PROFILBARU.COM

Tadeusz Zygfryd Kassern
Data i miejsce urodzenia	19 marca 1904 ; Lwów
Pochodzenie	żydowskie
Data i miejsce śmierci	2 maja 1957 ; Nowy Jork
Przyczyna śmierci	nowotwór
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna, muzyka neoromantyczna, muzyka neoklasycystyczna
Zawód	kompozytor, pedagog
	Odznaczenia

Tadeusz Zygfryd Kassern (19 marca 1904 we Lwowie, zm. 2 maja 1957 w Nowym Jorku)^[1] – polski kompozytor i pedagog.

Życiorys

Urodził się 19 marca 1904 we Lwowie, w rodzinie Adolfa i Marii z Baumanów. W 1922 ukończył VIII gimnazjum we Lwowie^[2]. Studiował w konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie u Jerzego Lalewicza (fortepian) i Mieczysława Sołtysa (teoria, kompozycja). W latach 1922–1926 kontynuował studia w konserwatorium w Poznaniu u Henryka Opieńskiego (kompozycja) i Wieńczysława Brzostowskiego (fortepian). Ukończył również studia prawnicze na uniwersytecie w Poznaniu (1926). W 1931 kontynuował naukę w Paryżu, gdzie działał w Stowarzyszeniu Młodych Muzyków Polaków^[1]^[3].

Do 1939 mieszkał w Poznaniu, gdzie pracował w oddziale Prokuratorii Generalnej RP, od 1935 jako radca. W latach 1929–1933 był recenzentem muzycznym „Nowego Kuriera”, w latach 1934–1938 „Dziennika Poznańskiego”^[4], od 1936 członkiem rady artystycznej Poznańskiego Towarzystwa Muzycznego. Poza tym systematycznie komponował, zdobywając liczne nagrody na konkursach.

W sierpniu 1939 ewakuowany do Lwowa, po usilnych staraniach w 1940 wyjechał do Krakowa; pracował m.in. w księgarni Gebethnera i Wolffa (wówczas Fritschego). Poszukiwany przez gestapo z powodu żydowskiego pochodzenia, często zmieniał miejsce zamieszkania. Wyjechał w 1942 lub 1943 do Warszawy, gdzie ukrywał się pod nazwiskiem Teodor Sroczyński. Po powstaniu warszawskim przebywał w Zakopanem, skąd wiosną 1945 powrócił do Poznania^[1]^[3].

W grudniu 1945 wyjechał do Stanów Zjednoczonych jako attaché kulturalny polskiego konsulatu w Nowym Jorku, w 1948 został konsulem oraz delegatem Polski do spraw kulturalnych przy ONZ^[1]^[3]. W grudniu 1948 zrezygnował ze służby dyplomatycznej i osiedlił się na stałe w Stanach Zjednoczonych^[1]. Nigdy jednak nie zamienił obywatelstwa polskiego na amerykańskie (w 1956 otrzymał wizę na pobyt stały w Stanach Zjednoczonych)^[4]. Odtąd zajmował się wyłącznie komponowaniem i pracą pedagogiczną; uczył gry na fortepianie i teorii w Third Street Music School i Jaques-Dalcroze Institute oraz w New School for Social Research w Nowym Jorku^[1]^[3]. Zmarł w nowojorskim szpitalu św. Łukasza, po długiej chorobie nowotworowej^[1]^[5].

Był mężem Longiny Marii Turkowskiej^[2].

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi^[2]
Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[2]

Twórczość

Twórczość Kasserna cechuje duża różnorodność stylistyczna. W początkowym okresie pozostawał pod wpływem Karola Szymanowskiego i francuskich impresjonistów. Widoczne to jest na przykład w Koncercie na sopran i orkiestrę, nagrodzonym w 1928 na konkursie Stowarzyszenia Młodych Muzyków Polaków w Paryżu), który przyniósł mu duży rozgłos i wysunął go na jedno w czołowych miejsc wśród kompozytorów polskich jego generacji^[1]^[3].

Przezwyciężenie tych wpływów i ukształtowanie własnego stylu nastąpiło w drugim okresie jego twórczości w latach 30. Najwybitniejszym utworem z tego okresu jest Koncert na orkiestrę smyczkową, przesiąknięty tendencjami neoklasycystycznymi^[1].

Cechą charakterystyczną całej twórczości Kasserna, który uważał siebie z neoromantyka, jest liryzm i szczególna dbałość o linię melodyczną przy surowej dyscyplinie formalnej. Zainteresowanie muzyką dawną i chorałem gregoriańskim spowodowało pojawienie się tendencji do archaizacji i upraszczania środków fakturalnych oraz jeszcze silniejsze nasycenie śpiewnością linii melodycznej^[1]^[3].

W ostatnim, „amerykańskim” okresie twórczości powstał bogaty dorobek operowy oraz liczne utwory fortepianowe o charakterze pedagogicznym, pisane z głębokim zrozumieniem psychiki młodzieży szkolnej, znajomością jej zainteresowań i możliwości wykonawczych. Kompozycje te stanowią cenny, prawie zupełnie dotąd nieznany materiał pedagogiczny^[1].

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[3]^[4])

Sonata na fortepian nr 1 h-moll (1926)
Trzy preludia na fortepian (1926)
Cztery Pieśni do słów Tadeusza Micińskiego na głos z fortepianem (1926)
Dwa mazurki na fortepian (1927)
Kołysanka na głos z fortepianem do słów Józefa Wittlina (1928)
Koncert na sopran i orkiestrę (1928)
Pieśni naiwne na głos z fortepianem do słów Kazimierza Wierzyńskiego (1929)
Koncert na flet i orkiestrę (1933)
Trzy kołysanki na głos z fortepianem do słów Marii Paruszewskiej (1933)
Malowanki, kantata dziecięca na chór i orkiestrę (1934)
Dies irae, poemat symfoniczny (1935)
Koncert na kontrabas i orkiestrę (1935)
Concertino na flet, klarnet i fagot (1935)
Sonatina na fortepian nr 1 (1935)
Ballady na chór męski a cappella (1935)
Koncert na orkiestrę smyczkową [wersja I] (1936)
Hymn do słońca na głos i orkiestrę (1936)
Suita pastoralna na małą orkiestrę (1937)
Sonata na fortepian nr 2 "Orawska" (1937)
Cztery motety kopernikowskie na chór mieszany a cappella (1937)
Suita orawska na mezzosopran i chór męski (1938)
Ojczyzna na chór mieszany a cappella (1938)
Pieśni do słów Leopolda Staffa na głos z fortepianem (1938)
Concertino na fortepian i orkiestrę (1940)
Suita dziecięca na dwa fortepiany (1940)
Ballada o wieprzu i pieprzu na głos z fortepianem do słów Jana Brzechwy (1940)
Koncert na orkiestrę smyczkową [wersja II] (1943)

Sonatina na fortepian nr 2 (1944)
Sonatina na fortepian nr 3 "Kolędowa" (1945)
Tryptyk żałobny na głos z fortepianem do słów według XVI-wiecznych kancjonałów Stanisława Grochowskiego i Walentego z Brzozowa (1945)
Concertino na obój i orkiestrę smyczkową (1946)
Dziesięć polskich pieśni ludowych z Ziem Zachodnich na głos z fortepianem (1947)
Concertino na flet, ksylofon, czelestę i orkiestrę smyczkową (1948)
Sonatina na flet i fortepian (1948)
Piano Sonatina on Stephen C. Foster Themes (po 1948)
Cztery miniatury na fortepian (po 1948)
Lullaby na fortepian (1949)
Walc na fortepian (1949)
The Anointed (Koniec Mesjasza), opera według Jerzego Żuławskiego (1951)
Teen-Age Concerto nr 1 F-dur na orkiestrę (1952)
Sun-up (Jutrzenka), opera według Luli Vollmera (1952)
For Me the Sun Shines Every Day na głos z fortepianem (1953)
Our Day na głos z fortepianem (1953)
Arizona is Your Switch na głos z fortepianem (1953)
Our Praye na głos z fortepianem (1953)
Comedy of the Dumb Wife (Komedia o niemej żonie), opera według François Rabelais'ego i Anatole'a France'a (1953)
Space Flight Concerto na orkiestrę (1954)
Eros i Psyche, opera według Jerzego Żuławskiego (1954)
Three Pieces for Strings from the Blessed Music Book (1955)
Teen-Age Concerto nr 3 C-dur na orkiestrę (1955)
Teen-Age Concerto nr 4 F-dur na orkiestrę (1955)
Space Travel Music Book na fortepian (1955)
Słodki kramik (Candy Music Book) na fortepian (1955)
Amusement Park Music Book na fortepian (1955)
Blessed Music Book na fortepian (1955)
Swing Kings Concerto na orkiestrę [nieukończony] (1955)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Mrygoń 1997 ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 133. [dostęp 2021-07-29].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Bogusław Schaeffer: Kassern, Tadeusz (Zygfryd). [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2001-01-20. [dostęp 2018-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-20)]. via Oxford University Press. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Małgorzata Kosińska: Tadeusz Zygfryd Kassern. Culture. [dostęp 2018-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-20)]. (pol.).
↑ Kostka 2010 ↓.

Bibliografia

Adam Mrygoń: Kassern Tadeusz Zygfryd. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 5: KLŁ część biograficzna. Kraków: PWM, 1997. ISBN 83-224-3303-4. OCLC 164821167. (pol.).
Violetta Kostka. The rediscovery of Comedy of the Dumb Wife (1953) by Polish composer Tadeusz Kassern. „Studies in Musical Theatre, Volume 4, Number 1”. Volume 4, nr 1, s. 45–52, 2010. Intellect. DOI: 10.1386/smt.4.1.45_1. ISSN 1750-3167. OCLC 488635404. (ang.).