Tlaloc

Tlaloc

bóg deszczu i pioruna
Posąg Tlaloca przed Narodowym Muzeum Antropologii i Historii w mieście Meksyk
Inne imiona	Tlalok
Teren kultu	Państwo Azteków
Odpowiednik	Chac (u Majów), Tajín (u Totonaków), Cocijo (u Zapoteków)
Rodzina
Żona	Xochiquetzal, a później Chalchiuhtlicue

Tlaloc, Tlalok (nah. „ten, który powoduje rośnięcie”, „ten, który jest zrobiony z ziemi”, „ten, który jest ucieleśnieniem ziemi”^[1]) – bóg deszczu i pioruna. Wierzono, iż był Słońcem Ognia (Nahui Quiahuitl) w trzeciej epoce świata. Jeden z najstarszych i najważniejszych bogów Mezoameryki.

Charakterystyka

Wiara w niego rozpowszechniła się m.in. dzięki wpływom Tolteckim. Był panem symbolem życia. Dzięki Tlalocowi wzrastała roślinność. Jego pomocnikami byli tlalocy (tlaloque) – bóstwa deszczu, jego synowie lub bracia. Jak wierzono, używali oni czterech rodzajów naczyń – woda z jednego powodowała deszcz, z innego suszę itd. gdy naczynia te pękały, rozlegał się grzmot.

Według wierzeń Olmeków małżonką Tlaloca była Chalchihuitlicue – „Ta w Spódnicy z Jadeitu”, bogini wody i płodności^[2], która była boginią wód powierzchniowych.

Odpowiednikami Tlaloca w innych kulturach regionu Mezoameryki byli: Tajín u Totonaków, główne bóstwo Zapoteków – Cocijo, u Mixteków – Dzahui oraz Chac u Majów. Bogato zdobione wyobrażenia Tlaloca i Tlalocanu znaleziono także podczas prac archeologicznych na terenie prekolumbijskiego miasta Teotihuacán, oraz w byłym kompleksie świątynnym Azteków tzw. Templo Mayor.

Tlaloc był bardzo ważny w religii Teotihuacán, gdzie oprócz swych funkcji związanych z wodą i urodzajem, pełnił też rolę boga wojny^[3].

Tlaloc miał władzę nad wszystkimi wodami (deszczem, rzekami, jeziorami). Kojarzono go także z licznymi, związanymi z wodą, zjawiskami przyrodniczymi np. wiry wodne, odmęty, występujące w czasie deszczu pioruny, a także z muszlami, koralowcami i żabami. Przedstawiany był w masce z pierścieniami wokół oczu i kłami, w ręku trzymał błyskawicę. Kolorem Tlaloca był niebieski. Składano mu także ofiary z ludzi, były to głównie chore niemowlęta, które kojarzono w wierzeniach Azteków z boskimi pomocnikami tlaloque poprzez fizyczne podobieństwo (mimo ich boskiego statusu, uważano iż tlaloque mieli ciała niedużych rozmiarów).

Ludzie, których śmierć miała związek z wodą, trafiali do Tlalocanu, jego raju, który znajdował się pod ziemią^[1].

W sztuce Azteków często przedstawiano wizerunek Tlaloca na polichromowanych dzbanach, którymi według legend jego pomocnicy tlaloque podlewali ziemię podczas deszczu. Niekiedy, aby ukazać związek wody z ziemią, przedstawiany był razem z bóstwem Tlaltecuhtli, z którego ciała Quetzalcoatl i Tezcatlipoca mieli niegdyś stworzyć niebo i ziemię (w tym także zbiorniki wodne i rzeki).

Kalendarzowy bóg 7 dnia miesiąca (Mazatl), mąż Xochiquetzal, a później Chalchiuhtlicue.

Galeria

• 
  Tlaloc – Kodeks Borgia
• 
  Tlaloc – Kodeks Borgia, strona 27
• 
  Tlaloc – hieroglif
• 
  Tlaloc – Kodeks Rios
• 
  Tlaloc – przedstawienie z XVII w.

Zobacz też

• Wierzenia Azteków

Przypisy

1. Justyna Olko: Meksyk przed konkwistą, PIW, Warszawa 2010, s. 226.
2. Renata Faron-Bartels: Ludzie i bogowie Ameryki Środkowej, Ossolineum, Wrocław 2009, s. 17.
3. Justyna Olko: Meksyk przed konkwistą, PIW, Warszawa 2010, s. 227.

Bibliografia

• JustynaJ. Olko JustynaJ., Meksyk przed konkwistą, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2010, ISBN 978-83-06-03237-6, OCLC 751516689 . Brak numerów stron w książce

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 257147965839684081717
• LCCN: sh93004784
• GND: 143652494
• PLWABN: 9810565329405606
• J9U: 987007530129805171
• GIA: 901001411

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3987591
• Britannica: topic/Tlaloc
• Universalis: tlaloc
• Catalana: 0066198