemożliwia odtwarzanie wiązań w miejscach pęknięć i uszkadza strukturę podwójnych łańcuchów DNA. Komórka niezdolna do replikacji po pewnym czasie umiera[15].
Podczas stosowania leku należy wykonywać regularnie pełne badanie morfologiczne krwi.
U pacjentów z gorączką, neutropenią oraz bólem brzucha należy rozważyć możliwość zapalenia okrężnicy.
W przypadku stwierdzenia śródmiąższowego zapalenia płuc należy przerwać terapię topotekanem.
Nie zaleca się stosowania leku u chorych z ciężkimi zaburzeniami nerek lub wątroby (wywołanymi marskością)[4].
Interakcje z innymi lekami
Nie hamuje enzymów cytochromu P-450 u ludzi – nie wykazano wpływu na farmakokinetykę topotekanu, po zastosowaniu granisetronu, ondansetronu, morfiny lub kortykosteroidów.
W przypadku stosowania terapii skojarzonej topotekanu z innymi lekami istnieje możliwość zmniejszenia dawek leków w celu zwiększenia tolerancji leczenia[3][4].
Stosowanie podczas ciąży i karmienia piersią
W czasie stosowania topotekanu należy zaleca się unikanie zajścia w ciążę. Nie zaleca się stosowania leku w czasie karmienia piersią[3][4].
Wpływ na prowadzenie pojazdów mechanicznych
Należy zachować ostrożność ze względu na często występujące efekty uboczne stosowania leku w postaci osłabienia i zmęczenia[3][4].
Przedawkowanie
Nie jest znane swoiste antidotum. W przypadku przedawkowania może dojść do zahamowania funkcji szpiku i zapalenia błon śluzowych[4].
Preparaty
Preparaty na polskim rynku zawierające topotekan: Hycamtin, Potactasol, Topotecan medac, Topotecanum Accord[16].
↑AlbertoA.GaraventaAlbertoA. i inni, A phase II study of topotecan with vincristine and doxorubicin in children with recurrent/refractory neuroblastoma, „Cancer”, 98 (11), 2003, s. 2488–2494, DOI: 10.1002/cncr.11797, PMID: 14635085 [dostęp 2022-03-09](ang.).
↑ThierryT.LesimpleThierryT. i inni, Phase I study of topotecan in combination with concurrent radiotherapy in adults with glioblastoma, „Journal of Neuro-Oncology”, 65 (2), 2003, s. 141–148, DOI: 10.1023/b:neon.0000003647.66788.3b, PMID: 14686734 [dostęp 2022-03-09](ang.).
↑YvesY.PommierYvesY. i inni, DNA topoisomerases and their poisoning by anticancer and antibacterial drugs, „Chemistry & Biology”, 17 (5), 2010, s. 421–433, DOI: 10.1016/j.chembiol.2010.04.012, PMID: 20534341, PMCID: PMC7316379 [dostęp 2022-03-09](ang.).