Nagroda Bookera
Booker Prize
| Nagroda za
|
powieść napisaną w j. angielskim i opublikowaną w Wielkiej Brytanii lub Irlandii
|
| Przyznający
|
Booker Group (1969–2001)
Man Group (2002–2019)
Crankstart (od 2019)
|
| Państwo
|
 Wielka Brytania
|
| Lokalizacja
|
Londyn
|
| Pierwsze rozdanie
|
1969
|
| Strona internetowa
|
Nagroda Bookera (ang. The Booker Prize, wcześniej Booker Prize for Fiction, The Man Booker Prize) – najbardziej prestiżowa nagroda literacka w Wielkiej Brytanii, przyznawana za najlepszą powieść angielskojęzyczną z ostatniego roku. Do 2013 roku przyznawana autorom, którzy byli obywatelami Wspólnoty Narodów, Zimbabwe lub Irlandii, w kolejnym roku zniesiono to ograniczenie. Pierwsza nagroda została przyznana w 1969.
Laureat Nagrody Bookera otrzymuje sumę 50 tys. funtów. Znalezienie się w grupie finalistów jest również uważane za wielki zaszczyt.
Laureaci The Booker Prize
| Rok
|
Autor
|
Kraj
|
Tytuł
|
| 1969
|
P.H. Newby
|
Wielka Brytania
|
Something to Answer For
|
| 1970
|
Bernice Rubens
|
Wielka Brytania
|
Wybrany(inne języki)
(The Elected Member)
|
| 1971
|
V.S. Naipaul
|
 Trynidad i Tobago
Wielka Brytania
|
W wolnym kraju(inne języki)
(In a Free State)
|
| 1972
|
John Berger
|
Wielka Brytania
|
G.
(G.)
|
| 1973
|
J.G. Farrell
|
Wielka Brytania
|
Oblężenie Krisznapuru(inne języki)
(The Siege of Krishnapur)
|
| 1974
|
Nadine Gordimer
|
 Południowa Afryka
|
Zachować swój świat(inne języki)
(The Conservationist)
|
| Stanley Middleton
|
Wielka Brytania
|
Wakacje(inne języki)
(Holiday)
|
| 1975
|
Ruth Prawer Jhabvala
|
Wielka Brytania
 Niemcy
|
W upale i kurzu(inne języki)
(Heat and Dust)
|
| 1976
|
David Storey(inne języki)
|
Wielka Brytania
|
Saville(inne języki)
(Saville)
|
| 1977
|
Paul Scott
|
Wielka Brytania
|
Ci, co pozostali(inne języki)
(Staying On)
|
| 1978
|
Iris Murdoch
|
Wielka Brytania
|
Morze, morze(inne języki)
(The Sea, the Sea)
|
| 1979
|
Penelope Fitzgerald
|
Wielka Brytania
|
Offshore
|
| 1980
|
William Golding
|
Wielka Brytania
|
Rytuały morza(inne języki)
(Rites of Passage)
|
| 1981
|
Salman Rushdie
|
Wielka Brytania
|
Dzieci północy
(Midnight’s Children)
|
| 1982
|
Thomas Keneally
|
 Australia
|
Lista Schindlera(inne języki)
(Schindler’s Ark)
|
| 1983
|
J.M. Coetzee
|
Południowa Afryka
|
Życie i czasy Michaela K.
(The Life and Times of Michael K)
|
| 1984
|
Anita Brookner
|
Wielka Brytania
|
Hotel du Lac(inne języki)
(Hotel du Lac)
|
| 1985
|
Keri Hulme
|
 Nowa Zelandia
|
The Bone People
|
| 1986
|
Kingsley Amis
|
Wielka Brytania
|
Stare diabły(inne języki)
(The Old Devils)
|
| 1987
|
Penelope Lively
|
Wielka Brytania
|
Moon Tiger
|
| 1988
|
Peter Carey
|
Australia
|
Oskar i Lucynda(inne języki)
(Oscar and Lucinda)
|
| 1989
|
Kazuo Ishiguro
|
Wielka Brytania
 Japonia
|
Okruchy dnia
(The Remains of the Day)
|
| 1990
|
A.S. Byatt
|
Wielka Brytania
|
Opętanie(inne języki)
(Possession: A Romance)
|
| 1991
|
Ben Okri
|
 Nigeria
|
Droga bez dna(inne języki)
(The Famished Road)
|
| 1992
|
Michael Ondaatje
|
 Kanada
 Sri Lanka
|
Angielski pacjent
(The English Patient)
|
| Barry Unsworth
|
Wielka Brytania
|
Sacred Hunger
|
| 1993
|
Roddy Doyle
|
 Irlandia
|
Paddy Clarke Ha Ha Ha(inne języki)
(Paddy Clarke Ha Ha Ha)
|
| 1994
|
James Kelman
|
Wielka Brytania
|
Jak późno było, jak późno(inne języki)
(How Late it Was, How Late)
|
| 1995
|
Pat Barker
|
Wielka Brytania
|
The Ghost Road
|
| 1996
|
Graham Swift
|
Wielka Brytania
|
Ostatnia kolejka(inne języki)
(Last Orders)
|
| 1997
|
Arundhati Roy
|
 Indie
|
Bóg rzeczy małych(inne języki)
(The God of Small Things)
|
| 1998
|
Ian McEwan
|
Wielka Brytania
|
Amsterdam(inne języki)
(Amsterdam)
|
| 1999
|
J.M. Coetzee
|
 Południowa Afryka
|
Hańba
(Disgrace)
|
| 2000
|
Margaret Atwood
|
Kanada
|
Ślepy zabójca
(The Blind Assassin)
|
| 2001
|
Peter Carey
|
Australia
|
Prawdziwa historia Neda Kelly’ego(inne języki)
(True History of the Kelly Gang)
|
| 2002
|
Yann Martel
|
Kanada
|
Życie Pi
(Life of Pi)
|
| 2003
|
DBC Pierre
|
Australia
|
Vernon(inne języki)
(Vernon God Little)
|
| 2004
|
Alan Hollinghurst
|
Wielka Brytania
|
Linia piękna(inne języki)
(The Line of Beauty)
|
| 2005
|
John Banville
|
Irlandia
|
Morze(inne języki)
(The Sea)
|
| 2006
|
Kiran Desai
|
Indie
|
Brzemię rzeczy utraconych(inne języki)
(The Inheritance of Loss)
|
| 2007
|
Anne Enright
|
Irlandia
|
Tajemnica rodu Hegartych(inne języki)
(The Gathering)
|
| 2008
|
Aravind Adiga
|
Indie
|
Biały Tygrys(inne języki)
(The White Tiger)
|
| 2009
|
Hilary Mantel
|
Wielka Brytania
|
W komnatach Wolf Hall(inne języki)
(Wolf Hall)
|
| 2010
|
Howard Jacobson
|
Wielka Brytania
|
Kwestia Finklera(inne języki)
(The Finkler Question)
|
| 2011
|
Julian Barnes
|
Wielka Brytania
|
Poczucie kresu(inne języki)
(The Sense of an Ending)
|
| 2012
|
Hilary Mantel
|
Wielka Brytania
|
Na szafocie(inne języki)
(Bring Up the Bodies)
|
| 2013
|
Eleanor Catton
|
Nowa Zelandia
|
Wszystko, co lśni(inne języki)
(The Luminaries)
|
| 2014
|
Richard Flanagan
|
Australia
|
Ścieżki północy(inne języki)
(The Narrow Road to the Deep North)
|
| 2015
|
Marlon James
|
 Jamajka
|
Krótka historia siedmiu zabójstw
(A Brief History of Seven Killings)
|
| 2016
|
Paul Beatty
|
 Stany Zjednoczone
|
Sprzedawczyk(inne języki)
(The Sellout)
|
| 2017
|
George Saunders
|
Stany Zjednoczone
|
Lincoln w Bardo(inne języki)
(Lincoln in the Bardo)
|
| 2018
|
Anna Burns
|
Wielka Brytania
( Irlandia Północna)
|
Mleczarz
(Milkman)
|
| 2019[1]
|
Margaret Atwood
|
Kanada
|
Testamenty
(The Testaments)
|
| Bernardine Evaristo
|
Wielka Brytania
|
Dziewczyna, kobieta, inna(inne języki)
(Girl, Woman, Other)
|
| 2020
|
Douglas Stuart
|
Wielka Brytania
Stany Zjednoczone
|
Shuggie Bain
(Shuggie Bain)[2]
|
| 2021
|
Damon Galgut(inne języki)
|
Południowa Afryka
|
Obietnica
(The Promise)[3]
|
| 2022
|
Shehan Karunatilaka
|
Sri Lanka
|
Siedem księżyców Maalego Almeidy
(The Seven Moons of Maali Almeida)[4]
|
| 2023
|
Paul Lynch
|
Irlandia
|
Pieśń prorocza
(Prophet Song)[5]
|
| 2024
|
Samantha Harvey
|
Wielka Brytania
|
Orbital[6]
|
Nagrody specjalne
Booker of Bookers
W 1993 roku przyznano nagrodę „Booker of Bookers” z okazji 25-lecia nagrody. Trzej jurorzy z poprzednich edycji, Malcolm Bradbury, David Holloway i W. L. Webb, wybrali Dzieci północy Salmana Rushdiego, zwycięzcę z 1981 roku, jako „najlepszą powieść spośród wszystkich zwycięzców”[7].
The Best of the Booker
W 2008 roku przyznano nagrodę "The Best of the Booker" z okazji 40-lecia nagrody. Przygotowano krótką listę sześciu dotychczasowych zwycięzców: Oblężenie Krisznapuru(inne języki) Jamesa Gordona Farrella (zwycięzca z 1973), Zachować swój świat(inne języki) Nadine Gordimer (1974), Dzieci północy Salmana Rushdiego (1981), Oskar i Lucynda(inne języki) Petera Careya (1988), The Ghost Road Pat Barker (1995) oraz Hańba J.M. Coetzee (1999). W powszechnym głosowaniu zwycięzcą zostały Dzieci północy[8].
Lost Man Booker Prize
W 1971 roku zmieniono regulamin nagrody i nominowano powieści opublikowane w bieżącym roku, a nie w roku poprzednim, przez co żadna powieść opublikowana w 1970 roku nie mogła zdobyć Nagrody Bookera. W 2010 r. postanowiono wstecznie przyznać nagrodę „Lost Man Booker Prize”, którą zdobyła książka J. G. Farrella Niepokoje(inne języki)[9].
Best of Beryl
W 2011 roku Nagroda Man Booker Prize ustanowiła nagrodę „Best of Beryl” dla zmarłej rok wcześniej pisarki Beryl Bainbridge, której powieści pięć razy trafiały do finału, jednak ani razu nie została laureatką. Nominowane książki to: The Dressmaker (nominacja w 1973), The Bottle Factory Outing (1974), An Awfully Big Adventure (1990), Every Man for Himself (1996) oraz Master Georgie (1998). Nagroda została przyznana za ostatnią powieść[10].
Pisarka znalazła się jeszcze na długiej liście nominacji w 2001 roku z powieścią According to Queeney.
Golden Man Booker
W 2018 roku z okazji 50-lecia przyznano "Golden Man Booker". Do przeczytania zwycięskich powieści z każdej dekady nagrody powołano pięciu jurorów. Byli to: pisarz i redaktor Robert McCrum (lata 70.), poeta Lemn Sissay MBE (lata 80.), powieściopisarka Kamila Shamsie (lata 90.), prezenter radiowy i pisarz Simon Mayo (2000) oraz poetka Hollie McNish (2010).
Jurorzy wybrali po jednej książce z każdej dekady: W wolnym kraju(inne języki) V.S. Naipaula (zwycięzca z 1971), Moon Tiger Penelope Lively (1987), Angielski pacjent Michaela Ondaatje (1992), W komnatach Wolf Hall(inne języki) Hilary Mantel (2009) oraz Lincoln w Bardo(inne języki) George'a Saundersa (2017). W powszechnym głosowaniu zwycięzcą został Angielski pacjent[11].
The International Booker Prize
W 2005 roku ustanowiono osobną nagrodę The International Booker Prize, dostępną dla pisarzy z całego świata.
Pierwotnie była ona przyznawana co dwa lata za całokształt twórczości, jednak od 2016 roku otrzymuje ją książka przetłumaczona na język angielski i opublikowana w poprzednim roku.
Pierwszym laureatem był albański pisarz Ismail Kadare, nominowany był wtedy również Stanisław Lem. W 2018 roku laureatką nagrody została Olga Tokarczuk za powieść Bieguni[12][13].
Przypisy
- ↑ Margaret Atwood and Bernardine Evaristo: Winners of The 2019 Booker Prize announced [online], The Booker Prizes [dostęp 2019-10-15] (ang.).
- ↑ The Booker Prize 2020 [online], thebookerprizes.com [dostęp 2020-11-20] .
- ↑ AlisonA. Flood AlisonA., Damon Galgut wins Booker prize with ‘spectacular’ novel The Promise [online], the Guardian, 3 listopada 2021 [dostęp 2021-11-03] (ang.).
- ↑ Booker Prize 2022: Sri Lankan author Shehan Karunatilaka wins with supernatural satire, „BBC News”, 17 października 2022 [dostęp 2022-10-17] (ang.).
- ↑ EllaE. Creamer EllaE., ‘Soul-shattering’ Prophet Song by Paul Lynch wins 2023 Booker prize, „The Guardian”, 26 listopada 2023, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-11-27] (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
- ↑ Orbital by Samantha Harvey wins the Booker Prize 2024 [online], thebookerprizes.com, 12 listopada 2024 [dostęp 2024-11-12] (ang.).
- ↑ The Booker of Bookers | The Booker Prizes [online], thebookerprizes.com [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- ↑ The Best of the Booker | The Booker Prizes [online], thebookerprizes.com [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- ↑ The Lost Man Booker | The Booker Prizes [online], thebookerprizes.com [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- ↑ The Booker Prize and the best of Beryl Bainbridge | The Booker Prizes [online], thebookerprizes.com, 26 maja 2022 [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- ↑ The Golden Man Booker | The Booker Prizes [online], thebookerprizes.com [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- ↑ AlisonA. Flood AlisonA., Olga Tokarczuk’s ‘extraordinary’ Flights wins Man Booker International prize [online], the Guardian, 22 maja 2018 [dostęp 2018-05-23] (ang.).
- ↑ Olga Tokarczuk laureatką Międzynarodowej Nagrody Bookera, „Onet Kultura”, 22 maja 2018 [dostęp 2018-05-23] (pol.).
Linki zewnętrzne
